Poniższe tezy w wyroku WSA w Krakowie z 21 sierpnia 2024 r. III SA/Kr 632/24 link
Wyrok prezentujemy naszym czytelnikom pomimo tego, że WSA nie podjął decyzji merytorycznej. Sąd uchylił pierwotne decyzje MOPS i odesłał sprawę do ponownego rozpatrzenia. Wartość wyroku dla osób niepełnosprawnych, to uwaga sędziów o tym, że przyznając kolejne świadczenie pielęgnacyjne (nazwijmy je świadczeniem pielęgnacyjnym nr 2) MOPS powinien uwzględnić informacje zebrane przy okazji przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego wcześniejszego (nazwijmy je świadczeniem pielęgnacyjnym nr 1). Poniżej argumenty sądu, które mogą się przydać przy podobnych sprawach tego rodzaju:
WSA: MOPS przy świadczeniu pielęgnacyjnym nr 2 musi świadczenie pielęgnacyjne nr 1
Argument 1) W realiach kontrolowanego przypadku dostrzec bowiem trzeba, iż organy administracji publicznej konstruując podstawę faktyczną rozstrzygnięcia tej sprawy pominęły fakt uprzedniego przyznania skarżącej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, jak też pominęły wynikające z tej okoliczności konsekwencje dla oceny tego przypadku.
Argument 2) MOPS przyjął zatem we wcześniej wydanej decyzji, że skarżąca spełnia wszystkie pozytywne przesłanki warunkujące uzyskanie świadczenia pielęgnacyjnego, jak też uchyliła przesłanki negatywne, blokujące możliwość otrzymania tego wsparcia (zawiesiła pobieranie emerytury). Skoro skarżąca spełniała już raz wszelkie przesłanki warunkujące przyznanie jej oczekiwanego świadczenia, a zaprzestanie jego pobierania wiązało się tylko i wyłącznie z upływem ważności orzeczenia o niepełnosprawności męża – to podważenie istnienia związku przyczynowo-skutkowego można byłoby ewentualnie upatrywać w istotnej zmianie stanu faktycznego aktualnie rozstrzyganej sprawy, względem sprawy zakończonej pozytywną dla skarżącej decyzją przyznającą jej świadczenie pielęgnacyjne. Mogłoby to dotyczyć np. oczywistej zmiany (zmniejszenia się) skali opieki nad mężem mającej swe źródło w radykalnej poprawie stanu zdrowia tej osoby.
Argument 3) W ocenianej natomiast sprawie nie ulegało wątpliwości to, że stan zdrowia męża skarżącej, obciążonego onkologicznie – jest bardzo zły. Z tego mamy logiczny wniosek o pogorszeniu się z upływem kilku kolejnych lat - które minęły od wcześniejszego orzeczenia - zdrowia męża skarżącej, którego rokowania poprawy musiał nie dostrzec organ orzekający o niepełnosprawności przyznający ustalany znaczny stopień – na stałe.
Wnioski sądu:
Ważne
"Już z powyższego wynika, że nie sposób było podzielić zasadności wywodzonego przez SKO w Krakowie braku występowania związku przyczynowo–skutkowego zasadzającego się na niewielkim zakresie pomocy nieodzownej mężowi skarżącej, skoro stan zdrowia tej osoby uległ z czasem pogorszeniu, co wynika niewątpliwie z przyznanego na stałe orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności. Doświadczenie życiowe wskazuje przy tym także, iż stan zdrowia osób zaawansowanych wiekowo, z poważnymi obciążeniami onkologicznymi, z upływem czasu ulega tylko pogorszeniu. Tę okoliczność wskazywała też skarżąca w piśmie z 15.01.2024 r. (k. 11 akt adm.), które organ odwoławczy również zupełnie pominął. Także kwestia emerytalnego wieku skarżącej, nie mogła być skutecznym argumentem przeciwko przyznaniu jej świadczenia pielęgnacyjnego, wobec przesądzenia we wcześniejszej decyzji tego, iż wiek ten oraz uwarunkowania skarżącej nie stały na przeszkodzie stwierdzenia istnienia związku przyczynowo-skutkowego w rozumieniu art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych. SKO nie wskazało np. na okoliczności zdrowotne skarżącej wykluczające możliwość podjęcia przez nią jakiegokolwiek zatrudnienia (choćby w charakterze opiekuna osoby starszej). Przy braku dowiedzenia powyższego, sama kwestia wieku skarżącej – nie mogła skutkować stwierdzeniem braku związku przyczynowo-skutkowego."
Opis sporu opiekunki osoby niepełnosprawnej (mąż) z MOPS o stare świadczenie pielęgnacyjne
1. W dniu 15.12.2023 r. skarżąca złożyła wniosek o ustalenie świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu opieki nad mężem, W. S., posiadającym, wydane na stałe - orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności z 4.07.2023 r. Z orzeczenia tego wynika, że ustalony stopień niepełnosprawności istnieje od 24.05.2021 r., a przyczyna niepełnosprawności określona została symbolem 08-T ("choroby układu pokarmowego").
2. W piśmie z 15.01.2024 r. skarżąca oświadczyła, iż z uwagi na bardzo zły stan zdrowia męża zrezygnowała z pobieranej emerytury, wstrzymując jej wypłatę od 1.01.2024 r. Deklarując wybór korzystniejszego świadczenia skarżąca dostarczyła do organu I instancji - decyzję ZUS z 19.12.2023 r. o wstrzymaniu wypłaty emerytury od 1.01.2024 r.
3. Stanowisko MOPS - skarżąca (lat 75) mieszka wspólnie z mężem (lat 79) i ma prawo do emerytury. Z wywiadu środowiskowego wynika, że sytuacja zdrowotna męża jest bardzo zła (zaawansowana choroba onkologiczna). SKO zaznaczyło, że mimo powyższego mąż skarżącej jest jednak w stanie samodzielnie wykonać czynności dnia codziennego jak: ubranie się, kąpiel, przygotowywanie prostych posiłków, branie lekarstw itp. Stan zdrowia tej osoby – jak akcentowało Kolegium – utrzymuje się na stabilnym poziomie. Z uwagi na powyższe, nie została wykazana podstawowa przesłanka rezygnacji z zatrudnienia przez skarżącą - w celu sprawowania opieki nad mężem. W ocenie organu odwoławczego fakt, iż odwołująca się - przed pojawieniem się poważnych problemów zdrowotnych u męża i ustaleniem jego stopnia niepełnosprawności - nie była długotrwale zatrudniona (i nie wykazała żadnej aktywności zawodowej w okresie bezpośrednio poprzedzającym wystąpienie o przyznanie świadczeń w związku z koniecznością sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną) powoduje, że nie spełnia ona wymogą rezygnacji z zatrudnienia w rozumieniu art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Skarżąca bowiem z racji wieku jest osobą bierną zawodowo, ma ustalone prawo do emerytury.