rozwiń >

Czy za płot można uznać również żywopłot, mur lub rów? Czy istnieje legalna definicja płotu?

Pojęcie to występuje w różnych aktach prawnych – zwłaszcza w kontekście ograniczeń związanych z jego budową. O ogrodzeniach mówi m.in. prawo budowlane, liczne rozporządzenia, a nawet ustawa o ochronie zwierząt. Kodeks cywilny natomiast na równi z płotem stosuje przepisy dotyczące rowów, żywopłotów, murów, a nawet drzew rosnących na granicy działek. Z tego względu definicja płotu nie jest jednoznaczna i zależy od konkretnej regulacji prawnej.

Pozwolenie na budowę przy stawianiu płotu. Czy jest wymagane?

Na budowę płotu nie jest wymagane pozwolenie na budowę. W niektórych przypadkach konieczne może być jednak dokonanie zgłoszenia do właściwego organu administracji architektoniczno-budowlanej (zazwyczaj jest to starostwo powiatowe).

Zgodnie z art. 29 ustawy – Prawo budowlane, budowa ogrodzeń o wysokości do 2,20 m nie wymaga ani pozwolenia, ani zgłoszenia. W przypadku ogrodzeń wyższych niż 2,20 m, wymagane jest natomiast „zgłoszenie”. Zgłoszenie to, opisane w art. 30 ustawy – Prawo budowlane, powinno zawierać m.in.:

  • oświadczenie, pod rygorem odpowiedzialności karnej, o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane,
  • odpowiednie szkice lub rysunki,
  • pozwolenia, uzgodnienia i opinie wymagane przez przepisy odrębnych ustaw – w szczególności decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach,
  • dokumentację techniczną, zawierającą rozwiązania zapewniające nośność i stateczność konstrukcji, bezpieczeństwo ludzi i mienia, ochronę przeciwpożarową oraz
  • inne wymagane prawem dokumenty.

W przypadku braku zgłoszenia, organ nadzoru budowlanego wyda postanowienie o wstrzymaniu budowy. Wówczas, w terminie 30 dni od doręczenia tego postanowienia, należy złożyć wniosek o legalizację budowy. Konieczne będzie również uiszczenie opłaty legalizacyjnej – w przypadku ogrodzenia wynosi ona 2 500 zł (opłata zwrotna). Jeśli w wymaganym terminie nie zostaną podjęte odpowiednie działania, konieczny będzie demontaż płotu.

Maksymalna wysokość płotu. Co mówią przepisy?

Wysokość płotu często bywa punktem zapalnym w relacjach sąsiedzkich – zwłaszcza wtedy, gdy jego rozmiar ogranicza dostęp światła dziennego do sąsiedniej posesji. Wysokość ogrodzenia nie jest bezpośrednio uregulowana przepisami prawa, z wyjątkiem ustawy – Prawo budowlane, która uzależnia obowiązek zgłoszenia właśnie od jego wysokości (jak wyjaśniono wyżej - graniczna wysokość 2,2 m).

Minimalna lub maksymalna dopuszczalna wysokość ogrodzenia może być natomiast określona w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (MPZP) lub w decyzji o warunkach zabudowy (WZ). Informacje te można uzyskać w urzędzie gminy lub na stronie Biuletynu Informacji Publicznej (BIP).

Co w sytuacji, gdy sąsiad postawi absurdalnie wysoki płot? W takim przypadku należy odnieść się do przepisów prawa budowlanego. Ogrodzenie przekraczające 2,2 m wysokości wymaga zgłoszenia do starostwa. Jeżeli nie spełnia ono obowiązujących norm (np. ze względu na przesłanianie światła, nadmierną wysokość czy naruszenie ładu przestrzennego), urząd może wnieść sprzeciw w formie decyzji administracyjnej, w konsekwencji czego ogrodzenie ostatecznie będzie musiało zostać rozebrane.

Czy trzeba płacić za budowę płotu? Kto ponosi koszty jego utrzymania?

Jeżeli sąsiedzi nie zawarli żadnej odrębnej umowy, kwestie te reguluje Kodeks cywilny. Zgodnie z art. 154 § 1 k.c. domniemywa się, że mury, płoty, rowy i inne podobne „urządzenia” znajdujące się na granicy służą do wspólnego użytku sąsiadów. Dotyczy to również drzew i krzewów rosnących bezpośrednio na granicy działek.

Co istotne, według Kodeksu cywilnego każdy z sąsiadów jest zobowiązany do ponoszenia wspólnych kosztów utrzymania tych urządzeń. Obowiązek ten wynika z faktu wspólnego korzystania, a nie z własności – co oznacza, że koszty powinny być dzielone nawet wtedy, gdy płot formalnie nie stanowi współwłasności. Zasadę partycypacji w kosztach utrzymania płotu wzmacnia również art. 207 k.c., zgodnie z którym każdy współwłaściciel ponosi wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną proporcjonalnie do swojego udziału.

Ważne

Powyższe zasady nie mają zastosowania w sytuacji, gdy jeden z sąsiadów samodzielnie decyduje się na budowę nowego ogrodzenia. Wówczas koszty jego wzniesienia ponosi wyłącznie na własny rachunek – chyba że strony ustalą inaczej1.

Czy na budowę płotu potrzebna jest zgoda sąsiada?

W Polsce można postawić ogrodzenie bez zgody sąsiada, ale tylko pod pewnymi warunkami. Przede wszystkim musi ono znajdować się w całości na terenie własnej działki (najlepiej dysponować aktualnym pomiarem geodezyjnym). Żaden element płotu nie może przekraczać granicy posesji. Jeśli ogrodzenie zostanie wzniesione „dokładnie” na granicy działek, sąsiad może uznać to za naruszenie jego prawa własności. Tym bardziej jego zgoda będzie konieczna, jeśli ma uczestniczyć w kosztach budowy lub utrzymania ogrodzenia.

Płot bezpieczny dla zwierząt. Prawne wymogi bezpieczeństwa

Ogrodzenie powinno spełniać wszelkie wymogi bezpieczeństwa – zarówno dla ludzi, jak i zwierząt. Kwestie dotyczące bezpieczeństwa ludzi regulują przepisy prawa budowlanego, natomiast w przypadku zwierząt - ustawa o ochronie zwierząt. Przede wszystkim właściciel ma obowiązek zapewnić im odpowiednio zabezpieczoną przestrzeń. Jeśli posiadasz psa, kota lub inne zwierzę wychodzące na zewnątrz, musisz zadbać o to, aby ogrodzenie chroniło je przed ucieczką, zranieniem lub zaklinowaniem się. Ogrodzenie nie powinno:

  • posiadać ostrych zakończeń,
  • mieć szczelin, w których zwierzę mogłoby zaklinować głowę, łapę lub inną część ciała,
  • być pokryte toksycznymi substancjami (np. farbami zawierającymi ołów).

Ponadto płot powinien być stabilny i odporny na warunki atmosferyczne, aby zapewniać trwałość i bezpieczeństwo przez cały rok.

Takiego płotu już nie postawisz. Zmiany w prawie od 2026 roku

Od 2026 roku zmienią się niektóre zasady dotyczące ogrodzeń. Zakazane zostanie stosowanie ostrych zakończeń, drutu kolczastego, tłuczonego szkła oraz innych niebezpiecznych materiałów na wysokości do 2,2 metra. Dotychczas przepisy dopuszczały montaż takich zabezpieczeń na ogrodzeniach o wysokości co najmniej 1,8 metra.

Rozporządzenie wprowadza również nowe wymogi dotyczące bram i furtek:

  • nie będą one mogły otwierać się na zewnątrz działki,
  • furtka w ogrodzeniu przy budynku mieszkalnym wielorodzinnym, budynku użyteczności publicznej lub budynku zamieszkania zbiorowego nie może utrudniać dostępu do tego obiektu osobom ze szczególnymi potrzebami,
  • minimalna szerokość furtki ma wynosić 0,9 metra.

Nowe przepisy określające warunki techniczne dla budynków zaczną obowiązywać od 20 września 2026 r.

1Uchwała SN z dnia 24 stycznia 2002 r., (sygn. III CZP 75/01)

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414 ze zm.)

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93 ze zm.)

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz.U. 1997 nr 111 poz. 724 ze zm.)

Obwieszczenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 15 kwietnia 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2022 poz. 1225