Putin przyjedzie do Japonii po raz trzeci, jednak po raz pierwszy w charakterze szefa rządu. Wcześniej gościł tam dwukrotnie - w 2000 i 2005 roku - jako prezydent.
Będzie dopiero czwartym rosyjskim premierem, który po nawiązaniu po raz pierwszy stosunków dyplomatycznych między dwoma krajami w 1855 roku odwiedzi Tokio. Przed nim bawili tam tylko Siergiej Kirijenko (w 1998 roku), Michaił Kasjanow (w 2003) i Michaił Fradkow (w 2007).
Cieniem na relacje między Rosją i Japonią kładzie się nierozwiązany od zakończenia II wojny światowej spór terytorialny o Południowe Kuryle, zwane w Tokio japońskimi "Terytoriami Północnymi".
Cztery wyspy z łańcucha Kuryli, które w ciągu stuleci przechodziły z rąk do rąk, zostały zajęte przez Związek Radziecki w ostatnich tygodniach II wojny światowej.
Rosyjsko-japoński spór dotyczy wysp Kunashir, Iturup, Shitokan i Habomai. ZSRR, przyłączywszy się w 1945 roku do wojny z Japonią, zajął Kuryle w całości. W latach 1947-49 japońska ludność czterech południowych wysp, licząca przed wojną 17 tys., została wysiedlona do Japonii.
W 1956 roku Moskwa proponowała Tokio rozwiązanie konfliktu przez przekazanie Japonii dwóch wysp, leżących najbliżej japońskiego terytorium. Tokio odrzuciło wówczas ofertę. W 2005 roku Rosja ponownie wyraziła gotowość zwrócenia dwóch wysp i Japonia po raz kolejny odrzuciła propozycję.
Choć Rosja w toku przygotowań do wizyty Putina uprzedziła Tokio, że kwestia zawarcia traktatu pokojowego z Japonią leży w gestii prezydenta Dmitrija Miedwiediewa, a nie premiera, strona japońska zamierza jednak poruszyć ten temat.
W ubiegłym miesiącu rząd Japonii nieoficjalnie zaproponował Moskwie rozwiązanie sporu przez podzielenie obszaru wysp po połowie między oba państwa.
Putin, podejmując w swojej rezydencji w podmoskiewskim Nowo- Ogariowie japońskich dziennikarzy w przeddzień podróży do Tokio, odmówił skomentowania oferty Japonii. Oświadczył, że nie została ona "precyzyjnie i jasno" sformułowana.
Premier Rosji powiedział również, że oba kraje powinny rozwiązywać problem terytorialny bez pośpiechu, tworząc warunki dla jego uregulowania.
"Aby rozwiązać problem o takim wymiarze i takiej złożoności, należy tworzyć ku temu warunki, rozwijać stosunki we wszystkich dziedzinach" - dodał.
Według dziennika "Kommiersant" strona japońska zamierza przekazać Putinowi, że w wypadku uregulowania sporu terytorialnego gotowa jest poczynić wielkie, gwarantowane przez państwo, inwestycje w Rosji, w tym w infrastrukturę.
W geście dobrej woli premier Japonii Taro Aso w lutym przyleciał na Sachalin. Jest pierwszym szefem japońskiego rządu, który odwiedził tę wyspę, pozostającą - częściowo bądź całkowicie - pod kontrolą Japonii w latach 1905-1945.
Choć wizyta premiera Rosji w Tokio formalnie potrwa trzy dni, najważniejsze punkty programu zaplanowano na wtorek. Putin rozpocznie dzień od udziału w konferencji na temat współpracy regionów obu państw. Następnie spotka się z dwoma byłymi szefami rządu Japonii: Yoshiro Morim i Junichiro Koizumim. Weźmie też udziału w rosyjsko-japońskim forum biznesu.
Najważniejszym punktem programu będą jednak rozmowy Putina z Aso. Oczekuje się, że zwieńczy je podpisanie dwustronnej umowy o współpracy w dziedzinie pokojowego wykorzystania energii atomowej.
Ten ostatni dokument jest przygotowywany od 2007 roku. Jego podpisanie utoruje drogę do zwiększenia dostaw rosyjskiego uranu do Japonii, przerabiania w Rosji zużytego paliwa jądrowego z japońskich elektrowni nuklearnych i powołania joint venture w sferze produkcji urządzeń dla siłowni atomowych.
Putin i Aso będą też rozmawiać o zwiększeniu dostaw rosyjskiego gazu ziemnego do Japonii. Ze spraw międzynarodowych, które mają poruszyć, na pierwszy plan wysuwa się program jądrowy Korei Północnej.
Wizyta zakończy się prezentacją japońskiej edycji książki "Uczymy się judo z Władimirem Putinem". Rosyjski premier, który ma czarny pas w tej dyscyplinie sportu, napisał podręcznik we współpracy z legendarnym judoką japońskim Yasuhiro Yamashitą. Do książki dołączony jest film instruktażowy, na którym obaj autorzy prezentują poszczególne chwyty judo.
Premiera rosyjskiej wersji podręcznika odbyła się w Moskwie w roku 2008 z udziałem Yamashity.
