Rolnictwo zmierza w złą stronę – tak uważa 25 proc. badanych (wzrost o 9 pkt proc. względem 2022 r.), podczas gdy 21 proc. (spadek o 1 pkt proc.) wskazuje, że sprawy na wsi zmieniają się na lepsze. W poprzednich trzech edycjach badania – w roku 2022, 2021 i 2018 - przeważały głosy pozytywne. Nadal – jak we wszystkich badaniach od 2016 r. - najwięcej respondentów (48 proc.) pytanych o kierunek, w którym podąża polskie rolnictwo, wskazuje na odpowiedź „zarówno na lepsze, jak i na gorsze”.
/>
Co, wg rolników, stanowi obecnie największą barierę rozwojową? Najczęściej narzekają oni na niską opłacalność produkcji, zbyt mały areał gospodarstwa, trudności ze sprzedażą produktów oraz zbyt wysokie ceny ziemi, energii oraz paliwa rolniczego. Znacznie rzadziej wymieniane są takie trudności jak brak możliwości sfinansowania inwestycji, brak odpowiedniej informacji o wsparciu dla rolnictwa czy brak następcy do prowadzenia gospodarstwa.
Czy są się w stanie utrzymać?
Mimo negatywnych ocen kierunku rozwoju polskiego rolnictwa, nadal jednak zdecydowana większość właścicieli gospodarstw rolnych jest w stanie utrzymać z pracy na roli siebie i swoją rodzinę. Tak twierdzi 64,2 proc. badanych, podczas gdy 29 proc. musi szukać dodatkowych źródeł przychodów. Prawie co czwarty rolnik (23,9 proc.) zmuszony jest podejmować pracę pozarolniczą – to wskaźnik nieco niższy niż w 2022 r. (27,7 proc.), lecz wyższy niż w 2021 r. (21,9 proc.).
Autorzy badania podkreślają, że w 2023 r. potwierdziły się wskazywane przez analityków negatywne skutki wojny w Ukrainie i pandemii COViD-19 dla opłacalności produkcji rolniczej.
W porównaniu z latami 2021-2022 rolnicy rzadziej uznają swoją sytuację materialną za pozytywną, natomiast osoby niezwiązane z rolnictwem – częściej udzielają odpowiedzi pozytywnych.
W jakim celu kupują ziemię?
„Sytuację finansową własnego gospodarstwa domowego pozytywnie ocenia 37,4 proc. rolników i 50 proc. osób niezwiązanych z rolnictwem, natomiast negatywnie – po 11 proc. respondentów z obu tych grup. Pozostali respondenci postrzegają swoją sytuację jako przeciętną – ani dobrą, ani złą (51,6 proc. rolników i 39 proc. osób niezwiązanych z rolnictwem)” – napisano w komentarzu do badania.
Ciekawie wyglądają też opinie rolników dotyczące celu kupowania ziemi rolnej.W stosunku do lat 2021-2022 w najnowszej edycji badania znacząco wzrosła liczba osób przekonanych, że podstawowym powodem nabywania gruntów jest chęć powiększenia gospodarstwa rolnego: w 2021 r. taką odpowiedź wskazało 22 proc. rolników, w 2022 r. już 36 proc., a w 2023 r. aż 61 proc.
Drugim najczęstszym powodem – na poziomie 25 proc. wskazań – nabywania gruntów rolnych jest traktowanie ich jako lokaty kapitału. Dla 17 proc. badanych głównym celem kupna ziemi jest chęć jej zabudowy.
Badanie przeprowadzono na zlecenie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa oraz Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na próbie 2500 mieszkańców wsi.