PARP upubliczniła wyniki trzyletnich badań makroekonomicznych podsumowujące wpływ funduszy europejskich na wskaźniki gospodarcze Polski w latach 2019-2022. Badanie prowadziła WiseEuropa – Fundacja Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych i Europejskich oraz Ecorys Polska Sp. z o.o. Celem prac badawczych było zweryfikowanie zmian, jakie zachodzą w polskiej gospodarce pod wpływem środków pomocowych Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR) oraz Programu Operacyjnego Polska Wschodnia (POPW), które trafiają do przedsiębiorców za pośrednictwem PARP.
Według raportu sporządzonego na podstawie badań realizowane programy operacyjne przyczyniają się do rozwoju nie tylko poszczególnych beneficjentów, ale i wskaźników polskiej gospodarki. Przy analizie pod uwagę wzięto działania o łącznej wartości prawie 9,5 mld zł. Prawie 6,3 mld zł przypadało na Program Operacyjny Inteligentny Rozwój, a 3,2 mld zł na Program Operacyjny Polska Wschodnia.
Wpływ obu programów stwierdzono m.in. w zakresie: zwiększenia PKB per capita, poprawy wartości wskaźników aktywności zawodowej, zatrudnienia i bezrobocia, podniesienia produktywności pracy oraz wynagrodzeń, a także pozytywnego wpływu na eksport, innowacyjność (mierzoną nakładami na badania i rozwój) czy oddziaływanie na środowisko wspieranych przedsiębiorstw - podano.
"Symulacje modelu VESPA3 wskazują, że wydatkowanie środków POIR oraz POPW dodatnio wpłynęło na produkt krajowy brutto w latach 2015-2021. Dotyczyło to zarówno całego kraju, jak i jego dwóch – wydzielonych w symulacjach – podregionów, tj. Polski Wschodniej i reszty kraju. Relatywnie rzecz biorąc, według szacunków wpływ na regionalne PKB w Polsce Wschodniej był silniejszy, sięgając w okresie szczytowym (w latach 2019-2020) poziomu ok. 1,8 proc. W tym samym okresie wpływ na PKB w reszcie kraju wyniósł ok. 0,8 proc., a w całej Polsce niewiele mniej niż 1 proc." - podkreślono. Dodano, że są to wartości, o które PKB zwiększyło się w odniesieniu do sytuacji, gdyby wsparcie nie zostało udzielone (scenariusz bazowy).
W raporcie stwierdzono, że wzmożona działalność inwestycyjna dzięki dofinansowaniu przyczyniła się do zwiększenia zasobów kapitału produkcyjnego i wzrostu popytu zagregowanego. Przełożyło się to na wzrost popytu na pracę, wzrost zatrudnienia i spadek bezrobocia. Rosła również produktywność pracy.
Zaznaczono, że największy wpływ unijnych programów wdrażanych przez PARP na wskaźniki gospodarcze odnotowano na terenie Polski Wschodniej. Jak wskazano, jest to wynikiem relatywnie większego wsparcia w stosunku do rozmiaru i stopnia innowacyjności regionalnej gospodarki województw tego regionu. Do województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego, warmińsko-mazurskiego skierowana była oferta dofinansowań z obydwu programów objętych badaniem (POIR i POPW).
"Wydatkowane środki z obu programów silniej stymulują wzrost konkurencyjności firm w Polsce Wschodniej w porównaniu z resztą kraju. W przypadku produktywności i płac pozytywne efekty są znacznie bardziej trwałe niż w pozostałej części kraju – wynika to z dodatkowego kapitału (POIR oraz POPW). Wyraźniej obserwowany był także wpływ programów na badania i rozwój, gdzie efekty widoczne są wcześniej i silniej niż na innych terenach Polski" - zwrócono uwagę w opracowaniu.
Na podstawie danych zaobserwowano, że efekty uzyskiwane dzięki dofinansowaniu rozkładały się różnie w zależności od branży. Najwięcej korzyści odnotował sektor budowlany, co wiązało się z dużym nakładem inwestycyjnym, gwarantowanym przez fundusze europejskie. Symulacje wykazały, że branża ta charakteryzowała się największym wzrostem obrotów, zatrudnienia i zysków. Był to w dużym stopniu efekt pośredni wsparcia i wiązał się z tym, że sektor budowlany był angażowany w projekty realizowane przez wielu beneficjentów.
W raporcie zaznaczono, że działania podejmowane przez PARP w okresie pandemii COVID-19 także nie pozostały bez znaczenia dla polskich przedsiębiorców - wyróżniały się one dużą, choć krótkookresową skutecznością. Doprecyzowano, że wsparcie ze środków POIR oraz POPW było skuteczne w zakresie utrzymania miejsc pracy i ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstw. Autorzy opracowania przyznali jednak, że w ujęciu makroekonomicznym działania te nie miały dużego znaczenia dla tempa, w jakim Polska wyszła z pandemicznego kryzysu. Powodem tego jest niewielka skala realizowanych w tym czasie działań.
Jak przypomniano, POIR jest programem ogólnokrajowym i jego cele są związane z dążeniem do poprawy poziomu innowacyjności polskich przedsiębiorstw. Natomiast POPW skierowany jest do firm z makroregionu Polski Wschodniej. Wsparcie dla Polski Wschodniej ma na celu zwiększenie konkurencyjności i innowacyjności tej części kraju, poprzez m.in. tworzenie warunków sprzyjających powstawaniu innowacyjnych MŚP w regionie, wspieranie firm w zakresie działalności innowacyjnej (produktowej, wzorniczej) czy tworzenie nowych modeli biznesowych w celu umiędzynarodowienie działalności MŚP.
Analizy zostały przeprowadzone z wykorzystaniem modelu makroekonomicznego VESPA3 należącego do rodziny Dynamicznych, stochastycznych modeli równowagi ogólnej (DSGE).