Pod koniec 2011 roku w Stanach Zjednoczonych ukazała się książka belgijskiego dziennikarza ekonomicznego Johana van Overtveldta pod tytułem Koniec euro. Niełatwa przyszłość Unii Europejskiej (wydawnictwo Agate). Autor konkluduje, że bardzo prawdopodobny jest rozpad strefy euro, a stać tak się może po wyjściu z niej Niemiec.
Sceptyczny i krytyczny stosunek do euro od początku Unii Walutowej mieli Amerykanie i Brytyjczycy, dla których pojawienie się rywala pretendującego do roli światowej waluty stanowiło realne zagrożenie. Głosy mało przychylne wspólnej walucie euro są jednak coraz częstsze w samej Unii, wraz z rozwojem kryzysowej sytuacji finansów publicznych większości krajów eurogrupy. Nie ma jednego scenariusza ewentualnego rozpadu strefy euro, a koncepcja van Overtvelta nie jest odosobniona.
Z drugiej jednak strony, wielość scenariuszy upadku wspólnej waluty europejskiej przemawia raczej za tezą, że strefa euro nie rozpadnie się, a przedstawiane scenariusze mają charakter hipotetycznych bądź teoretycznych rozważań. Częste jest też kreślenie scenariuszy według popularnego prawa Murphy’ego, że jeżeli coś może się nie udać, to na pewno się nie uda.
Van Overtveldt, rozwijając swoją tezę, używa argumentów z kilku perspektyw: złych doświadczeń historycznych, perspektywy politycznej. Spory nacisk położony jest również na perspektywę teorii optymalnych obszarów walutowych.
Perspektywa historyczna
Overtveldt przedstawia historię dwu udanych unii walutowych: amerykańską (XVII wiek) i niemiecką pod przywództwem Prus (XIX wiek). Opisuje też dwie nieudane europejskie unie walutowe w XIX wieku: skandynawską i mało znaną unię walutową zwaną Bazarem Łacińskim. W pierwszym przypadku, Skandynawska Unia Walutowa przetrwała okres lat 1872-1924. Przy dużej dyscyplinie krajów, po pierwszym okresie tworzenia unii, nadeszła pierwsza wojna światowa, a także pojawiło się dążenie Norwegii do uniezależnienia się od Szwecji. Łacińską Unię Walutową tworzyła Francja – od 1867 roku – z Belgią, Włochami, Szwajcarią oraz z … Grecją. Unia ta trwała formalnie do 1927 roku, a faktycznie znacznie krócej.
Powodem rozpadu obu europejskich unii monetarnych były niedostateczna integracja polityczna oraz nadzwyczajne zdarzenia związane z pierwszą wojną światową. Udanym uniom amerykańskiej i niemieckiej towarzyszyły silna integracja gospodarcza i daleko posunięte poczucie wspólnoty państwowej.
Trudno byłoby zgodzić się z uniwersalnością nauk z historii. Pamiętajmy, że w ostatnich dziesięcioleciach dokonano wielkiego postępu w poznaniu mechanizmów gospodarczych i nastąpiła poprawa w skuteczności polityki gospodarczej, zwłaszcza polityki pieniężnej.
Cały artykuł dostępny >>> tu.
