Sankcje narzucone wczoraj na Rosję nie oznaczają natychmiastowego odcięcia wszelkiego finansowania. Europejski Bank Inwestycyjny podpisał od 2003 r. aż 19 umów kredytowych finansujących w Rosji różne projekty, od budowania elektrowni na wspieraniu przedsiębiorczości kończąc.
Te kredyty wciąż pozostają w mocy, 16 lipca Rada Europejska zażądała od Banku zawieszenia podpisywania nowych umów z Federacją Rosyjską.
Rosnący strumień pieniędzy płynący do Rosji pokazuje, że także Moskwa czerpała korzyści z zaangażowania Unii w ulubiony pomysł polskich polityków – Partnerstwa Wschodniego. Rosja otrzymała co najmniej 217,5 mln euro w ciągu pierwszych siedmiu lat od pierwszej umowy w 2003 roku do momentu, gdy w 2009 roku dzięki poparciu Rady Europejskiej Partnerstwo stało się integralną częścią unijnej polityki zagranicznej. W imieniu Unii Europejskiej pieniądze, na podstawie zawartych umów kredytowych, przekazuje Europejski Bank Inwestycyjny.
W latach 2010 – 2013 do Moskwy popłynęło 12 razy więcej euro. Wartość projektów zawartych w tym czasie przez Bank, działający na zlecenie Komisji Europejskiej, wynosi bowiem - według oficjalnych danych na stronie EBI - 1,39 mld euro.
>>> Czytaj także: Unia wreszcie uderza w Rosję. Będzie embargo na broń, technologię i kapitał
Jakie projekty finansowała Europa w Rosji?
Pieniądze płynące z Unii miały przyczyniać się do wzrostu poziomu życia, ochrony środowiska i rozwoju przedsiębiorczości.
Jak widać w poniższej tabeli projektów, Unia wykazała się największym rozmachem w finansowaniu rozwoju gospodarczego Rosji. Tylko w ubiegłym roku wartość wszystkich projektów mających na celu „poprawę dostępności do długoterminowego finansowania” dla rosyjskiego sektora MSP sięgnął blisko miliarda euro.
Wśród pozostałych kosztownych projektów znajdziemy wartą 100 mln euro modernizację papierni w Syktywkar. Na ten projekt złożyły się trzy umowy, dotyczące sektora przemysłu, energetyki i gospodarki leśnej. - Wspieranie projektów związanych z efektywnością energetyczną będzie jednym z głównych celów pożyczek EBI w Rosji w nadchodzących latach – powiedział przy podpisywaniu kontraktu wiceprezydent EBI Matthias Kollatz-Ahnen. – Tym samym na raz przyczynimy się do celów Rosji i polityki Unii Europejskiej.
Energetyki dotyczył także podpisany w ubiegłym roku projekt budowy elektrowni we Władywostoku, warty 91 mln euro. Jest to część większego programu przejścia Rosji z energetyki węglowej na gaz jako główne źródło energii i ograniczenie emisji CO2.
Poza tym finansowane były projekty związane w mniej lub bardziej ścisły sposób z ochroną środowiska. Znajdziemy tu budowę sieci oczyszczalni ścieków w Sankt Petersburgu – łącznie 20 mln euro, a także wartą 40 mln euro budowę wału przeciwpowodziowego, który miał się przyczynić się do ochrony Petersburga przed ryzykiem powodzi w wyniku sztormów w Zatoce Fińskiej.
Ostatnią umowę kredytowania EBI podpisał z rosyjskim bankiem VTB Bank jeszcze w listopadzie 2013 r. - Pożyczka podpisana dzisiaj poprawi dostępność długoterminowego finansowania dla małych i średnich firm i spółek, które uskarżają się na niedobór kredytów i relatywnie wysokie stopy procentowe – powiedział wtedy Wilhelm Molterer, odpowiedzialny za pożyczki dla Rosji wiceprezes EIB. Dodał, że finansowanie z EIB pomoże wprowadzać projekty, które przyczyniają się do zwiększonego zróżnicowania sektorowego krajowej gospodarki.
Rada Europejska udzielając pięć lat temu swojego poparcia zapewniła, że promowanie stabilności, dobrego zarządzania i rozwoju gospodarczego na Wschodzie ma strategiczne znaczenie dla całej Unii Europejskiej. W tym samym 2009 roku EBI ustanowił granicę wśród projektów dla Rosji w wysokości 500 mln euro.
>>> Czytaj też: Rozdrażnienie Moskwy. Sankcje i wyłączenie GPS mogą ją doprowadzić do średniowiecza
Rosja dostała blisko połowę wsparcia dla wschodnich sąsiadów Unii
Wspieranie rozwoju sąsiadów Unii Europejskiej to nie nowość. Trafnie określił to szef polskiego MSZ w broszurze opisującej Partnerstwo Wschodnie: - Wspólną troską członków Unii Europejskiej i całej Europy powinno być zmniejszenie gospodarczej i społecznej przepaści między Unią a jej wschodnimi sąsiadami – napisał Radosław Sikorski. - W przeciwnym razie do głosu dojść mogą polityczne i społeczne siły, które niechybnie odcisną piętno także na Zachodzie – dodał.
Rosja nie jest jednak członkiem Partnerstwa Wschodniego. Od 2007 r. Unia poprzez EBI przekazała 3,7 mld euro na projekty w krajach Partnerstwa Wschodniego - na Ukrainie, w Mołdawii, Armenii, Azerbejdżanie, Gruzji, Białorusi – i właśnie dla Rosji. Jak łatwo policzyć, wsparcie udzielone w tych latach dla Rosji wyniosło 1,52 mld euro, czyli blisko połowę całego wsparcia w tym okresie. Rzecznik prasowy EBI podkreślił w mailu, że bank finansował projekty w Federacji Rosyjskiej na podstawie mandatu udzielonego przez Radę i Parlament Europejski.
Za unijne środki kraje Partnerstwa Wschodniego prowadziły projekty związane z transportem, energią, telekomunikacją i infrastrukturą środowiskową. Od połowy 2009 roku doszły do tego pożyczki dla małych i średnich firm (sektor MSP) poprzez banki z krajów Partnerstwa Wschodniego w ramach wspólnej inicjatywy banków europejskich (EBI oraz EBOR) i Banku Światowego – Joint IFI Action Plan. Jak widać, wszystkie te pomysły były też realizowane w Rosji.
Co dalej z finansowym wsparciem Rosji przez Unię?
Rzecznik prasowy Europejskiego Banku Inwestycyjnego, Dušan Ondrejička napisał w mailu, że jeśli chodzi o przyszłe pożyczki dla Rosji, Bank będzie realizował decyzje Rady Europejskiej. EBI planował pożyczyć Rosji w tym roku 600 mln euro. Z tego 200 mln euro było planowane jako środki dla prywatnego sektora a 400 mln euro dla projekty realizowane przez sektor publiczny. - W dłuższej perspektywie oczekujemy, że zawieszenie nowych pożyczek dla Rosji doprowadzi do ograniczenia kredytowania o 700 – 1000 mln euro rocznie – napisał Ondrejička.
Europejski Bank Inwestycyjny jest bankiem Unii Europejskiej, który udziela kredytów długoterminowych, a którego udziałowcami jest 28 państw członkowskich UE. EBI zapewnia długoterminowe wsparcie finansowe dla inwestycji, w ten sposób przyczynia się do realizacji celów polityki unijnej — zwłaszcza w zakresie przeciwdziałan zmianom klimatycznym, wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw, zwiększania innowacyjności. W roku 2013 wysokość finansowania EBI dla Polski wyniosła 5,7 mld EUR.
