To oni zainspirowali Amber Gold? Oto najważniejsze piramidy finansowe świata

1 Jest uważany za pierwszego twórcę piramidy finansowej, która od jego nazwiska nazywana jest „schematem Ponziego”. Urodzony we Włoszech oszust przypłynął do USA z dwoma dolarami w kieszeni. Zaczynał jako kelner, ale szybko zaczął pracować w banku. Za defraudację pieniędzy musiał uciekać do Meksyku. Potem założył „Security Exchange Company”, czyli instytucję specjalizującą się w tworzeniu piramid finansowych. W USA doszło w tym czasie do gorączki inwestycyjnej. Piramida rosła. Nie wiadomo, do jak monstrualnych rozmiarów mogłaby się rozwinąć, gdyby jeden ze współpracowników Ponziego nie zdemaskował struktury firmy na łamach prasy.

2 Bezpieczna kasa oszczędności była polskim pionierem działalności parabankowej. BKO był marketingowym sukcesem i sprawnie zaplanowanym oszustwem. Wielu naiwnym inwestorom kojarzył się z szanowanym bankiem PKO. Zgodnie z nazwą miała to być „bezpieczna” forma inwestycji, gwarantująca w skali roku oprocentowanie na poziomie 300 proc. (co najmniej dwukrotnie więcej niż oferowały w tamtym czasie banki). Grobelny specjalizował się w inwestycjach na rynku walutowym i chciał pomnażać pieniądze za pomocą lokowania pieniędzy w dolarach. Plany pokrzyżowało mu wprowadzenie sztywnego kursu złotego do dolara. Na lodzie pozostawił 11 tys. osób.

3 Trust kapitałowo-inwestycyjny Stanisława Kotarba działał w latach 1991-92 w Rzeszowie. Oddziały spółki powstały także w największych miastach Polski. Instytucja parabankowa oszukała 4 tys. klientów na kwotę 26 mln zł. Trust nie posiadał zgody Komisji Nadzoru Finansowego na swoją działalność. Kotarba, były oficer Wojska Polskiego, obiecywał wysoki zysk z lokat, nawet do 50 proc. w skali roku. Małżeństwo Kotarbów, głównych winowajców przekrętu, spędziło w więzieniu w sumie 6 lat.

4 Ten działający jeszcze w XIX wieku przestępca dał podwaliny pod współczesne przekręty finansowe. Swoją działalność oparł na dosyć specyficznym pomyśle, postanowił sprzedawać znane amerykańskie miejsca w Nowym Jorku, wliczając w to Statuę Wolności czy Metropolitan Museum of Art. Ulubionym obiektem handlu dla Parkera stał się most Brooklyn Bridge, którym handlował po okazyjnych cenach kilka razy w miesiącu. Fałszował przy tym akty własności. Naiwnych inwestorów uratował wyrok dożywocia, na które skazano go w 1928 roku.

5 Jeden z najbardziej spektakularnych i przy tym absurdalnych pomysłów na oszustwo finansowe powstał w głowie Szkota Gregora MacGregora. Wymyślił on sobie bogaty w metale szlachetne kraj w Ameryce Centralnej o nazwie Poyais. Następnie sprzedawał Brytyjczykom znajdującą się tam ziemię, co więcej uzyskał na swoją działalność „wydobywczą” kredyt w banku w wysokości 200 tys. funtów (przeogromna suma na początku XIX wieku). Kiedy sprawa się wydała, on w najlepsze przeniósł działalność do Francji. A my narzekamy na opieszałość i nieudolność polskiego systemu przy aferze Amber Gold…

6 Pod względem ilości naciągniętych osób z piramidą Madoffa może jedynie rywalizować system stworzony w Rosji przez braci Mawrodich. W 1989 r. Siergiej i Wiaczesław Mawrodi założyli firmę MMM, która początkowo zajmowała się importem komputerów, ale cztery lata później jej twórców zainteresował rynek finansowy. Wpadli na absurdalny i niezwykle prosty pomysł – wyemitowali własne obligacje, które przez instytucje finansowe nie były w ogóle uważane za papiery wartościowe. Co z tego, skoro nabrać udało się 5 mln Rosjan… Może dlatego, że obiecywali „gwarantowane” 1000 proc. w skali roku. Sukces MMM opierał się na znakomitym marketingu, np. fundowaniu biednym darmowych przejazdów komunikacją miejską oraz trafiającym do emocji spotom reklamowym. Biznesmen wpadł w tarapaty przez swoją chciwość. Nie przez oszustwa, ale niepłacenie podatków.

7 Nie jest do końca znana tożsamość tego oszusta. Kariera Rhodesa zaczęła się jeszcze w latach 90-tych, wraz z utworzeniem tzw. łańcuszków szczęścia. Nazywały się „Make money fast” i były podpisane nazwiskiem Rhodes. Obecnie są rozsyłane głównie w formie e-maili, a adresaci proszeni są o przesłanie pieniędzy do pierwszych osób z listy adresatów oraz przekazanie wiadomości dalej w zamian za przyszłe sowite wynagrodzenie. Mechanizm funkcjonowania łańcuszków najlepiej ilustruje sentencja "aby otrzymać, trzeba najpierw samemu dać".

8 W 1997 roku w Albanii na skutek krachu piramid finansowych doszło do dużych niepokojów społecznych. System piramid finansowych powstał w okresie tworzenia się albańskiej wolnorynkowej gospodarki. Wracający do kraju emigranci nie mieli możliwości ulokowania swoich środków w tworzących się dopiero instytucjach finansowych, toteż postanowili zainwestować zarobione za granicą pieniądze w parabanki. Wielu indywidualnych inwestorów w nadziei na wysokie zyski zdecydowało się na sprzedaż całych majątków. Największe fundusze (Gjallica, Xhaferi) zgromadziły w latach 1995–1996 środki o wartości kilkuset milionów dolarów każdy. System piramid upadł w 1997 roku, a pieniądze największych instytucji wypłynęły za granicę motorówką. Lawina bankructw parabanków doprowadziła do społecznej rewolucji. W czasie zamieszek, które wiosną 1997 ogarnęły Albanię, zginęło kilkaset osób.

9 Jeśli zainteresowała Cię galeria największych piramid finansowych, zobacz również najbardziej konkurencyjne państwa na świecie.