Ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (wyciąg), część 1

• z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych
• z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy
• z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców
• z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
• z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych
• z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy
• z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy
• z 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach
• z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
• z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
• z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
• z 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych
• z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
• z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela
• z 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni
• z 10 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze skróceniem okresu przechowywania akt pracowniczych oraz ich elektronizacją
• Ustawa z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (wyciąg)

• ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 10 grudnia 2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej

• KN – ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1287).
• k.p.a. – ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2096; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2196).
• p.p. – ustawa z 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2188; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1051).
• p.s.w.n. – ustawa z 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. poz. 1668; ost.zm.: Dz.U.z 2019 r. poz. 2070).
• r.n.p. – rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. poz. 1658).
• r.s.k.t. – rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 29 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz trybu postępowania odwoławczego (Dz.U. poz. 1133).
• r.s.k.w.n. – rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz.U. poz. 1575; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 465).
• r.t.d.o.p.n. – rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 19 sierpnia 2019 r. w sprawie trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, w tym nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze, szczegółowego zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz szczegółowego trybu postępowania odwoławczego (Dz.U. poz. 1625).
• r.u.s.a.z. – rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. poz. 1574; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1650).
• u.f.z.o. – ustawa z 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz.U. poz. 2203; ost. zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1287).
• u.i.d.p. – ustawa z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 700; ost.zm.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1590).
• u.p.o. – ustawa z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1148; ost.zm.: Dz.U. z 2019 r. poz. 2197).
• ustawa zmieniająca – ustawa z 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1287).
• u.z.z. – ustawa z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 263; ost.zm.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1608).
• WSA – Wojewódzki Sąd Administracyjny
• NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
• SN – Sąd Najwyższy

1. Praca nauczyciela, z wyjątkiem pracy nauczyciela stażysty, podlega ocenie. Ocena pracy nauczyciela może być dokonana w każdym czasie, nie wcześniej jednak niż po upływie roku od dokonania oceny poprzedniej lub oceny dorobku zawodowego, o której mowa w art. 9c ust. 5a, z inicjatywy dyrektora szkoły lub na wniosek:

7. Organ, o którym mowa w ust. 6, dokonuje oceny pracy dyrektora szkoły, nauczyciela, któremu czasowo powierzono pełnienie obowiązków dyrektora szkoły, oraz nauczyciela pełniącego w zastępstwie obowiązki dyrektora szkoły przez okres co najmniej 6 miesięcy po zasięgnięciu opinii rady szkoły i zakładowych organizacji związkowych działających w tej szkole.

7a. Do oceny pracy, o której mowa w ust. 6, przepisy ust. 1, 2, 2b, 4, 8 i 8a stosuje się odpowiednio.

12. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, a w stosunku do nauczycieli szkół artystycznych, zakładów poprawczych, schronisk dla nieletnich odpowiednio – minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego oraz Minister Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw oświaty i wychowania, określi, w drodze rozporządzenia, tryb dokonywania oceny pracy nauczycieli, w tym nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze, szczegółowy zakres informacji zawartych w karcie oceny pracy, skład i sposób powoływania zespołu oceniającego oraz szczegółowy tryb postępowania odwoławczego, mając na uwadze konieczność zapewnienia odpowiedniego poziomu wykonywania pracy przez nauczycieli.

• Jednym z punktów porozumienia zawartego między stroną rządową oraz przedstawicielami NSZZ „Solidarność” był powrót do oceny pracy sprzed września 2018 r. z uwzględnieniem opinii rady rodziców (pkt II porozumienia). Oznacza to, że ustawa z 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw w praktyce cofa nowelizację Karty nauczyciela dokonaną przez ustawę z 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych. [ramka 1]. Ustawodawca nie był przy tym jednak konsekwentny. Pozostawiono bowiem czterostopniową skalę oceny pracy (przed wejściem w życie u.f.z.o. skala ta była trzystopniowa). Ponadto zgodnie z porozumieniem pozostawiono zasadę zasięgania opinii rady rodziców przy dokonywaniu oceny pracy nauczycieli. Co więcej, wiele rozwiązań, które zostały wprowadzone w rozporządzeniu z 29 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz trybu postępowania odwoławczego, pozostały w nowym rozporządzeniu z 19 sierpnia 2019 r. w sprawie trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, w tym nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze, szczegółowego zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz szczegółowego trybu postępowania odwoławczego. Zatem regulacja procedury nie została cofnięta wprost do czasu przed 1 września 2018 r.1[tabela 1]

Ramka 1

• Ustawa zmieniająca w zakresie komentowanego art. 6a weszła w życie 1 września 2019 r. Należy jednak pamiętać, że zgodnie z art. 8 ustawy zmieniającej do postępowań w sprawie dokonania oceny pracy nauczyciela, wszczętych i niezakończonych przed 1 września 2019 r., stosuje się przepisy dotychczasowe.
• Ustawa zmieniająca przywróciła ocenę dorobku zawodowego. Ta procedura dotyczy oceny poprzedzającej uzyskanie wyższego stopnia awansu zawodowego. Przez u.f.z.o. została ona włączona do oceny pracy nauczyciela. Istotę tych dwóch postępowań trafnie wyjaśnił Sąd Rejonowy w Białymstoku. W wyroku z 27 kwietnia 2017 r. (sygn. akt VI P 347/16) podał, że praca nauczyciela może być oceniana na dwóch różnych podstawach prawnych. Po pierwsze na podstawie art. 6a KN – stosowanej wobec wszystkich nauczycieli jako bieżąca ocena pracy nauczyciela, po drugie na podstawie art. 9c ust. 6 KN w stosunku do nauczycieli ubiegających się o uzyskanie wyższego stopnia awansu zawodowego. W przypadku tej pierwszej podstawy obecnie obowiązujące przepisy nie przewidują dokonywania obligatoryjnej oceny w sztywno ustalonych okresach, co jest zgodne ze stanem współczesnej wiedzy z zakresu zarządzania zasobami ludzkimi. Pracodawca ma bowiem prawo do oceny pracy pracowników na różne sposoby, zaś prawo co do zasady nie powinno ograniczać dokonywania tego typu ocen. Również w literaturze podaje się, że praca nauczyciela jest oceniana w dwojakim trybie, tj. zwykłej oceny, na podstawie art. 6a KN stosowanej wobec wszystkich nauczycieli, oraz oceny dorobku zawodowego, dokonywanej na podstawie art. 9c ust. 6 KN w stosunku do nauczycieli ubiegających się o uzyskanie wyższego stopnia awansu zawodowego. Przy czym zwraca się uwagę, że ustawodawca bardzo wyraźnie rozgraniczył obydwa postępowania oceniające. Jednak o ile w przypadku oceny pracy w trybie art. 6a KN zasady i tryb jej dokonywania zostały wręcz drobiazgowo określone w samej ustawie oraz akcie wykonawczym, o tyle zasady oceny dorobku zawodowego na podstawie art. 9c ust. 6–11 KN wydają się sformułowane zbyt ogólnie, a ponadto brakuje upoważnienia do uregulowania bardziej szczegółowych spraw z tego zakresu w akcie wykonawczym2.
• Ustawa zmieniająca zlikwidowała obowiązek cyklicznego oceniania pracy nauczycieli. Oznacza to, że zniesiono obligatoryjność dokonywania tej oceny po zakończeniu stażu na kolejny stopień awansu, po zakończeniu dodatkowego stażu i co pięć lat pracy w szkole. Obecnie może być ona przeprowadzona w każdym czasie, nie wcześniej jednak niż po upływie roku od dokonania poprzedniej oceny lub dorobku naukowego. Od tej reguły nie ma żadnego wyjątku. Taki okres karencji przewidziany jest po to, by zbyt częste oceniania nie miały wymiaru szykany wobec nauczyciela. [przykłady 1 i 2]

Przykład 1

Przykład 2

• Artykuł 6a KN stanowi o ocenie pracy, której podlega każdy nauczyciel z wyjątkiem nauczyciela stażysty. Przy czym odnosi się ona do pracy wykonywanej przez nauczyciela i poziomu posiadanych przez niego kwalifikacji na dzień jej dokonywania3. Praca nauczycieli stażystów oceniana jest w trybie art. 9c ust. 5a KN – w związku z awansem na stopień zawodowy nauczyciela kontraktowego4. Jaki jest cel tej oceny? Przede wszystkim dostarcza nauczycielowi konkretnej informacji o jego pracy, efektywności podejmowanych działaniach, o ich znaczeniu dla realizacji celów i zadań szkoły. Wyznacza też warunki rozwoju zawodowego. Jest narzędziem wykorzystywanym w zarządzaniu zasobami ludzkimi oraz we wspieraniu rozwoju szkoły. Ma też znaczenie w zakresie wynagradzania nauczyciela. Tylko bowiem ocena pozytywna (dobra lub wyróżniająca) może być podstawą do przyznania nauczycielowi nagrody lub wyróżnienia. Poza tym ocena wyróżniająca jest niezbędna do złożenia wniosku o postępowanie kwalifikacyjne o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego. Z kolei nota negatywna skutkuje rozwiązaniem stosunku pracy z nauczycielem w myśl art. 23 ust.1 pkt 5 KN. Przy zgłoszeniu do konkursu na dyrektora placówki ocena pracy jest zaś dokumentem wymaganym od nauczyciela starającego się o stanowisko dyrektora szkoły, wicedyrektora, a także innych stanowisk kierowniczych w szkole.
• Procedura oceny pracy nauczyciela jest procesem wieloetapowym. Reguluje ją art. 6a KN, a uszczegóławia r.t.d.o.p.n.5 Jednak nie wszystkie fazy tego procesu muszą wystąpić w danej procedurze, np. nauczyciel może nie złożyć uwag i zastrzeżeń do projektu oceny, a także nie odwołać się od niej. [schemat s. C4]

• Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem przyjmuje się, iż ocena pracy nauczyciela/dyrektora szkoły nie jest dokonywana w ramach postępowania administracyjnego i nie przybiera procesowej formy decyzji, ponieważ żaden z przepisów prawa powszechnie obowiązującego nie przewiduje takiej formy działania organu w sprawie, której przedmiotem jest ocena pracy (porównaj postanowienie: Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 27 marca 2017 r., sygn. akt IV SAB/Gl 42/17, WSA w Poznaniu z 2 kwietnia 2009 r., sygn. akt II SAB/Po 11/09; NSA z 1 lutego 1981 r., sygn. akt SA 520/81). Czynności dokonywane zaś przez organy oceniające w ramach tej procedury należy traktować jako działania pracodawcy w stosunku do pracownika w ramach przyznanych mu uprawnień. Znana prawu pracy czynność oceniania ma zatem charakter wewnętrznego postępowania pracodawcy. Sąd Najwyższy wyraził przy tym pogląd, że uzyskanie negatywnej oceny pracy w trybie określonym w art. 6a KN stanowi podstawę rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania bądź umowy o pracę na czas nieokreślony z końcem miesiąca, w którym upływa trzymiesięczne wypowiedzenie, licząc od otrzymania przez nauczyciela negatywnej oceny pracy (art. 23 ust. 1 pkt 5 i art. 23 ust. 2 pkt 5 oraz art. 27 ust. 3 KN). Należy tu przywołać także w wyrok NSA z 18 stycznia 2011 r. (sygn. akt I OSK 1158/10), w którym sąd stwierdził, że ocena pracy nauczyciela obejmuje analizę pracy ocenianego, w której dokonywane jest zarówno przedstawienie całej jego działalności na pełnionym stanowisku, jak i następuje jej wartościowanie w ujęciu merytorycznym. Czynność ta ma zatem charakter wybitnie ocenny, a nie rozstrzygający. Nie przyznaje ona bowiem ocenianemu żadnych uprawnień, ani też nie nakłada na niego obowiązków wynikających z przepisów. Akt ten nie może być więc utożsamiany z innymi aktami podlegającymi kontroli sądów administracyjnych (tak też NSA w postanowieniu z 19 października 2017 r., sygn. akt I OSK 1726/17).
• Chociaż procedura, jak wspomniano, nie jest postępowaniem administracyjnym, to jednak ustawodawca nakazał stosowanie w niej odpowiednio przepisów kodeksu postępowania administracyjnego dotyczących doręczania pism. Chodzi tu o: art. 39, art. 42, art. 43, art. 44, art. 46 i art. 47 k.p.a. [tabela 2]

• Dyrektor szkoły (przedszkola, placówki, zespołu szkół lub placówek) wszczyna postępowanie z własnej inicjatywy lub wskutek wniesienia wniosku. Oznacza to, że oceny dokonuje dyrektor, który zatrudnia weryfikowanego nauczyciela. [przykłady 3–5]

Przykład 3

Przykład 4

Przykład 5

• Lista podmiotów uprawnionych do wnioskowania o dokonanie oceny pracy nauczyciela jest obszerna. Powyższe prawo służy samemu zainteresowanemu, a oprócz tego: radzie szkoły, radzie rodziców, organowi prowadzącemu szkołę i organowi sprawującemu nadzór pedagogiczny (a w przypadku nauczycieli placówek doskonalenia nauczycieli – kuratorowi oświaty)6[wzór 1]. Katalog podmiotów nie zmienił się w porównaniu do stanu prawnego wprowadzonego przez u.f.z.o. Przy czym należy zauważyć, że postępowanie w sprawie oceny pracy dyrektora szkoły może być wszczęte zawsze na wniosek organu, ale nigdy z urzędu [przykład 6]. Wniosek złożony przez ww. podmiot jest wiążący dla dyrektora szkoły i nie musi przy tym posiadać uzasadnienia.

wzór 1. wniosek nauczyciela o dokonanie oceny pracy

Przykład 6

• Uprawnienie do zainicjowania oceny nie przysługuje radzie pedagogicznej. Ale uwaga – zgodnie z art. 82 ust. 2 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1148; ost. zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2197) w szkołach lub placówkach, w których ten organ nie został powołany, jej zadania wykonuje rada pedagogiczna. Wspomniane podmioty są organami kolegialnymi. Jakie ma to znaczenie? Otóż wniosek o dokonanie oceny musi złożyć osoba działająca z upoważnienia lub organ rady szkoły/rodziców posiadający w tym zakresie umocowanie. Będzie ono wynikać w obu przypadkach z regulaminu, zgodnie z odpowiednio art. 81 ust. 9 i art. 83 ust. 4 pkt 1 u.p.o. [przykład 7] Rada pedagogiczna może złożyć tego typu wniosek, jeśli decyzję taką podjęto w formie uchwały zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy jej członków (art. 73 ust. 1 u.p.o.). Ustawodawca identycznie traktuje sytuacje, kiedy to dyrektor dokonuje oceny pracy z własnej inicjatywy, jak i kiedy dzieje się to na wniosek ww. podmiotów. Procedura dokonania oceny jest jednolita we wszystkich przypadkach7.

Przykład 7

• Komentowana ustawa zmieniająca nie zmodyfikowała treści ust. 6 art. 6a KN. Przepis ten dotyczy oceny kadry kierowniczej w szkole. Chodzi tu o:

• Przed wejściem w życie u.f.z.o. przepisy KN nie przewidywały obowiązku informowania nauczyciela o wszczęciu procedury. Lukę tę naprawił ust. 2 art. 6a KN (w brzmieniu nadanym mu przez u.f.z.o.). Uzupełnienie tego mankamentu w KN, dokonane u.f.z.o., nie było jednak doskonałe. Artykuł 6a ust. 2 KN (w poprzednim brzmieniu) w dość zresztą zawiły sposób nakazywał powiadomienie nauczyciela o wszczęciu procedury, gdy zainicjował ją dyrektor. Brak było jednak sformułowanego obowiązku zawiadomienia, gdy wnioskował o to inny podmiot, np. rada rodziców. Dlatego w literaturze postulowano, by nauczyciel w każdym przypadku był informowany o fakcie dokonywania oceny jego pracy na wniosek uprawnionego podmiotu8. Ustawa zmieniająca nadała wprawdzie nowe brzmienie ust. 2, lecz wadliwe jego sformułowanie zostało powtórzone. Tym razem nie powinno być jednak żadnych wątpliwości, że o rozpoczęciu procedury należy zawiadomić nauczyciela zawsze, niezależnie od tego, jaki podmiot zainicjował jej wszczęcie. Akurat ta kwestia została doprecyzowana w ust. 1 par. 2 r.t.d.o.p.n. Zgodnie z tym przepisem w przypadku dokonywania oceny pracy nauczyciela z inicjatywy dyrektora szkoły lub na wniosek organu sprawującego nadzór pedagogiczny (a w przypadku nauczyciela placówki doskonalenia nauczycieli – kuratora oświaty), organu prowadzącego szkołę, rady szkoły lub rady rodziców, dyrektor szkoły niezwłocznie zawiadamia nauczyciela w formie pisemnej o rozpoczęciu dokonywania oceny jego pracy [wzór 2].

wzór 2. zawiadomienie nauczyciela o wszczęciu procedury oceny pracy

• Z par. 2 r.t.d.o.p.n. wynika, że dyrektor zawiadamia nauczyciela pisemnie [przykład 8]. Jak należy spełnić ten wymóg formalny? W praktyce dokument zawierający tę informację powinien być wręczony nauczycielowi w szkole, a jego odpis wraz z adnotacją potwierdzającą odbiór dokumentu, datą odbioru i podpisem nauczyciela należy złożyć do akt osobowych. Inaczej jednak trzeba postąpić w razie nieobecności nauczyciela w szkole. W tym przypadku zawiadomienie należy:

Przykład 8

• Nauczyciela należy zawiadomić niezwłocznie. Pojęcie to nie posiada określenia ustawowego. Posiłkując się czy to wskazaniami doktryny, czy to definicjami słownikowymi, sformułowanie to należy rozumieć jako „bez nieuzasadnionej zwłoki”, czyli bez zbędnych czynności, przeszkód, lecz z zachowaniem czynności przewidzianych przepisami (wyrok WSA w Krakowie z 10 sierpnia 2018 r., sygn. akt III SA/Kr 616/18). Warto tu wspomnieć, że w kontekście art. 455 k.c. Sąd Najwyższy w wyroku z 30 czerwca 2011 r. (sygn. akt III CSK 282/10) stwierdził, że terminu „niezwłocznie” nie należy utożsamiać z terminem natychmiastowym, oznacza on bowiem termin realny – mający na względzie okoliczności miejsca i czasu.
• Organ oceniający powinien zawiadomić dyrektora o rozpoczęciu dokonywania oceny jego pracy. Przykładowo łódzki kurator oświaty w załączniku do zarządzenia nr 153/2019 z 15 października 2019 r. w sprawie przyjęcia do użytku służbowego „Procedury oceny pracy dyrektorów szkół i placówek” wskazał, że w przypadku dokonywania oceny pracy dyrektora szkoły z inicjatywy organu sprawującego nadzór pedagogiczny lub na wniosek organu prowadzącego niezwłocznie, nie później niż w terminie trzech dni, powiadamia się o tym dyrektora szkoły w formie pisemnej.
• Kolejnym ważnym zagadnieniem jest czas, w jakim organ ma dokonać oceny. Reguluje go ust. 2 art. 6a KN. Z przepisu tego wynika, że dyrektor szkoły jest obowiązany dokonać oceny pracy nauczyciela w okresie nie dłuższym niż trzy miesiące od dnia złożenia wniosku, a w przypadku oceny pracy dokonywanej z własnej inicjatywy – w okresie nie dłuższym niż trzy miesiące od dnia powiadomienia nauczyciela na piśmie o rozpoczęciu dokonywania takiej oceny, z zastrzeżeniem terminu określonego w ust. 1. Chodzi tu o zasadę, że ocena pracy nauczyciela powinna zostać dokonana nie wcześniej niż po upływie roku od oceny poprzedniej lub oceny dorobku zawodowego za okres stażu.
• Okres trzech miesięcy biegnie od momentu:

Przykład 9

Przykład 10

• Z orzecznictwa wynika, że trzymiesięczny termin na dokonanie oceny ma charakter jedynie instrukcyjny. Co to oznacza? Ano to, że jego naruszenie nie powoduje automatycznie nieważności przeprowadzonej procedury. Pogląd ten potwierdza wyrok NSA z 17 czerwca 2015 r. (sygn. akt I OSK 528/15). W orzeczeniu tym sąd podał, że przekroczenie przez organ prowadzący szkołę terminu trzech miesięcy nie stanowi naruszenia procedury oceny pracy dyrektora. Według NSA termin ten ma pełnić funkcję środka dyscyplinującego i tym samym zapewnić sprawność działania organu dokonującego oceny pracy. Samo jego naruszenie automatycznie nie stwarza żadnych konsekwencji, chociażby w postaci obowiązku powtórzenia całej procedury oceny. Jednak nie bez znaczenia pozostają tu ustalenia faktyczne danej sprawy, tj. przyczyny, z powodu których nastąpiło przekroczenie owego terminu. Z tym poglądem zgodził się również skład orzekający NSA w wyroku z 26 października 2017 r. (sygn. akt I OSK 978/17). Dodatkowo uznał, że nie jest naganne ewentualne naruszenie terminu, które wynikałoby z opóźnień w realizacji określonych (obligatoryjnych) etapów procedury oceny pracy nauczyciela (dyrektora) spowodowane okresami usprawiedliwionej nieobecności w pracy osoby ocenianej. Co więcej, zdaniem NSA sposób sformułowania art. 6a KN uzasadnia wniosek, że przepis ten nie określa zamkniętego katalogu przypadków usprawiedliwiających niedotrzymanie terminu sporządzenia oceny.
• Dyrektor przed dokonaniem oceny pracy nauczyciela musi zasięgnąć wielu opinii. Listę podmiotów, które mają wypowiedzieć się w tym zakresie, określa ust. 5 art. 6a KN, a doprecyzowuje ją r.t.d.o.p.n. [tabela 3, C6]. Ustawa zmieniająca, jak już wspomniano, w katalogu tym pozostawiła radę rodziców [przykład 11]. Należy przy tym przypomnieć, że to rozwiązanie było krytykowane przez Związek Nauczycielstwa Polskiego w uwagach do projektu u.f.z.o.9. Związek wskazywał, że społeczne organy szkoły, jakimi są rada rodziców i samorząd uczniowski, nie powinny uczestniczyć w procesie oceny pracy nauczyciela. Zdaniem ZNP ocena pracy nauczyciela jest sprofesjonalizowaną procedurą analizy poziomu realizacji zawodowych obowiązków ustawowo określonych dla tej grupy zawodowej, nie może więc zależeć od opinii wyrażanych poza obowiązującymi przy ocenie kryteriami merytorycznymi. Ministerstwo Edukacji Narodowej było jednak innego zdania. Argumentowało, że w celu zapewnienia wysokiej jakości pracy szkoły istotne jest, aby w procedurze dokonywania oceny pracy nauczycieli możliwość wypowiedzenia się mieli również uczniowie i ich rodzice. Praca nauczyciela ma bowiem bezpośredni wpływ na uczniów i ich rodziców, którzy powinni mieć możliwość wypowiedzenia się zarówno na temat pozytywnych, jak i negatywnych aspektów pracy nauczyciela z ich punktu widzenia10.

Przykład 11

• Opinie wydawane są także w razie gdy oceniana jest praca kadry kierowniczej (czyli dyrektora szkoły, nauczyciela, któremu czasowo powierzono pełnienie obowiązków dyrektora szkoły, oraz nauczyciela pełniącego w zastępstwie obowiązki dyrektora szkoły przez okres co najmniej sześciu miesięcy). Podmiot oceniający musi wydać ocenę po zasięgnięciu opinii rady szkoły i zakładowych organizacji związkowych działających w tej szkole (ust. 7 art. 6a KN). Istotne jest przy tym, że w przypadku, gdy regulacje statutowe danego związku zawodowego przewidują wykonywanie zadań organizacji zakładowej przez organizację międzyzakładową, to ta ostatnia będzie uprawniona do wyrażenia opinii o dyrektorze szkoły, jeżeli działa w szkole, tj. ma w niej swoich członków11.
• Zdaniem WSA w Rzeszowie, wyrażonym w wyroku z 20 maja 2015 r. (sygn. akt II SA/Rz 1377/14), opinie m.in. rady szkoły i zakładowych organizacji związkowych nie mają dla organu oceniającego wiążącego charakteru, a jedynie znaczenie doradcze (konsultacyjne, opiniotwórcze).
• W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że ostatnimi laty zrodził się problem z ustaleniem tego, czy opinie wydawane w procesie oceny pracy nauczyciela/dyrektora są informacją publiczną? Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w jednolitym orzecznictwie sądów administracyjnych. Wynika z nich, że opinie są informacjami publicznymi (porównaj wyroki WSA w Lublinie z: 22 maja 2018 r., sygn. akt II SAB/Lu 47/18, i 18 czerwca 2018 r., sygn. akt II SAB/Lu 45/18). Zastrzec jednak należy, że orzeczenia te dotyczyły opinii wydawanych w procedurze oceny pracy dyrektora szkoły. Dlaczego ta uwaga jest ważna? Otóż sądy wychodziły z założenia, że szef placówki pełni funkcję publiczną. Co to w praktyce znaczy, że opinie stanowią informacje publiczną? Otóż oznacza to, że dokumenty te organ prowadzący musi udostępnić na żądanie zainteresowanego. Sądy argumentują, że opinie wydawane w procedurze oceniania zawierają informacje na temat sprawowanej przez dyrektora funkcji publicznej, a więc mają charakter informacji publicznej. Do sfery prywatnej odnoszą się natomiast jedynie w takim zakresie, w jakim oddziałuje ona na pełnioną przez niego funkcję. Poza tym podkreśla się, że opinie są sporządzane przez radę szkoły (radę pedagogiczną) lub zakładowe organizacje związkowe. W obu przypadkach przez podmioty zaliczone w art. 4 u.d.i.p. do grupy podmiotów obowiązanych do udostępnienia informacji publicznych, a tym samym traktowane przez ustawodawcę jako te, które wytwarzają i posiadają tego rodzaju dane. Warto przywołać tu jeszcze wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 23 kwietnia 2013 r. (sygn. akt II SAB/Kr 31/13). WSA uznał, że ocena pracy nauczyciela stanowi informację publiczną. W uzasadnieniu wyroku zwrócono uwagę, że dyrektor szkoły jest zobowiązany do udzielenia informacji w zakresie liczby przeprowadzonych ocen nauczycieli oraz do wskazania, jakie noty oni otrzymali.

• Ocena pracy nauczyciela dotyczy stopnia realizacji obowiązków określonych w art. 6 i art. 42 ust. 2 KN oraz w art. 5 u.p.o. w zakresie wszystkich obszarów działalności szkoły. Ocenie podlegać zatem będzie:

• W odróżnieniu od dotychczas obowiązującego rozporządzenia r.t.d.o.p.n. nie określa szczegółowych kryteriów oceny pracy nauczycieli ze względu na skreślenie przez ustawę zmieniającą tego zakresu upoważnienia do wydania aktu wykonawczego. Ocena pracy nauczycieli dokonywana jest wyłącznie w oparciu o art. 6a ust. 1e KN, a w przypadku nauczycieli zajmujących stanowisko dyrektora szkoły na podstawie art. 6a ust. 1f KN.
• Zmiana treści upoważnienia zawartego w ust. 12 art. 6a KN spowodowała, że r.t.d.o.p.n. nie zawiera odpowiednika par. 2 ust. 7 nieobowiązującego już rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 9 grudnia 2016 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz.U. poz. 2035, ost. zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 2203)12, zgodnie z którym dyrektor szkoły dokonuje oceny pracy nauczyciela, uwzględniając w szczególności:

Ramka 2

• Zgodnie z ust. 1g art. 6a KN na ocenę pracy nauczyciela i dyrektora szkoły nie mogą mieć wpływu jego przekonania religijne i poglądy polityczne, a także odmowa wykonania przez niego polecenia służbowego, gdy wynikała ona z uzasadnionego przekonania, że wydane polecenie było sprzeczne z dobrem ucznia albo dobrem publicznym. Zasada ta została przeniesiona do KN z rozporządzenia wykonawczego przez u.f.z.o. Ustawa zmieniająca pozostawiła ją w KN.
• Tryb ustalenia oceny dyrektora szkoły angażuje we współdziałanie kilka organów i jest niewątpliwie bardziej rozbudowany niż ustalenie oceny pracy nauczyciela (porównaj wyrok WSA w Gdańsku z 6 listopada 2014 r., sygn. akt III SA/Gd 685/14). W procesie tym biorą udział dwa organy: nadzoru pedagogicznego i prowadzący. Ocena wydawana jest w porozumieniu. To oznacza w praktyce konieczność uzgodnienia pomiędzy nimi ostatecznej oceny. Wcześniej każdy z nich ustala oddzielnie ocenę cząstkową wykonywania przez dyrektora zadań, których nadzorowanie pozostaje w gestii danego organu. Brak zgody pomiędzy organem prowadzącym szkołę i organem nadzoru pedagogicznego co do noty uniemożliwia zakończenie procedury. Zapis o ustalaniu oceny „w porozumieniu” ma więc bardzo istotne znaczenie13. W orzecznictwie wskazuje się, że współdziałanie to polega na wydaniu przez każdy z organów oceny cząstkowej, a następnie na ich podstawie na wystawieniu wspólnej oceny końcowej. Przyjęcie takiej zasady oznacza, że w razie zaistnienia rozbieżnych stanowisk obu organów nie jest możliwe skuteczne zakończenie oceny (wyrok WSA w Poznaniu z 31 stycznia 2013 r., sygn. akt IV SA/Po 1041/12).
• Dodatkowo każdy organ biorący udział w procedurze stosuje inny zakres kryteriów. Określa je m.in. par. 7 ust. 1 r.t.d.o.p.n. [tabela 4]. Zgodnie z ust. 7f art. 6a KN ocena pracy dyrektora szkoły dotyczy stopnia realizacji obowiązków określonych w art. 6 i art. 7 oraz w art. 68 ust. 1, 5 i 6 u.p.o., a w przypadku realizowania przez dyrektora szkoły zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych – także obowiązków określonych w art. 42 ust. 2 oraz w art. 5 u.p.o.

• Kuratorzy oświaty procedurę oceny dyrektorów szkół regulują szczegółowo w wewnętrznych zarządzeniach14. [przykład 12]

Przykład 12

• Przypomnijmy, że r.s.k.t. określało kryteria w sposób całkowicie odmienny od obecnego. Wskazywało ono bowiem szczegółowe kryteria w postaci obszarów objętych oceną, a katalog ten był zamknięty. Rozróżniało je przy tym w zależności od posiadanego stopnia awansu zawodowego. Ponadto ust. 14–18 art. 6a KN upoważniały dyrektorów szkół do określenia regulaminu ustalającego wskaźniki oceny pracy nauczycieli, odnoszące się do poziomu spełniania poszczególnych kryteriów oceny pracy nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego oraz uwzględniające specyfikę pracy w danej szkole. Obowiązek wydawania tych regulaminów zniosła ustawa z 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2245 ze zm.). Regulacja ta od 1 stycznia 2019 r. uchyliła ust. 14–18 art. 6a KN. Ten obowiązek był szczególnie krytykowany przez ZNP podczas prac nad projektem u.f.z.o.15
• Już na gruncie nowelizacji KN dokonanej ww. ustawą z 22 listopada 2018 r. pojawiły się wątpliwości, czy zmiana ta oznacza utratę podstaw prawnych do wydawania przez dyrektorów szkoły regulaminów oceniania (w drodze zarządzenia). Trzeba w tym miejscu jednak wskazać, że takie akty były wydawane jeszcze przed wejściem w życie u.f.z.o. Zatem rezygnacja z ustalania w regulaminie wskaźników opisujących szczegółowo spełnianie poszczególnych kryteriów ministerialnych nie powinna stanowić przeciwwskazania dla wydawania regulaminów oceny pracy nauczyciela. Procedura ta musi być bowiem wyjątkowo transparentna i każdy nauczyciel powinien dokładnie znać jej założenia16.

• Dyrektor szkoły jest obowiązany zapoznać nauczyciela z pisemnym projektem oceny i wysłuchać jego uwag i zastrzeżeń. Zapoznanie ma mieć charakter realny, czyli nauczyciel ma mieć rzeczywistą możliwość poznania projektu oceny tak, aby mógł zgłosić swoje uwagi czy to ustnie, czy pisemnie. Nie jest wystarczające poinformowanie go, że ocena nie będzie pozytywna, czy też poprzez ustne wskazanie jego błędów w pracy. [przykład 13]

Przykład 13

• Dyrektor szkoły powinien powiadomić nauczyciela o możliwości zapoznania się z projektem oceny jego pracy. W związku z tym, że na wniosek nauczyciela (może go zgłosić w dowolnej formie, również ustnie) przy zapoznawaniu go z projektem oceny pracy i wysłuchaniu jego uwag i zastrzeżeń może być obecny przedstawiciel wskazanej przez nauczyciela zakładowej organizacji związkowej, szef szkoły powinien także ustalić, czy chce on skorzystać z tego prawa. [wzór 3] Jeśli tak, to o terminie zapoznawania nauczyciela z projektem oceny pracy należy zawiadomić wskazaną zakładową organizację związkową. [przykład 14]

Przykład 14

• Oceniany pisemnie zgłasza uwagi lub zastrzeżenia nie później niż w ciągu pięciu dni roboczych od dnia zapoznania się z projektem oceny (par. 3 ust. 2 r.t.d.o.p.n.). Zasady te obowiązują również w przypadku dokonywania oceny pracy dyrektora szkoły17. [przykłady 15 i 16]

Przykład 15

Przykład 16

• Dopiero po zapoznaniu nauczyciela z projektem oceny oraz po wysłuchaniu uwag i zastrzeżeń nauczyciela możliwe jest ostateczne ustalenie oceny jego pracy. Ta ma charakter opisowy. Zawiera uzasadnienie dokonanej noty, w tym jej przebieg, czy opis narzędzi użytych w ramach nadzoru18. Zakończona jest stwierdzeniem uogólniającym, tj. oceną: wyróżniającą, bardzo dobrą, dobrą, negatywną.
• Ostatnim elementem oceny jest sporządzenie karty oceny pracy. Jej treść określa par. 4 ust. 2 r.t.d.o.p.n. Zawiera ona:

1) imię (imiona) i nazwisko nauczyciela;

2) datę i miejsce urodzenia;

3) miejsce zatrudnienia i zajmowane stanowisko;

4) staż pracy pedagogicznej;

5) stopień awansu zawodowego;

6) wykształcenie;

7) datę dokonania ostatniej oceny pracy;

8) stwierdzenie uogólniające, o którym mowa w art. 6a ust. 4 KN;

9) uzasadnienie oceny pracy;

10) datę dokonania oceny pracy;

11) podpis osoby dokonującej oceny pracy;

12) pouczenie o terminie i trybie wniesienia odwołania od oceny pracy.

Przepisy r.t.d.o.p.n. nie określają oficjalnego formularza karty oceny. [wzór 3, C8]

wzór 3. karta oceny pracy nauczyciela

• Z orzecznictwa wynika, że w przypadku dyrektora szkoły w karcie oceny pracy wymagane jest, aby w uzasadnieniu oceny pracy nastąpiło rozbicie na poszczególne oceny cząstkowe. Podstawę ewentualnego odwołania dyrektora może bowiem stanowić zarówno negatywna ocena całej pracy, jak też negatywna ocena cząstkowa dotycząca zadań wymienionych w art. 57 ust. 2 u.p.o. (wyrok NSA z 27 czerwca 2019 r., sygn. akt I OSK 628/19). Na ten temat szerzej będzie mowa w kontekście skutków dokonanej oceny. W tym miejscu należy podkreślić, że w świetle art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. b u.p.o. nie chodzi tu o ocenę uogólniającą, lecz o cząstkową ocenę realizacji zdań i obowiązków w różnych obszarach działalności, skoro mowa tu o negatywnej ocenie pracy lub negatywnej ocenie wykonywania zadań wymienionych w art. 57 ust. 2. Niewątpliwie uzasadnienie zawarte w karcie oceny pracy powinno zawierać szczegółowe wskazanie wszelkich okoliczności, które doprowadziły do przyjęcia określonej oceny.
• Dyrektor szkoły doręcza nauczycielowi oryginał karty, a kopię dołącza do części B jego akt osobowych (par. 4 r.t.d.o.p.n.).
• W przypadku dokonywania oceny pracy dyrektora szkoły (nie dotyczy to nauczyciela niebędącego dyrektorem) organ właściwy do dokonania oceny zasięga opinii rady szkoły (jeśli jej nie powołano, to rady pedagogicznej) i zakładowych organizacji związkowych działających w tej szkole. [przykład 17] Obie opinie powinny być zawarte na piśmie. W przypadku opinii związku zawodowego nie chodzi o organizację związkową reprezentującą dyrektora szkoły, lecz o wszystkie organizacje zakładowe (oraz międzyzakładowe) obejmujące szkołę swoim działaniem (co do zasady są to organizacje spełniające warunki określone w art. 251 u.z.z.). Opinia organizacji związkowej powinna dotyczyć relacji organizacji związkowej i dyrektora jako osoby działającej w imieniu pracodawcy. Innymi słowy, organizacja związkowa w swojej opinii powinna skupić się na ocenie wykonywania przez dyrektora funkcji pracodawcy z perspektywy związku zawodowego (może być ona subiektywna, jednak nie może być oderwana od faktów)19.

Przykład 17

• Opisany powyżej tryb stosuje się odpowiednio do nauczycieli religii, z tym że organ upoważniony do dokonania oceny pracy ma obowiązek uwzględnić ocenę merytoryczną nauczyciela religii, ustaloną przez właściwą władzę kościelną (par. 6 r.t.d.o.p.n.).

• Od ustalonej oceny pracy nauczycielowi – w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia – przysługuje prawo wniesienia odwołania, za pośrednictwem dyrektora szkoły, do organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą. W przypadku zatrudnionych w placówkach doskonalenia nauczycieli odwołanie wnosi się do kuratora oświaty za pośrednictwem dyrektora placówki. [przykład 18]

Przykład 18

• W tym samym terminie mogą złożyć wniosek o ponowne ustalenie oceny również członkowie kadry kierowniczej. Chodzi tu o:

– dyrektora szkoły (placówki doskonalenia nauczycieli);

– nauczyciela, któremu czasowo powierzono pełnienie obowiązków dyrektora szkoły (placówki doskonalenia nauczycieli);

– nauczyciela pełniącego w zastępstwie obowiązki dyrektora szkoły (placówki doskonalenia nauczycieli) przez okres co najmniej sześciu miesięcy.

• Wniosek o ponowne ustalenie oceny pracy wnosi się bezpośrednio do organu, który ustalił ocenę. Jest to zatem środek pozbawiony cechy dewolutywności (czyli przenoszenia uprawnień do jego rozpatrzenia na organ drugiej instancji, gdyż składa się go do tego samego organu, który ustalił ocenę w pierwszej instancji), jednak niweluje to w pewnym stopniu fakt, że wymieniony organ nie rozpatruje wniosku samodzielnie, lecz powołuje w tym celu zespół oceniający i właśnie ten podmiot rozpatruje wniosek oraz dokonuje ponownej oceny (ustala nową ocenę lub podtrzymuje poprzednią). Składa się go do organu, który tę ocenę ustalił20.
• Szczegółowy tryb rozpatrywania wniosku określają kuratorzy oświaty w zarządzeniach. Przykładowo warmińsko-mazurski kurator oświaty uregulował to w sposób następujący: „W przypadku złożenia przez dyrektora szkoły wniosku o ponowne ustalenie oceny pracy dyrektor wydziału/delegatury Kuratorium Oświaty w Olsztynie wskazuje wizytatora, który:

a. przygotowuje projekt powołania zespołu oceniającego, o którym mowa w par. 8 r.t.d.o.p.n.;

b. ustala datę rozpatrzenia wniosku w terminie nie dłuższym niż 21 dni od złożenia przez dyrektora wniosku o ponowne ustalenie oceny pracy;

c. informuje członków zespołu i dyrektora o terminie i miejscu rozpatrzenia wniosku;

d. przewodniczy pracy zespołu oceniającego;

e. przekazuje rozstrzygnięcie Warmińsko-Mazurskiemu Kuratorowi Oświaty oraz sporządza pisma stosownie do treści rozstrzygnięcia”21.

• Dyrektor szkoły przekazuje odwołanie od oceny pracy nauczyciela do organu sprawującego nadzór pedagogiczny, a w przypadku nauczyciela placówki doskonalenia nauczycieli – do kuratora oświaty, w terminie pięciu dni roboczych od dnia otrzymania odwołania. [przykład 19]

Przykład 19

• Dyrektor szkoły dołącza pisemne odniesienie się do zarzutów podniesionych w odwołaniu (par. 5 ust. 1 r.t.d.o.p.n.). Odwołanie od oceny pracy nauczyciela rozpatruje zespół oceniający powołany przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny (por. ust. 10 art. 6a KN). Odwołanie/wniosek o ponowne ustalenie oceny pracy musi być przez ten organ rozpatrzony w terminie 30 dni od dnia jego otrzymania (ust. 10a art. 6a KN). To rozwiązanie pozostawiono w KN również po nowelizacji dokonanej ustawą z 13 czerwca 2019 r. Zostało ono wprowadzone przez u.f.z.o. Wcześniej zaś termin 30-dniowy liczony był od dnia wniesienia odwołania przez nauczyciela do dyrektora szkoły.
• Skład zespołu oceniającego określa r.t.d.o.p.n. Różni się on w zależności od wnoszącego odwołanie. [tabela 5] Jednocześnie należy pamiętać, że w przypadku powołania zespołu oceniającego do rozstrzygnięcia wniosku dyrektora – w sytuacji gdy organ prowadzący szkołę jest jednocześnie organem sprawującym nadzór pedagogiczny – w jego skład wchodzi dwóch przedstawicieli organu sprawującego nadzór pedagogiczny, z których jednego wyznacza się na przewodniczącego zespołu. I uwaga – w skład tego gremium nie mogą wchodzić osoby, które uczestniczyły w dokonywaniu oceny pracy, od której dyrektor szkoły się odwołuje (par. 8 ust. 5 i 6 r.t.d.o.p.n.).

• Zgodnie z art. 91 u.p.o. organ prowadzący szkoły różnych typów lub placówki może je połączyć w zespół. Połączenie nie narusza odrębności rad pedagogicznych, rad rodziców, rad szkół lub placówek i samorządów uczniowskich poszczególnych szkół lub placówek, o ile statut zespołu nie stanowi inaczej. Przepis ten ma znaczenie w razie powoływania członków zespołu oceniającego (por. wyrok WSA w Poznaniu z 13 października 2016 r., sygn. akt II SA/Po 151/16). [przykład 20]

Przykład 20

• Zespół oceniający rozpatruje odwołanie/wniosek o ponowne ustalenie oceny pracy po uprzednim wysłuchaniu nauczyciela/dyrektora, który go wniósł. To rozwiązanie zostało wprowadzone w r.s.k.t. i zostało utrzymane w obecnym rozporządzeniu. Organ nadzoru pedagogicznego nie później niż na pięć dni roboczych przed terminem posiedzenia zespołu oceniającego (podczas którego nauczyciel/dyrektor ma zostać wysłuchany) zawiadamia zainteresowanego o posiedzeniu. Jego niestawienie się, mimo prawidłowego zawiadomienia o posiedzeniu, nie wstrzymuje rozpatrywania odwołania/wniosku przez zespół oceniający i wydania rozstrzygnięcia.
• Rozstrzygnięcia są podejmowane zwykłą większością głosów w głosowaniu jawnym w obecności co najmniej 2/3 członków zespołu. W przypadku równej liczby głosów decyduje głos przewodniczącego zespołu.
• Ocenę pracy – formalnie – ustala organ odwoławczy (np. kurator, a nie powołany przez niego zespół oceniający). Jest ona sporządzana w formie pisemnej i zawiera uzasadnienie (ust. 10b art. 6a KN). Całość podpisuje przewodniczący zespołu. W przypadku podjęcia rozstrzygnięcia o uchyleniu oceny pracy i ustaleniu nowej noty ponownie wypełnia się kartę oceny. [ramka 3] Warto zauważyć, że ocenę uchyla się i przekazuje do ponownego ustalenia, jeżeli została ona dokonana z naruszeniem prawa. Rozwiązanie to wprowadziło r.s.k.t. i zostało ono utrzymane w obecnym rozporządzeniu. Natomiast przed 2018 r. zespołowi oceniającemu (on wówczas podejmował rozstrzygnięcie) nie przysługiwało prawo do uchylenia oceny pracy dokonanej przez dyrektora szkoły oraz przekazania sprawy do ponownego ustalenia. Zespół mógł wyłącznie ustalić nową ocenę pracy lub podtrzymać ocenę kwestionowaną przez nauczyciela. Należy dodać, że organ sprawujący nadzór pedagogiczny nie jest uprawniony w tym przypadku do określania w swoim rozstrzygnięciu okoliczności, jakie dyrektor powinien uwzględnić przy ponownym ustaleniu oceny pracy, czy też wytycznych w zakresie wykładni przepisów, jak ma to miejsce w przypadku wydawania decyzji kasacyjnych przez organ wyższego stopnia w postępowaniu administracyjnym (por. art. 138 par. 2–2a k.p.a.). Jeżeli zaś chodzi o naruszenie prawa, to może ono polegać na:

Ramka 3

Przykład 21

• Dodatkowo w literaturze i orzecznictwie wskazuje się, że ponowna ocena pracy dyrektora szkoły jest w istocie rozstrzygnięciem co do istoty sprawy w trybie odwoławczym, a więc konsumuje niejako ocenę pierwotną ze wszystkimi jej elementami (ocenami cząstkowymi). Za takim wnioskiem przemawia wykładnia celowościowa art. 6a ust. 9 KN. Ma on bowiem na celu umożliwienie ocenianemu poszukiwania w specjalnym trybie realnej, a więc kompleksowej, możliwości ponownego rozstrzygnięcia swojej sprawy (wyrok WSA w Bydgoszczy z 2 kwietnia 2015 r., sygn. akt II SA/Bd 1424/14)23.

• Od rozstrzygnięcia zespołu oceniającego nie przysługują żadne środki prawne. Jest ono ostateczne (ust. 10c art. 6a KN). Uzyskanie negatywnej oceny pracy w trybie określonym w art. 6a KN (tak jak dotychczas) stanowi podstawę rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania bądź na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Zakończenie stosunku pracy następuje z końcem miesiąca, w którym upływa trzymiesięczne wypowiedzenie, licząc od otrzymania przez nauczyciela negatywnej oceny pracy (art. 23 ust. 1 pkt 5, art. 23 ust. 2 pkt 5 oraz art. 27 ust. 3 KN). Pomimo że od ustalonej oceny pracy nauczyciel nie może odwoływać się do sądu pracy, ocena ta będzie mogła zostać poddana kontroli sądu, jeżeli jest przyczyną rozwiązania stosunku pracy. Taki pogląd prezentowany jest w literaturze24 i ma on swoje potwierdzenie w orzecznictwie sądowym.

Przykładowo Sąd Najwyższy w wyroku z 29 czerwca 2000 r. (sygn. akt I PKN 710/99) wyraźnie stwierdził, że sąd pracy, rozpatrujący powództwo o przywrócenie do pracy, kontroluje prawidłowość i rzetelność negatywnej oceny pracy nauczyciela zatrudnionego na czas nieokreślony jako przesłanki rozwiązania umowy o pracę na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 6a i 27 ust. 3 KN. Z kolei SN w wyroku z 14 stycznia 2013 r. (sygn. akt I PK 160/12) podkreślił, że kontrola rzetelności oceny pracy nauczyciela nie może ograniczać się jedynie do odniesienia treści oceny do kryteriów zawartych z jednej strony w przepisach powszechnie obowiązujących, a z drugiej w procedurach wewnątrzszkolnych. Inaczej mówiąc, kontrola rzetelności oceny pracy nauczyciela powinna obejmować nie tylko formalną zgodność tej oceny z kryteriami oceniania, lecz także zbadanie przez sąd pracy prawdziwości (zgodności z prawdą, zasadności) zarzutów stawianych nauczycielowi w negatywnej opinii o jego pracy.

• Jeżeli chodzi o dyrektora szkoły, to zgodnie z art. 66 ust. 1 lit. b u.p.o. ustalenie negatywnej oceny pracy lub negatywnej oceny wykonywania zadań wymienionych w art. 57 ust. 2 u.p.o. (w trybie określonym przepisami w sprawie oceny pracy nauczycieli) jest podstawą do jego odwołania ze stanowiska bez wypowiedzenia przez organ prowadzący. Z przepisu tego wynika, że podstawą może być ostateczna ocena albo ocena cząstkowa dokonana przez organ prowadzący. Z kolei w myśl art. 57 ust. 2 u.p.o. organ ten analizuje w omawianej procedurze w szczególności:

– prawidłowość dysponowania przyznanymi szkole lub placówce środkami bud żetowymi oraz pozyskanymi przez szkołę lub placówkę środkami pochodzącymi z innych źródeł, a także gospodarowania mieniem;

– przestrzeganie obowiązujących przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników i uczniów;

– przestrzeganie przepisów dotyczących organizacji pracy szkoły i placówki.

Zdaniem NSA, wyrażonym we wspomnianym już uprzednio wyroku z 27 czerwca 2019 r. (sygn. akt I OSK 628/19, zob. komentarz do częściej odnoszącej się do ustalenia ostatecznej oceny), skoro podstawą odwołania może być ocena cząstkowa, to ocena ta musi być wyszczególniona w karcie oceny. Taki brak w dokumencie był zaś powodem uchylenia zarządzenia wójta o odwołaniu dyrektora szkoły. [przykład 22]

Przykład 22

1. Warunkiem nadania nauczycielowi kolejnego stopnia awansu zawodowego jest spełnienie wymagań kwalifikacyjnych, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 i 3, odbycie stażu, z zastrzeżeniem art. 9e ust. 1–3, zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego nauczyciela, o której mowa w art. 9c ust. 5a, oraz:

1) w przypadku nauczyciela stażysty – uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej po przeprowadzonej rozmowie;

2) w przypadku nauczyciela kontraktowego – zdanie egzaminu przed komisją egzaminacyjną;

3) w przypadku nauczyciela mianowanego – uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej po dokonaniu analizy dorobku zawodowego nauczyciela i przeprowadzonej rozmowie.

• Nowe brzmienie ust. 1 art. 9b KN jest konsekwencją oddzielenia oceny dorobku zawodowego od oceny pracy nauczyciela. Z przepisu tego wynika, że uzyskanie kolejnego stopnia awansu zawodowego jest uzależnione od spełnienia przez nauczyciela łącznie trzech warunków: posiadania wymaganych kwalifikacji, odbycia stażu (oprócz nauczycieli wymienionych w art. 9e ust. 1–3 KN, dla których równoważny z okresem stażu jest okres zatrudnienia) zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego, a także uzyskania pozytywnego wyniku w postępowaniu przed komisją kwalifikacyjną lub egzaminacyjną.

• Pierwszym wymogiem uzyskania kolejnego stopnia awansu zawodowego jest posiadanie wymaganych kwalifikacji, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 i 3 KN. Chodzi więc o posiadanie wyższego wykształcenia z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończenie zakładu kształcenia nauczycieli i podjęcie pracy na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje (art. 9 ust. 1 pkt 1 KN). [przykłady 23 i 24]

Przykład 23

Przykład 24

• Zgodnie z art. 77 ust. 1 p.s.w.n. potwierdzeniem wykształcenia wyższego jest dyplom ukończenia studiów na określonym kierunku i profilu oraz tytuł zawodowy:

– licencjata, inżyniera albo równorzędny potwierdzający wykształcenie wyższe na tym samym poziomie – w przypadku studiów pierwszego stopnia;

– magistra, magistra inżyniera albo równorzędny potwierdzający wykształcenie wyższe na tym samym poziomie – w przypadku studiów drugiego stopnia i jednolitych studiów magisterskich.

• Na ten temat wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z 19 września 2002 r. (sygn. akt I PKN 406/01). Podał on, że art. 9 ust. 1 KN ustala ogólne kwalifikacje, których posiadanie jest niezbędne do zajmowania stanowiska nauczyciela. Warunek posiadania wyższego wykształcenia należy rozumieć jako wymóg ukończenia studiów wyższych (magisterskich lub studiów pierwszego stopnia). Dokumentem to potwierdzającym jest dyplom ukończenia studiów. Zauważmy przy tym, że wyższego wykształcenia nie ma osoba, która uzyskała jedynie tzw. absolutorium, ale nie złożyła egzaminu dyplomowego i nie legitymuje się dyplomem ukończenia studiów. Analogiczne zasady obowiązują w zakresie warunku ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli. Zatem kwalifikacji nauczycielskich nie mają zarówno studenci szkół wyższych, jak i studenci kolegiów nauczycielskich, którzy nie ukończyli tych szkół i kolegiów.
• Przez zakład kształcenia nauczycieli należy rozumieć kolegium nauczycielskie, nauczycielskie kolegium języków obcych, studium nauczycielskie, studium wychowania przedszkolnego, studium nauczania początkowego lub pedagogiczne studium techniczne (par. 2 pkt 11 r.s.k.w.n.). Zakłady kształcenia nauczycieli działające dotychczas w systemie oświaty zaprzestały bowiem kształcenia nauczycieli i zostały zlikwidowane 1 października 2016 r. na podstawie ustawy z 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1198 ze zm.). Po tym dniu kształcenie nauczycieli odbywa się wyłącznie w szkołach wyższych25.
• Nauczyciel musi mieć odpowiednie przygotowanie pedagogiczne. Chodzi tu o nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki szczegółowej, nauczanych w wymiarze (łącznie) nie mniejszym niż 270 godzin w powiązaniu z kierunkiem (specjalnością) kształcenia oraz pozytywnie ocenioną praktyką pedagogiczną – w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin. W przypadku nauczycieli praktycznej nauki zawodu niezbędny wymiar zajęć z zakresu przygotowania pedagogicznego wynosi nie mniej niż 150 godzin. O posiadaniu takiego przygotowania świadczy dyplom ukończenia studiów (licencjackich, inżynierskich, wyższych studiów zawodowych lub magisterskich) lub inny dokument wydany przez uczelnię, dyplom ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli lub świadectwo ukończenia kursu kwalifikacyjnego. Przez kurs kwalifikacyjny z zakresu określonego przedmiotu, prowadzonych zajęć lub przygotowania pedagogicznego należy natomiast rozumieć kurs organizowany zgodnie z przepisami w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli, którego ukończenie umożliwia nauczycielowi posiadającemu poziom wykształcenia wymagany od nauczycieli danego typu szkoły lub rodzaju placówki uzyskanie kwalifikacji do nauczania przedmiotu, prowadzenia zajęć lub przygotowania pedagogicznego. [przykład 25]

Przykład 25

• Przygotowanie pedagogiczne ma być powiązane z kierunkiem (specjalnością) kształcenia. To w przypadku nauczyciela języka obcego oznacza odpowiednie przygotowanie pedagogiczno-metodyczne w zakresie nauczania danego języka obcego, obejmujące nie tylko metodykę nauczania tego języka, lecz także wiedzę z zakresu historii i geografii, kultury i literatury przedmiotowego obszaru językowego, gramatykę pedagogiczną oraz psychologię i pedagogikę (wyrok NSA z 27 kwietnia 2016 r., sygn. akt I OSK 1723/14).
• Szczegółowe kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowisk nauczycieli w poszczególnych typach szkół i placówek ustala r.s.k.w.n.
• Z utrwalonej linii orzeczniczej sądów wynika, że z jednej strony nauczyciel wnioskujący o nadanie mu kolejnego stopnia awansu zawodowego musi spełniać wskazane w ustawie warunki już w dacie złożenia wniosku. Z drugiej zaś – że organ właściwy w sprawie dokonuje oceny, czy w tej właśnie dacie zostały spełnione przesłanki warunkujące awans zawodowy nauczyciela. Określony w art. 9b ust. 1–2 KN warunek bycia nauczycielem musi być spełniony na dzień składania wniosku o przyznanie kolejnego stopnia awansu zawodowego, a nie na dzień wydania decyzji w sprawie (porównaj wyroki: WSA w Łodzi z 4 listopada 2011 r., sygn. akt III SA/Łd 869/11, NSA z 18 lutego 2011 r., sygn. akt I OSK 1478/10, WSA w Poznaniu z 16 czerwca 2010 r., sygn. akt II SA/PO 207/10).

• Drugim warunkiem nabycia kolejnego szczebla w karierze jest odbycie stażu zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego nauczyciela. Ustawa zmieniająca powróciła zatem do instytucji oceny dorobku zawodowego. Przypomnijmy, że u.f.z.o. wprowadziła do ust.1 art. 9b KN, że warunkiem awansu było odbycie stażu, zakończonego co najmniej dobrą oceną pracy. Treść tego ustępu cofnięto więc do brzmienia sprzed 1 września 2018 r., kiedy te dwie instytucje funkcjonowały osobno.
• Definicja stażu znajduje się w art. 3 pkt 3 KN, zgodnie z którym pojęcie to oznacza okres zatrudnienia nauczyciela w przedszkolach, szkołach, placówkach i innych jednostkach organizacyjnych wymienionych w art. 1 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 2 KN w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć, rozpoczętego i realizowanego na zasadach określonych w przepisach rozdziału 3a KN. Artykuł 9e ust. 1–3 KN wymienia nauczycieli, którzy są zwolnieni od jego odbywania i dla których równoważny z okresem stażu jest czas zatrudnienia. Osoby te nie podlegają również ocenie dorobku zawodowego. Ta dotyczy bowiem przebiegu stażu, z którego są oni zwolnieni. [ramka 4]
• Staż mogą odbywać nauczyciele pracujący co najmniej w wymiarze 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć i zatrudnieni m.in. w przedszkolach, szkołach i placówkach. Z kolei jeżeli nauczyciel jest zatrudniony w kilku szkołach i w żadnej z nich nie jest zatrudniony w ww. wymiarze, ale łącznie wymiar jego zajęć stanowi co najmniej 1/2 pensum dla danego stanowiska, to organ sprawujący nadzór pedagogiczny wyznacza dyrektora szkoły, który wykonuje czynności związane z odbywaniem stażu przez tego nauczyciela26.

Ramka 4

• Trzeci warunek dotyczy uzyskania akceptacji komisji kwalifikacyjnej po przeprowadzonej rozmowie lub zdania egzaminu. Ten wymóg uzależniony jest od posiadanego stopnia awansu zawodowego. Obecnie nauczyciel stażysta, by awansować, musi uzyskać akceptację komisji kwalifikacyjnej po przeprowadzonej przez nią rozmowie. Ustawa zmieniająca wróciła więc do brzmienia przepisu sprzed 1 września 2018 r. Przypomnijmy, że u.f.z.o. dla nauczycieli stażystów wprowadziła obowiązek zdania egzaminu27. Taki sam warunek jak stażyści muszą natomiast obecnie spełnić pedagodzy mianowani, którzy starają się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego. Egzamin zdaje jedynie nauczyciel kontraktowy ubiegający się o stopień nauczyciela mianowanego.
• W literaturze wskazuje się, że określenie „rozmowa kwalifikacyjna”, użyte na oznaczenie czynności komisji przeprowadzanej wobec kandydata na nauczyciela kontraktowego, stanowi pewien eufemizm, gdyż – jak wynika z przepisów wykonawczych określających tryb działania komisji – przebieg tej rozmowy w istocie mało się różni od przebiegu egzaminu na stopień nauczyciela mianowanego28. Świadczy o tym par. 12 r.u.s.a.z., który reguluje przebieg tych rozmów i egzaminów.
• Komisje kwalifikacyjne (lub egzaminacyjne) przeprowadzają odpowiednio postępowania kwalifikacyjne lub egzaminacyjne na wniosek nauczyciela skierowany do odpowiedniego podmiotu. [tabela 6]

• Wniosek złożony do właściwego podmiotu wszczyna postępowania administracyjne w tym przedmiocie, zgodnie z art. 61 par. 3 k.p.a. Przebiega ono dwuetapowo. Pierwszy etap polega na analizie formalnej wniosku przez dyrektora lub właściwy organ. Jeżeli wniosek o podjęcie odpowiednio postępowania egzaminacyjnego lub kwalifikacyjnego lub dokumentacja nie spełniają wymagań formalnych, dyrektor szkoły lub organ właściwy do nadania stopnia awansu zawodowego wskazuje szczegółowo stwierdzone braki i wzywa nauczyciela do ich usunięcia w terminie 14 dni wraz z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków w terminie spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania. [tabela 7] W drugim etapie komisja kwalifikacyjna (lub egzaminacyjna) analizuje wyłącznie dorobek zawodowy nauczyciela. Nie ocenia już przewidzianych wymagań kwalifikacyjnych wnioskodawcy (porównaj: wyrok WSA w Warszawie z 12 stycznia 2010 r., sygn. akt II SA/Wa 1507/09). Uprawnienia w tym ostatnim zakresie ma wyłącznie organ decyzyjny, a zatem to on sprawdza, czy nauczyciel ma wymagane kwalifikacje. Weryfikacji takiej dokonuje w ramach formalnej analizy wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego29. Komisja kwalifikacyjna (egzaminacyjna) nie wydaje decyzji administracyjnej. Dlatego dokonana przez nią ocena dorobku zawodowego nauczyciela nie podlega kontroli sądowej (wyrok NSA z 31 marca 2011 r., sygn. akt I OSK 789/10).

• Dyrektor szkoły lub inny organ właściwy do nadania stopnia awansu zawodowego powiadamia nauczyciela, który złożył wniosek o podjęcie postępowania egzaminacyjnego (kwalifikacyjnego), o terminie i miejscu przeprowadzenia egzaminu (rozmowy) na co najmniej siedem dni przed dniem posiedzenia komisji.
• W związku z tym, że w wyniku nowelizacji dokonanej ustawą zmieniającą warunkiem nabycia kolejnego stopnia awansu zawodowego stażysty nie jest zdanie egzaminu, ale uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej, powrócono do poprzedniego składu komisji kwalifikacyjnej na stopień nauczyciela kontraktowego. Biorą w niej udział: dyrektor lub wicedyrektor szkoły, przewodniczący zespołu nauczycieli, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 111 u.p.o., a jeżeli taki zespół nie został w szkole powołany – nauczyciel mianowany lub dyplomowany zatrudniony w szkole oraz opiekun stażu. W roli obserwatora może także uczestniczyć przedstawiciel organu prowadzącego szkołę oraz przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny.
• Komisja kwalifikacyjna dla nauczyciela ubiegającego się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego (lub komisja egzaminacyjna dla wnioskującego o awans na mianowanego) zapoznaje się z oceną dorobku zawodowego i sprawozdaniem z realizacji planu rozwoju zawodowego oraz odpowiednio przeprowadza rozmowę albo egzamin, podczas których nauczyciel:

– prezentuje dorobek zawodowy;

– prezentuje swoją wiedzę i umiejętności, w szczególności przez zaproponowanie rozwiązania wskazanego przez komisję problemu związanego z wykonywaną pracą, z uwzględnieniem praktyki szkolnej, aktualnej wiedzy i przepisów prawa oraz wykonanie zadania z użyciem narzędzi multimedialnych;

– odpowiada na pytania członków komisji dotyczące wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego (mianowanego).

• Komisja kwalifikacyjna dla nauczyciela ubiegającego się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego zapoznaje się z oceną dorobku zawodowego i sprawozdaniem z realizacji planu rozwoju zawodowego oraz analizuje dorobek zawodowy pedagoga na podstawie przedłożonej przez niego dokumentacji i przeprowadzonej rozmowy, podczas której zainteresowany:

– prezentuje sposób realizacji wybranego przez siebie zadania, którego opis i analiza nie była dołączona do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego;

– odpowiada na pytania członków komisji dotyczące wpływu działań i zadań – zrealizowanych przez niego w okresie stażu – na podniesienie jakości pracy szkoły, w której odbywał staż;

– wykazuje się umiejętnością rozwiązania wskazanego przez komisję problemu związanego z wykonywaną pracą, z uwzględnieniem przepisów prawa.

• Komisja egzaminacyjna (kwalifikacyjna) podejmuje rozstrzygnięcia w obecności co najmniej 2/3 składu swoich członków. Każdy z jej członków ocenia spełnianie przez nauczyciela wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia awansu zawodowego w punktach według skali od 0 do 10. Na podstawie liczby punktów, przyznanych przez każdego z członków komisji egzaminacyjnej oblicza się średnią arytmetyczną. Przy czym, jeżeli liczba członków komisji jest większa niż trzech, odrzuca się jedną najwyższą i jedną najniższą ocenę punktową. Uważa się, że nauczyciel zdał egzamin (uzyskał akceptację komisji), gdy średnia arytmetyczna punktów wynosi co najmniej 7.
• Z przebiegu pracy komisji kwalifikacyjnej (egzaminacyjnej) sporządza się protokół zawierający w szczególności:

– datę i miejsce posiedzenia komisji;

– imiona i nazwiska członków komisji;

– imiona i nazwiska osób uczestniczących w pracach komisji w charakterze obserwatora;

– informacje o przebiegu egzaminu lub rozmowy, w tym pytania zadane nauczycielowi przez komisję i informację o udzielonych odpowiedziach;

– uzyskane przez nauczyciela oceny punktowe;

– średnią arytmetyczną punktów;

– uzasadnienie rozstrzygnięcia komisji;

– podpisy członków komisji uczestniczących w jej pracach. [przykłady 26 i 27]

Przykład 26

Przykład 27

• Akt nadania stopnia awansu zawodowego ma formę decyzji administracyjnej. Właściwość organu zależy od tego, na jaki szczebel awansu dany wnioskodawca aspirował. Gdy chodzi o nauczyciela:

– kontraktowego – jest nim dyrektor szkoły;

– mianowanego – jest nim organ prowadzący szkołę;

– dyplomowanego – jest nim organ nadzoru pedagogicznego.

Organem właściwym do nadawania stopnia nauczyciela dyplomowanego nauczycielom placówek doskonalenia nauczycieli, z wyjątkiem placówek prowadzonych przez ministrów, jest kurator oświaty. Natomiast nadawanie wszystkich stopni awansu nauczycielom zatrudnionym w urzędach i innych jednostkach na stanowiskach wymagających kwalifikacji pedagogicznych, a także urlopowanym lub zwolnionym do pracy w związkach zawodowych, należy do kompetencji właściwych ministrów.

• W związku z tym, że akt nadania jest decyzją administracyjną, to musi on odpowiadać ogólnym wymogom określonym w art. 107 par. 1 k.p.a. [ramka 5]
• Zgodnie z art. 107 par. 2 k.p.a. przepisy szczególne mogą przewidywać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja. Tak jest w tym przypadku. Z art. 9b ust. 5 KN wynika, że akt nadania stopnia awansu powinien posiadać następujące dodatkowe elementy: nazwa komisji kwalifikacyjnej lub egzaminacyjnej, numer i data wydania zaświadczenia o uzyskaniu akceptacji lub zdaniu egzaminu, stopień awansu zawodowego, informacja o poziomie wykształcenia nauczyciela. Decyzja w sprawie nadania stopnia awansu zawodowego powinna być zgodna ze wzorem ustalonym w załącznikach do r.u.s.a.z.30.
• W przypadku, gdy nauczyciel nie spełnia wymagań określonych w art. 9b ust. 1 KN, dyrektor szkoły (lub właściwy organ) wydaje decyzję o odmowie nadania stopnia awansu zawodowego. Do decyzji odmownej stosuje się art. 107 par. 1 i 2 k.p.a., ponieważ KN nie zawiera szczególnych rozwiązań w tej materii. Decyzja taka musi mieć uzasadnienie, bowiem nie uwzględnia ona żądania nauczyciela, a tylko spełnienie tej przesłanki mogłoby być podstawą odstąpienia od sporządzenia uzasadnienia decyzji (art. 107 par. 4 k.p.a.)31. W decyzji tej w szczególności należy wskazać, którego z warunków nadania stopnia, określonych w art. 9b ust. 1 KN, nie spełnił zainteresowany nauczyciel32.

Ramka 5