Polski Instytut Ekonomiczny zapytał ekspertów, jak wg nich będzie wyglądać polska gospodarka w latach 30-tych XXI wieku w sześciu obszarach: kapitał ludzki, cyfryzacja, transport, energia, środowisko, bezpieczeństwo narodowe. Pierwszą edycję „Foresight Polska 2035” zaprezentowano pod koniec 2019 r. Ponieważ jednak pandemia zweryfikowała postawy ekspertów, badanie powtórzono pod koniec 2020 r.
W nowej edycji badania największe zmiany w ocenach ekspertów nastąpiły w obszarze energii i ochrony środowiska. Zdecydowana większość (95 proc.) ankietowanych ekspertów uznała, że z punktu widzenia rozwoju społeczno-gospodarczego Polski kluczowe jest zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w zużyciu energii finalnej do 30 proc. z obecnych 11 proc.
88 proc. pytanych za priorytet uważa eliminację spalania paliw stałych, a 83 proc. jako bardzo istotne postrzega zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych do poziomu średniej UE. W opinii ankietowanych, pandemia COVID-19 wpłynie na przyspieszenie realizacji tych zjawisk. Wzrósł (z 49 proc. do 55 proc.) odsetek twierdzących, że budowa elektrowni jądrowej ma duże znaczenia dla rozwoju społeczno-gospodarczego kraju.
Zdecydowana większość ekspertów jest zdania, że pandemia COVID-19 wpłynie na przyspieszenie rozwoju technologii informacyjnych i komunikacyjnych, które przyczynią się do ograniczenia szarej strefy. Nieco mniej niż połowa uważa, że pandemia wpłynie na przyspieszenie udziału wyrobów wysokiej techniki w polskim eksporcie do poziomu przekraczającego unijną średnią. 29 proc. wskazuje na neutralność oddziaływania pandemii w tej kwestii, zaś 26 proc. jest przekonanych, że w wyniku pandemii proces się opóźni.
Jak podkreśliła kierownik zespołu foresightu gospodarczego PIE Katarzyna Dębkowska, ankietowani eksperci dostrzegają wpływ pandemii na krajobraz społeczno-gospodarczy. "Znacznie większe znaczenie niż jeszcze rok temu przypisywane jest nie tylko kwestiom związanym z energią i ochroną środowiska, ale także tym dotyczącym cyfryzacji i cyberbezpieczeństwa. Przewidywane jest przyspieszenie rozwoju technologii informacyjnych i komunikacyjnych pozwalających ograniczyć zjawisko szarej strefy. Również wykorzystanie bezzałogowych statków powietrznych ma ulec znacznemu zwiększeniu" - skomentowała.
Zastrzegła, że postrzeganie poszczególnych zjawisk jako pożądanych nie zawsze wiąże się z prawdopodobieństwem ich wystąpienia. "O ile osiągnięcie 30 proc. poziomu odnawialnych źródeł energii w zużyciu energii finalnej w 2030 r. za potrzebne uważa aż 95 proc. ekspertów, to za prawdopodobne już tylko 67 proc." – wskazała.
Zdaniem badanych ekspertów, pandemia wpłynie na wolniejsze tempo wydłużenia przeciętnego trwania życia w zdrowiu. Ponad 70 proc. badanych uważa, że osiągnięcie przez kobiety przeciętnego wieku 75 lat w zdrowiu i 70 lat przez mężczyzn przesunie się w czasie z powodu pandemii, a połowa ekspertów wskazuje, że nastąpi to nie wcześniej niż za 18 lat. Jak zauważa PIE, takie prognozy można wiązać z obserwowaną dużą śmiertelnością na COVID-19 wśród populacji osób starszych.
Ponadto, badani twierdzą, że pandemia koronawirusa przyspieszy osiągnięcie średniej unijnej siły nabywczej wynagrodzeń w Polsce. Takiego zdania jest 66 proc. ekspertów. Jednocześnie, niemal co trzeci (29 proc.) twierdzi, że w wyniku pandemii proces konwergencji w tym obszarze się opóźni. Wg połowy badanych, siła nabywcza wynagrodzeń w Polsce dorówna średniej UE najwcześniej w 2037 r.
W przypadku wpływu pandemii COVID-19 na szybkość upowszechnienia się pojazdów o napędzie alternatywnym, eksperci nie mieli jednolitego stanowiska. 38 proc. uznało, że pandemia nie wpłynie na wzrost udziału takich pojazdów w transporcie drogowym, zaś zdaniem 36 proc. przyspieszy ten wzrost. Z kolei 26 proc. pytanych twierdzi, że pandemia ten proces opóźni. Jednocześnie, w porównaniu z badaniem z 2019 r., z 37 proc. do 40 proc. podniósł się odsetek ekspertów postrzegających wzrost udziału pojazdów o napędzie alternatywnym jako ważny dla rozwoju Polski. Znacznie bardziej jednomyślni byli badani, jeżeli chodzi o upowszechnienie się dronów w polskiej przestrzeni kosmicznej. Prawie 70 proc. z nich uznało, że pandemia przyspieszy ten proces. Przeciwnego zdania był co dziesiąty pytany.
W obszarze bezpieczeństwa narodowego, większość ekspertów uznała, że pandemia wpłynie na przyspieszenie skutecznej walki z cyberzagrożeniami, a rozwój technologii i rozwiązań w obszarze cyberbezpieczeństwa ma istotne znaczenie dla rozwoju Polski.