Unia Europejska przyznała hojne dotacjerolne firmom kilkunastu miliarderów w latach 2018-2021. Wśród 17 „ostatecznych beneficjentów”, którzy znaleźli się na liście bogatych Forbesa w 2022 r., znaleźli się Andrej Babiš, były premier Czech, który w lutym został uniewinniony od zarzutu oszustwa związanego z dotacjami rolnymi; James Dyson, brytyjski potentat odkurzaczy, który argumentował, że Wielka Brytania powinna opuścić UE i którego firma otrzymała płatności przed Brexitem; oraz Guangchang Guo, chiński inwestor, który jest właścicielem klubu piłkarskiego Wolverhampton Wanderers – wylicza redakcja The Guardian.

Rolnicy walczą o przetrwanie, miliarderzy korzystają

Inni miliarderzy korzystający z funduszy podatników UE to Clemens Tönnies, niemiecki magnat mięsny, który przyznał, że „mylił się” co do Władimira Putina w 2022 r.; Anders Holch Povlsen, duński entuzjasta rewildingu i prywatny właściciel gruntów w Wielkiej Brytanii; oraz Kjeld Kirk Kristiansen, duński producent zabawek i były dyrektor generalny Lego.

„To szaleństwo” – skomentował Benoît Biteau, francuski rolnik ekologiczny i eurodeputowany z ramienia Zielonych w ostatnim Parlamencie Europejskim. „Zdecydowana większość rolników walczy o przetrwanie”. UE przeznacza jedną trzecią całego swojego budżetu dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej (WPR), która przekazuje pieniądze w oparciu o powierzchnię gruntów posiadanych przez rolnika, a nie o to, czy potrzebuje on wsparcia.

Kto otrzymuje dotacje z WPR?

Rygorystyczne przepisy dotyczące prywatności, słabe wymogi przejrzystości i złożone łańcuchy własności firm oznaczają, że nie ma możliwości sprawdzenia, kto otrzymuje pieniądze. W badaniu zleconym przez Komisję Kontroli Budżetowej Parlamentu Europejskiego w 2021 r. naukowcy z Centrum Studiów nad Polityką Europejską stwierdzili, że „obecnie de facto niemożliwe” jest zidentyfikowanie największych ostatecznych beneficjentów funduszy UE z pełną pewnością.

Jednak naukowcy połączyli dane dotyczące odbiorców dotacji rolnych z każdego państwa członkowskiego z komercyjną bazą danych firm. Zidentyfikowali osoby, które posiadały co najmniej 25% firmy na każdym etapie łańcucha własności, aby ujawnić „ostatecznych beneficjentów”.

Aż 17 miliarderów otrzymało unijne dotacje na rolnictwo za pośrednictwem firm, których byli właścicielami w całości lub w części w ciągu czterech lat. Całkowita suma pieniędzy powiązanych z miliarderami wyniosła 3,3 miliarda euro.

Dotacje na hodowlę

Według szacunków, 50%-80% unijnych dotacji rolnych przeznaczanych jest na hodowlę zwierząt, a nie na żywność, która byłaby lepsza dla zdrowia ludzi i planety. „Potrzebujemy szybkiej transformacji żywności dla zdrowszej przyszłości, a dotacje są największą ekonomiczną dźwignią zmian” – powiedział Paul Behrens, badacz globalnych zmian na Uniwersytecie w Lejdzie. Jak dodał, „najbogatsi właściciele ziemscy nadal bogacą się dzięki dotacjom”.

oprac. Marta Mitek