Piekło na ziemi. Oto regiony świata, które wymknęły się spod kontroli [MAPY]

1 Konflikt w Afganistanie sięga początku lat 80-tych ubiegłego wieku. Pierwsze działania wojenne rozpoczęły się od inwazji wojsk Związku Radzieckiego w 1980 r. Od tego czasu w Afganistanie nieprzerwanie trwa wojna. Po Rosjanach przyszli Amerykanie. W 2001 roku miała miejsce inwazja wojsk Paktu Północo-Atlantyckiego i ich sojuszników przeciwko Talibom. Obecnie Talibowie kontrolują tereny wzdłuż granicy z Pakistanem oraz znaczne tereny na północy kraju. Władza Talibów i innych grup bojowników islamskich rozciąga się także poza granicę Afganistanu. W Pakistanie, w autonomicznym regionie FATA - tylko formalnie będącym pod administracją pakistańskich władz centralnych jednak faktycznie niekontrolowanym, dochodzi do licznych gwałtownych konfliktów wśród wielu grup bojowników. Atakowane są także obiekty rządowe.

2 Konflikt w Republice Środkowoafrykańskiej cięgnie się od dziesięciolecia. W latach 2004-2007 trwała wojna domowa. Na nowo konflikt rozgorzał na początku 2013 roku, gdy obalony został prezydent François Bozizé. Władze objęła muzułmańska koalicja Séléka pod wodzą Michela Djotodi, który na krótko mianował się prezydentem. Pod rządami muzułmanów z Seleki spirala przemocy nakręcała się coraz bardziej. Dochodziło do licznych grabieży, gwałtów i morderstw. Po dymisji Michela Djotodi, konflikt nabrał charakteru wojny domowej o podłożu religijnym pomiędzy muzułmanami a chrześcijańskimi bojówkami znanymi jako Anti-Balaka. Pomimo niedawnych prób procesu pokojowego, starcia chrześcijańskich i muzułmańskich grupy rebeliantów trwają dalej, podczas gdy ogólne poczucie bezprawia przenika kraj. Obie zwaśnione grupy wspomagają się funduszami pochodzącymi z kontrolowanych kopalń diamentów.

3 Kolumbijska wojna domowa to najdłużej trwający zbrojny konflikt na zachodniej półkuli. Działanie zbrojne w Kolumbii rozpoczęły się już w latach 60-tych ubiegłego stulecia. Stronami konfliktu są siły rządowe, lewicowi partyzanci zrzeszeni w organizacjach takich jak Rewolucyjne Siły Zbrojne Kolumbii (FARC) i Armia Wyzwolenia Narodowego (ELN) oraz prawicowe grupy paramilitarne. Przez ponad pół wieku ludność cywilna żyje w ciągłym strachu. Na obszarach będących poza kontrolą państwa dziesiątki tysięcy cywilów zostało uprowadzonych, zginęło od min oraz ataków wszystkich stron konfliktu. Od 1964 roku wojna domowa w Kolumbii kosztowała już życie około 220 tysięcy ludzi (od 1975 r. 58 tys.), a ponad 6 mln zmusiła do opuszczenia swoich domów. W ubiegłym roku pojawiła się szansa na zakończenie, trwającego od ponad 50 lat, konfliktu. Strona rządowa podpisała porozumienie o zawieszeniu działań zbrojnych z dowództwem ultralewicowej partyzantki Rewolucyjne Siły Zbrojne Kolumbii (FARC). Po tym akcie Prezydent Juan Manuel Santos oświadczył, że "Kolumbia jest na drodze do pokoju."

4 Chaos w Demokratycznej Republice Konga (dawnym Zairze) sięga początku lat 90-tych ubiegłego wieku i wiąże się bezpośrednio z masakrą osób pochodzenia Tutsi dokonaną przez ekstremistów Hutu w Ruandzie.
Ówczesny dyktator Zairu, Mobutu Sese Seko, sprzyjał ludobójczemu rządowi Hutu. Po tym jak w Rwandzie do władzy doszli rebelianci Tutsi, około dwa miliony uchodźców z plemienia Hutu opuściło Rwandę w obawie przed możliwym odwetem ze strony Rwandyjskiego Frontu Patriotycznego i przekroczyło granicę Zairu. Obecnie trudno policzyć wszystkie grupy zbrojne działające w Demokratycznej Republice Konga przy granicy Ugandy, Ruandy i Burundi, które sieją terror i przemoc wśród ludności cywilnej.

5 Po upadku reżimu Hosniego Mubaraka w 2011 roku w trakcie Arabskiej Wiosny, na Półwyspie Synaj nastąpiła eskalacja przemocy. Początkowe protesty przeciwko wyniesionemu na fali egipskiej rewolucji prezydentowi Muhammadowi Mursiemu oraz rządom islamistów przeistoczyły się w konflikt zbrojny. Otwarty konflikt między zwolennikami i przeciwnikami obalonego Muhammada Mursiego oraz Bractwa Muzułmańskiego doprowadził m.in. do masakry w Kairze i przemocy w całym kraju, co znacznie obniżyło bezpieczeństwo mieszkańców i licznych uchodźców znajdujących się na tym terenie. Od 2013 roku w wyniku działań zbrojnych śmierć poniosło 2,5 tys. ludzi.

6 Według byłego premiera Indii, Manmohana Singh, zwalczenie maoistowskich rebeliantów było jego największym wewnętrznym wyzwaniem dla bezpieczeństwa państwa.
Od 2004 roku, gdy dwie grupy rebelianckie połączyły się tworząc jedną podziemną organizację polityczną, Komunistyczną Partię Indii, fala przemocy nasiliła się.
Bazą ideologiczną rebelianckiej organizacji jest "marksizm-leninizm-maoizm". Grupa ma na celu zbrojne obalenie rządu i uwolnienie ludności w Indiach od "ucisku społecznego." Maoiści organizują zamachy na urzędników państwowych, polityków lokalnych i policjantów. W stanie Chhattisgarh grupy rebelianckie wielokrotnie organizowały udane zasadzki na państwowe siły bezpieczeństwa. Tylko w 2014 r. w wyniku działań zbrojnych na terenie Indii śmierć poniosło 300 osób, a w konflikcie trwającym od 2001 r. zginęło około 7,7 tys. osób.

7 Po rewolucji 2011 r. zakończonej egzekucją Muammara Kadafego działania wojenne na terenie Libii nie ustały. Wiele lokalnych bojówek prorządowych nie zostało zdemobilizowanych, co doprowadziło do wybuchu kilku lokalnych konfliktów o jak największe wpływy w kraju w czasach politycznej transformacji. Odżyły też konflikty etniczne, które istniały w Libii także za rządów Kaddafiego. Wraz z działaniami terrorystycznymi rosła też fala przestępczość, z którą słaby, niezdolny do odbudowy swoich sił policyjnych rząd, nie mógł sobie poradzić. Od 2011 r. do kwietnia 2015 r. w różnych działaniach zbrojnych zginęło około 26 tys. ludzi. Tylko w 2014 r. śmierć poniosło 2,8 tys. osób.

8 W 2006 roku rząd meksykański rozpoczął wielką ofensywę wojskową przeciwko gangom narkotykowym, które działają od kilku dziesięcioleci. Wraz z ofensywą wojsk rządowych rosła także przemoc na ludności cywilnej. Szczytowym punktem walk z gangami narkotykowymi był rok 2011. Wtedy to strzelaniny między policją i gangami, podobnie jak porwanie, były powszechnymi zjawiskami w wielu miastach i miasteczkach. Na niektórych obszarach kraju rząd ma niewielką, a wręcz żadną kontrolę. W 2011 roku liczba zabójstw w Meksyku była ponad trzykrotnie większa niż w 2007 r. Meksyk jest wśród 20 państw świata o najwyższym wskaźniku morderstw.

9 Konflikt w Mjanmie trwa praktycznie od ogłoszenia deklaracji niepodległości, która nastąpiła na początku 1948. W Mjanma (dawnej Birmie) przeciwko władzom centralnym występowały różne frakcje rebelianckie i separatystyczne. Mjamna jest również areną licznych konfliktów etnicznych. Przez ostatnie 50 lat w kraj był pod dyktaturą wojskową. Mimo przejścia do systemu demokratycznego w 2011 r. bezpieczeństwo w kraju nie poprawiło się. Rebelianci z różnych grup etnicznych nadal walczą o wpływy w północnych obszarach przygranicznych w pobliżu Chin i Tajlandii. W konflikcie trwającym od 1948 r. zginęło 112 tys. osób.

10 Bojownicy dżihadu z ugrupowania Boko Haram działającego w północnej Nigerii terroryzują miejscową ludność przeprowadzając liczne ataki na szkoły, kościoły i obiekty rządowe. Grupa ma na celu ustanowienie Państwa Islamskiego z prawem szariatu w północnej części Nigerii. Ugrupowanie Boko Haram wyraziło też poparcie dla Państwa Islamskiego. Boko Haram działa w Nigerii od 2009 roku. Od tego czasu konflikt pochłonął 20 tys. ofiar.

11 Od dziesięcioleci na południu Filipin trwa islamska rebelia. Konflikt rozpętany został przez muzułmańskich fundamentalistów, którzy domagają się autonomii terytorialnej, obyczajowej i religijnej. I choć Manila zaangażowała się w rozmowy pokojowe to do zakończenia konfliktu droga jeszcze daleka. Wysiłki w celu osiągnięcia trwałego zawieszenia broni zostały podważone przez kontynuowanie ataków oraz spory nad reformami samorządowymi w regionie. Według rządu USA, grupa rebeliancka Abu Sajjaf jest "najbardziej brutalnym ugrupowaniem islamskich separatystów" w regionie. Grupa regularnie przeprowadza zamachy bombowe, dokonuje zabójstw i porwań. W wyniku tych działań od 1972 r. śmierć poniosło 52 tys. osób.

12 Początkiem konfliktu zbrojnego w Somali było obalenie somalijskiego dyktatora Siada Barre w 1991 r. Od tego czasu Somalia pogrążona jest w chaosie i przez wielu ekspertów zaliczana do tzw. „państw upadłych”, ponieważ, z formalnego punktu widzenia, władza centralna nie posiada żadnych wpływów. Problem z utrzymaniem jednolitości terytorium to nie jedyne wyzwanie z którym boryka się Somalia. Obok islamskich ekstremistów i walk klanowych kłopotem są też piraci grasujący na wodach okalających Róg Afryki. Pomimo wysiłków kolejnych rządów ataki w całym kraju nie ustają. Od 1991 r. w Somalii zginęło pół miliona osób.

13 Od czasu uzyskania niepodległości w 2011 roku w Sudanie Południowy trwa konflikt. Po walkach z 2012 r. z Sudanem o roponośne tereny, rok później (pod koniec 2013 roku) konflikt przerodził się w wojnę domową między członkami plemienia Dinka i Nuerów. Początkiem działań zbrojnych był w grudniu 2013 nieudany zamach stanu, na którego czele stał Riek Machar. Do dziś konflikt o władzę między prezydentem Salva Kiir i siłami rebeliantów lojalnych wobec jego byłego zastępcy nie jest do końca zakończony.
W sierpniu 2015 r. podpisane zostało porozumienie pokojowe formalnie kończące trwającą od 20 miesięcy wojnę domową. Jednak pomimo formalnego zakończenia walk rząd ma minimalną zdolność do reagowania na ogromną przestępczość i przemoc panującą poza stolicą Dżuba.

14 Według danych Międzynarodowego Biura Morskiego, w 2014 r. akwen Morza Południowo-Wschodniego w okolicach Malezji i Indonezji to rejon największej aktywności piratów na całym globie. W 2014 r. u brzegów Malezji i Indonezji doszło do 141 aktów piractwa. Większość z nich polegała na ataku przy użyciu ręcznej broni maszynowej i szybkiej ucieczce. W 2014 r. na całym świecie piraci uprowadzili jako zakładników 442 marynarzy.

15 W 2002 roku w Darfurze, wybuchły walki między wojskami rządowymi Sudanu i rebeliantami. Podłożem eskalacji działań zbrojnych były rzekome prześladowania przez rząd ludności niearabskiej. W połowie 2008 r., główny prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego, Luis Moreno-Ocampo oskarżył prezydenta Sudanu Omara al-Baszira o współodpowiedzialność za zbrodnie ludobójstwa podczas toczącego się na południu kraju konfliktu zbrojnego i inspirowanie masakr w zachodniosudańskiej prowincji Darfur oraz złożył wniosek o wysłanie za nim listu gończego. Mimo porozumienia pokojowego z 2011 roku, walki trwają nadal. Darfur oraz inne obszary przygraniczne z Czadem pozostają szczególnie narażone na ataki terrorystyczne.
Podział Sudanu i odłączenie się Sudanu Południowego nastąpiło w 2011 r. Pomimo to, granica wzdłuż Sudanu Południowego nadal jest niespokojna. W tym rejonie dochodzi do starć grup zbrojnych, które walczą o panowanie nad okolicznymi terenami bogatymi w ropę naftową.

16 Południowe tereny Tajlandii to siedziba muzułmańskich separatystów. W konflikcie trwającym od 2004 r. do kwietnia 2015 r., zamachy bombowe i inne akty przemocy pochłonęły już 6 tys. ofiar. Zgodnie z danymi Departamentu Stanu USA, poza terenami zajętymi przez muzułmańskich separatystów w Tajlandii działają także handlarze narkotyków i inne grupy bandyckie, operujące głównie wzdłuż tajskiej granicy z Mjanmą (Birmą).

17 W marcu 2014 roku, Rosja dokonała aneksji ukraińskiego terytorium Krymu. Następnie, zgodnie z informacjami ukraińskiej armii, udzieliła bezpośredniego wsparcia wojskowego prorosyjskim rebeliantom w Doniecku i Ługańsku. Od grudnia 2014 roku, z wyjątkiem oblężonego Debalcewe w lutym, sytuacja w rejonie pozostawała stosunkowo stabilna. Prorosyjscy separatyści nadal posiadają kontrolę na terenach we wschodniej Ukrainie.

18 Początki jemeńskiego konfliktu sięgają 2004 roku, gdy rozpoczęła się rebelia szyitów. Od tego czasu rząd Jemenu ma bardzo słabą, a wręcz żadną kontrolę na ogromnych obszarach kraju. Ma zachodzie znajduje się teren kontrolowany przez rebeliantów, podczas gdy al-Kaida utrzymuje kontrolę na wschodzie kraju. Od 2011 roku w Jemenie zginęło 9 tys. ludzi.