Ulga na dziecko jest stosowana w rozliczeniu rocznym
Trwa czas składania przez podatników rocznych rozliczeń podatkowych. Wielu z nich ma możliwość skorzystania z przewidzianych w przepisach ulg i zwolnień podatkowych. Wśród tych najczęściej stosowanych prym wiedzie ulga na dziecko. Nie zawsze podatnicy jednak wiedzą, jak prawidłowo z niej skorzystać. Sprawa jest stosunkowo prosta, gdy rodzice są małżeństwem i oboje uzyskują dochody z pracy na etacie. Jednak gdy pojawiają się dodatkowe czynniki, w tym rozwód, wychowanie dzieci współmałżonka, czy zróżnicowane źródła dochodów, pojawiają się również wątpliwości.
Mówiąc w uproszczeniu, aby podatnik mógł skorzystać z ulgi na dziecko (prorodzinnej), musi w trakcie roku podatkowego wykonywać władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka. Z ulgi mogą jednak skorzystać również te osoby, które pełniły funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nimi zamieszkiwało oraz osoby, które sprawowały opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą. Ustawodawca przewidział też przypadki, w których z tej preferencji można skorzystać w odniesieniu do pełnoletniego dziecka – np. do ukończenia 25. roku życia, uczącego się w określonych w przepisach szkołach, czy takiego, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymuje zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną.
Co zrobić, aby obniżyć podatek stosując ulgę na dziecko małżonka?
Z przytoczonych zasad jasno wynika, że aby podatnik mógł skorzystać z ulgi na dziecko, muszą łączyć go z tym dzieckiem określone więzy formalne. Władza rodzicielska co do zasady przysługuje obojgu rodzicom dziecka i tylko sąd może orzec o jej zawieszeniu, ograniczeniu, czy pozbawieniu jej (art. 93 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy). Również sąd orzeka o ustanowieniu opieki. W konsekwencji w przypadku, gdy podatnik wychowuje na co dzień dziecko swojego współmałżonka – mieszka z nim, ma udział w sprawowaniu nad nim bieżącej opieki, pomaga w nauce i wspiera w życiu codziennym, ale nie jest z nim związany w rozumieniu formalnym, to nie ma możliwości skorzystania w rozliczeniu podatkowym z ulgi na to dziecko. W takiej sytuacji, mimo że podatnicy pozostają w związku małżeńskim i na co dzień wspólnie opiekują się dzieckiem jednego z nich, prawo do skorzystania z ulgi ma tylko jedno z nich. Może więc dojść do sytuacji, w której z uwagi na formę opodatkowania (liniowo czy ryczałtem) albo poziom dochodów, z ulgi nie uda się skorzystać. Warto jednak pamiętać, że w sytuacji, w której małżonkowie zdecydują się na wspólne rozliczenie podatku (a korzystanie z ulgi na dziecko z poprzedniego związku nie ogranicza tego prawa), podatek zostanie ustalony w podwójnej wysokości podatku ustalonego od połowy łącznej wysokości dochodów, po odjęciu od dochodu każdego z małżonków odpowiednich ulg. Oznacza to, że ulga na dziecko w ostatecznym rozrachunku obniży wysokość podatku dla obojga małżonków. Taka sytuacja będzie dla podatników korzystna szczególnie w przypadku różnicy w poziomach dochodów małżonków.
art. 27f ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 163)