Kim jest osoba wyedukowana finansowo? Teoretycznie powinna mieć umiejętności umożliwiające zarządzanie własnymi finansami. W praktyce sprawdza się je w teście, w którym badani odpowiadają na pytania typu „Powiedzmy, że miałeś 100 euro oszczędności, które trzymałeś na koncie oprocentowanym na 2 proc. rocznie. Ile będziesz miał pieniędzy po pięciu latach: a) więcej niż 102 euro, b) dokładnie 102 euro, c) mniej niż 102 euro; Inwestor otrzymał 1 proc. odsetek przy inflacji 2 proc. Czy wartość nabywcza jego pieniędzy: a) wzrosła, b) spadła, c) pozostała na tym samym poziomie”.
Wydaje się, że pytania nie są trudne, a jednak prawie połowa Amerykanów nie potrafiła udzielić poprawnej odpowiedzi. Zaskakujące, jeśli wziąć pod uwagę, że edukację w zakresie finansów osobistych prowadzi się w USA od 1939 r.
>>> Czytaj też: Wykluczenie cyfrowe: Internet stał się barierą, która dzieli pokolenia
Daniel Fernandes, John G. Lynch Jr. i Richard G. Netemeyer w pracy „Financial Literacy, Financial Education and Downstream Financial Behaviors” (Edukacja finansowa i zachowania w zakresie zarządzania własnymi finansami) przeprowadzili metaanalizę, czyli podsumowanie większej liczby badań na ten temat. Wzięli pod uwagę 168 prac, które obejmowały 201 badań. Wynika z nich, że tzw. edukacja finansowa odpowiada z 0,1 proc. różnicy między zachowaniami ludzi w kwestiach finansowych. Mówiąc wprost: edukacja finansowa nie działa.
Podobne wnioski płynął z pracy „Do Financial Education Programs Work?” (Czy programy edukacji finansowej działają?) Iana Hathawaya i Sameera Khatiwada z Federal Reserve Bank of Cleveland. W posumowaniu piszą oni: „Nie znajdujemy dowodów na to, programy edukacji finansowej prowadzą do większej wiedzy o finansach osobistych i w konsekwencji do mądrzejszych wyborów w tej sferze”.
Działa, ale na krótko
Co ciekawe, wnioski z niektórych wcześniejszych badań sugerujące że edukacja finansowa działa, wynikały z przyjęcia mało naukowych metod (np. samoocena osób biorących udział w szkoleniu). Im bardziej naukowa metoda pomiaru, tym gorsze wyniki.
Jednym z powodów braku widocznego efektu edukacji finansowej jest to, że ludzie bardzo szybko tracą nabytą w ten sposób wiedzę. Sześciogodzinny kurs przestaje mieć jakikolwiek wpływ na zachowania uczestników już po 1,5 roku.
/>
>>> Czytaj dalszą część artykułu w serwisie "Obserwator Finansowy"