Problem polega na tym, że przewidywania są bardzo zróżnicowane.
Cena litu wzrosła w ciągu ostatniego roku pięciokrotnie, odzwierciedlając rosnące obawy o dostępność tego metalu. Od lat produkcja akumulatorów i pojazdów elektrycznych staje się coraz tańsza w miarę ulepszania technologii i zwiększania produkcji. Ale teraz istnieje ryzyko, że rosnące koszty surowców – a w szczególności litu – mogą utrudnić transformację, gdy ta tylko nabierze rozpędu.
Dla producentów samochodów, którzy wydają miliardy dolarów na obstawianie przyszłości zasilanej bateriami, stawka jest wysoka. Firmy górnicze i rządy odpowiadają ambitnymi planami zwiększenia produkcji. Jednak nie wiadomo czy to wystarczy, bo popyt rośnie w tempie zapierającym dech w piersiach.
/>
W ankiecie przeprowadzonej wśród sześciu wiodących firm zajmujących się prognozami rynku litu szacunki dotyczące tego, jak będzie wyglądał rynek w 2025 r., wahają się od deficytu równego 13 proc. popytu, do nadwyżki na poziomie 17 proc. Przewidywania dotyczące wielkości rynku również mocno się różnią, a prognozy popytu sięgają od 502 tys. ton, do nawet 1,25 miliona ton.
Przepaść między prognozami odzwierciedla status litu jako małego rynku. Średnia z sześciu szacunków sugeruje roczny wzrost o ponad 20 proc. zarówno dla podaży, jak i popytu w latach 2021-2025. Dla porównania na większych i dojrzałych rynkach surowcowych, takich jak miedź, gdzie nadwyżki i deficyty zwykle stanowią ułamek popytu, typowe wskaźniki wzrostu wynoszą od 2 do 4 proc.
Prognozy mają znaczenie, ponieważ banki używają ich praktycznie do wszystkiego, od pomiaru wielkości przyszłej sprzedaży samochodów, po wycenę kredytów w projektach górniczych. Niejasne prognozy rynkowe pozostawiają więcej miejsca na gwałtowne wahania cen, gdy pojawi się panika podaży. Może to być szczególnie niepokojące dla sektora motoryzacyjnego, który umieścił lit w centrum swoich planów elektryfikacji.
Koncerny motoryzacyjne poświęciły lata eksperymentując z różnymi związkami chemicznymi, aby zminimalizować użycie innych metali stosowanych w akumulatorach, takich jak kobalt – który czasami jest wydobywany w nieetycznych warunkach – jednocześnie zwiększając wykorzystanie powszechnie występujących pierwiastków, takich jak żelazo. Ponieważ lit jest rdzeniem praktycznie każdej technologii akumulatorów w użytku komercyjnym i rozwoju, wyższe ceny tego surowca mogą szybko stać się problemem dla branży.
/>
Na przykład, jeśli ceny spotowe litu utrzymają się na poziomie obserwowanym obecnie w Chinach, może to zwiększyć koszt nowego pojazdu elektrycznego nawet o 1000 dolarów - wynika z Benchmark Mineral Intelligence. Według prognoz, podaż spadnie poniżej popytu, nawet jeśli przewiduje się, że do 2025 r. produkcja w przybliżeniu podwoi się z poziomu z 2021 r. Czołowe kopalnie litu, w tym chilijska SQM, odnotowały w zeszłym roku roczny wzrost popytu o blisko 50 proc..
Jak dotąd branża motoryzacyjna była stosunkowo spokojna jeśli chodzi o dostawy litu, głównie dlatego, że występuje on w dużych ilościach w krajach przyjaznych dla górnictwa, w tym w Chile, Australii i Kanadzie.
Obawy, że duże skoki podaży mogą szybko zalać rynek, są częściowo powodem, dla którego niektóre z największych koncernów górniczych unikają rozwijania aktywów litowych. Rio Tinto Group jest jedyną firmą wydobywczą o wielkiej kapitalizacji, która do tej pory zainteresowała się litem – to rynek, który wciąż jest niewielki w porównaniu z surowcami, takimi jak ruda żelaza i miedź.
/>
Historia pokazuje, że nawet obecnie największe kopalinie litu, takie jak Ganfeng Lithium, Albemarle, SQM i Livent, powinny zachować ostrożność. Skok cen sprzed kilku lat szybko się rozwiał, gdy producenci zalali rynek. Niektórzy analitycy ostrzegają, że może się to powtórzyć.
Z drugiej strony istnieją również dobre powody, dla których mogą pojawiać się problemy z podażą. Branża wydobywcza nie ma zbyt dobrej reputacji, jeśli chodzi o osiąganie celów. McKinsey & Co. szacuje, że ponad 80 proc. projektów jest spóźnionych i przekracza budżet.
Nawet największe koncerny wydobywcze napotykają przeszkody w pozyskiwaniu nowych dostaw ze względu na troskę o środowisko, mimo że lit jest kluczowym materiałem dla bardziej ekologicznego świata. Serbia w zeszłym miesiącu zniweczyła plany Rio Tinto dotyczące kopalni o wartości 2,4 miliarda dolarów, po tym, jak przez kraj przetoczyła się fala protestów dotyczących potencjalnego zagrożenia dla środowiska.
W Chile, gdzie znajdują się największe na świecie rezerwy litu, przemysł wydobywczy również zmaga się z ostrymi politycznymi przeciwnościami.
Ale jakkolwiek przekonujące jest ryzyko związane z podażą, to właśnie potencjał ogromnego wzrostu popytu naprawdę stoi za różnicą w opiniach na temat tego, czy litu będzie w nadmiarze lub będzie go za mało.
/>