Specjalna emerytura dla osób z tych roczników. Komu przysługują specjalne warunki w 2026 roku

Specjalny rodzaj emerytury to forma świadczenia dla osób, które przez lata pracowały w zawodach trudnych i tych o szczególnym charakterze. Dzięki temu mogą oni przejść na wcześniejszą emeryturę, korzystając z pełni profitów, które należą się w regularnych warunkach.

Jest to o tyle ciekawe, że zakres prac nie jest tak oczywisty, jak wiele osób może zakładać, bo taki rodzaj świadczenia może przysługiwać byłemu pracownikowi narażonemu na działanie azbestu, ale także dziennikarzowi czy artyście.

Jednocześnie nie każda praca w warunkach szkodliwych dla zdrowia kwalifikuje się do wcześniejszej emeryty. Wobec tego lepiej nie zakładać czegoś i dokładnie dowiedzieć się, które zawody mają do tego prawo. Wszystko zostało opisane w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r.

Kto może ubiegać się o specjalną emeryturę?

Aby zyskać prawo do specjalnego rodzaju emerytury, trzeba spełnić konkretne warunki. Wynikają one bezpośrednio z ustawy.

Praca w szczególnych warunkach to - wedle wytycznych ZUS - to "rodzaj pracy o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub praca wymagająca wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, np.: praca pod ziemią, przy przetwórstwie azbestu, produkcji ołowiu i kadmu, praca ratowników w Górskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym".

Dodatkowo wyszczególniona została praca o tzw. szczególnym charakterze i tutaj mowa o pracownikach administracji celnej, organów kontroli państwowej, dziennikarzy, artystów, żołnierzy zawodowych czy nauczycieli.

Warto też wiedzieć, że jeśli pracodawca stosuje (bądź stosował) resortowe wykazy pracy w szczególnych warunkach, to musi on w świadectwie pracy potencjalnego emeryta określić następujące rzeczy:

• Rodzaj pracy według wykazu i pozycji wymienionych w rozporządzeniu
• Stanowisko pracy wymienione w wykazie, dziale, pozycji oraz punkcie
• Okres, w którym praca w szczególnych warunkach była wykonywana stale i w pełnym wymiarze godzin

W przypadku, gdy pracodawca nie prowadzi takich wykazów, wówczas wystarczy, aby w świadectwie pracy wykazano przez pracodawcę zajęcie zgodne z rodzajem prac lub stanowiskiem wymienionym w rozporządzeniu RM z 7 lutego 1983 roku.

Jakie warunek niezbędne do uzyskania specjalnej emerytury?

Osoby urodzone w latach 1949-1968 mogą ubiegać się o specjalną emeryturę tylko w ściśle określonych przypadkach. Jest ich kilka i spełnienie większości z nich przeważnie wynika z naturalnego okresu aktywności zawodowej.

1. Osiągnięty wiek emerytalny - odpowiedni dla konkretnych płci i rodzaju pracy
2. 20 lub 25 lat stażu (odpowiednio dla kobiet i mężczyzn) potwierdzone odpowiednimi dokumentami
3. Wymagany staż pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i można potwierdzić odpowiednimi dokumentami

ZUS, na etapie przyjmowania i rozpatrywania wniosku, uwzględnia tylko te okresy, w których dana osoba zatrudniona była w ramach:

• Stosunku pracy lub stosunku służby
• Stale i w pełnym wymiarze godzin obowiązującym na danym stanowisku

Oznacza to, że ustalając Twój staż pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresu, w którym wykonywano pracę o znacznej szkodliwości dla zdrowia w mniejszym niż pełny wymiarze czasu pracy np. przez połowę wymiaru czasu pracy obowiązującego na danym stanowisku.

Ponadto nie bierze się pod uwagę pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, jeśli była ona wykonywana w ramach umowy zlecenia lub prowadzenia działalności gospodarczej. To dla wielu osób może oznaczać całkowite wykluczenie.