Kiedy zmiana czasu letniego na czas zimowy 2025? Czy przedstawiamy zegarki w nocy z 25 na 26 października?

Zmiana czasu z letniego na zimowy w 2025 roku nastąpi w nocy z soboty 25 października na niedzielę 26 października. O godzinie 3:00 nad ranem wskazówki zegarów cofniemy na godzinę 2:00, czyli moment odpowiadający początkowi obowiązywania czasu środkowoeuropejskiego (CET). W praktyce oznacza to, że tej nocy będziemy mogli pospać o godzinę dłużej. Po zmianie czasu dni staną się jednak krótsze.

Takie rozwiązanie wynika z rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 4 marca 2022 roku, które określa harmonogram obowiązywania czasu letniego w latach 2022–2026. Zmiana czasu odbywa się równocześnie we wszystkich państwach Unii Europejskiej, zgodnie z dyrektywą 2000/84/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 19 stycznia 2001 roku dotyczącą zasad stosowania czasu letniego na obszarze Wspólnoty.

Co ciekawe, w tym roku zmiana czasu letniego na czas zimowy nastąpi nieco wcześniej niż w poprzednich latach. W 2024 r. przestawienie zegarków przypadało w nocy z 26 na 27 października, w 2023 roku – z 28 na 29 października. Z kolei zmiana czasu na zimowy w 2022 roku nastąpiła w nocy z 29 na 30 października.

Zmiana czasu letniego na czas zimowy 2025. Czy to już ostatnia zmiana czasu w Polsce?

Od kilku lat w Polsce i w całej Unii Europejskiej toczy się dyskusja o zniesieniu obowiązku dwukrotnej zmiany czasu w ciągu roku. Obecne zasady wynikają z unijnej dyrektywy z 2001 roku, która zobowiązuje wszystkie państwa członkowskie do przestawiania zegarków – na czas letni w ostatnią niedzielę marca i na zimowy w ostatnią niedzielę października.

W 2018 r. Komisja Europejska zaproponowała rezygnację ze zmian czasu po tym, jak w konsultacjach publicznych większość obywateli Unii opowiedziała się przeciwko ich utrzymaniu. Choć Parlament Europejski poparł pomysł zakończenia przestawiania zegarków, państwa członkowskie nie osiągnęły w tej sprawie porozumienia, dlatego projekt został wstrzymany. Zgodnie z aktualnymi ustaleniami, dotychczasowy system obowiązuje co najmniej do końca 2026 roku.

Sprawdź też: Koniec ze zmianą czasu w Polsce: nie trzeba będzie przestawiać zegarków z trzeciej na drugą w nocy? Czy Polska może wyłamać się z europejskiego systemu zmiany czasu?

W Polsce również pojawiają się głosy za rezygnacją ze zmian czasu. W 2024 roku przedstawiciele rządu i europosłowie, w tym Miłosz Motyka i Krzysztof Paszyk, zapowiadali działania na rzecz stałego ustalenia jednej strefy czasowej. Polska prezydencja w Radzie UE wznowiła konsultacje w tej sprawie, a Komisja Europejska zapowiedziała przygotowanie nowych analiz i propozycji legislacyjnych dotyczących zniesienia sezonowych zmian czasu.

Jeśli zapowiadane działania przyniosą efekt, być może w najbliższych latach uda się zakończyć praktykę zmiany czasu. Na razie jednak wszystko wskazuje, że noc z 25 na 26 października 2025 roku nie będzie ostatnią, w której przestawimy zegarki. Zgodnie z komunikatem Komisji Europejskiej z października 2021 roku, obejmującym lata 2022–2026, przed nami jeszcze co najmniej jeszcze jedna zmiana czasu.

Zmiana czasu letniego na czas zimowy a zdrowie. Co mówią badania naukowe?

Każda korekta zegara wpływa na nas w odmienny sposób. Przesuwanie wskazówek o godzinę w przód lub w tył powoduje zaburzenia w funkcjonowaniu naszego wewnętrznego zegara biologicznego. Naturalne zmiany ilości światła dziennego w ciągu roku zachodzą stopniowo, co pozwala organizmowi na płynne dostosowanie się. Natomiast narzucona dwukrotna roczna zmiana czasu zakłóca nasz rytm dobowy, powiązany z naturalnym oświetleniem w określonych porach dnia. Może to wywołać różnorodne dolegliwości, a najtrudniejszy do przejścia jest pierwszy tydzień po zmianie czasu, gdy ciało próbuje przyzwyczaić się do nowego harmonogramu dnia.

Zmiana czasu letniego na zimowy w ostatni weekend października sprawia, że w niedzielny poranek można pospać o godzinę dłużej. Jednocześnie jednak już około godziny 16 zapada zmrok. Krótsze dni i dłuższe wieczory u wielu osób wywołują obniżenie nastroju, a w skrajnych przypadkach mogą prowadzić do depresji. Badania duńskich naukowców z Uniwersytetu w Aarhus, obejmujące kilkanaście lat i 185 tys. uczestników, wykazały, że w ciągu pierwszego miesiąca po przejściu na czas zimowy liczba diagnoz depresji wzrasta o 8–11 procent.

Zmiana czasu wpływa również na jakość snu, powodując symptomy przypominające tzw. "jet lag", czyli zmęczenie wynikające z nagłej zmiany stref czasowych. Mogą pojawić się m.in. problemy z zasypianiem, osłabiona koncentracja, zmęczenie i rozdrażnienie. Ponadto przejście na czas zimowy zwiększa ryzyko wypadków drogowych. Dane szwajcarskiego ubezpieczyciela Zurich Insurance pokazują, że w listopadzie, gdy szybciej zapada zmrok, liczba kolizji spowodowanych przez kierowców między godziną 16 a 19 wzrasta o 10–15 procent.

Zmiana czasu letniego na zimowy. Co myślą Polacy o przestawianiu zegarków?

W przeprowadzonych kilka lat temu przez Komisję Europejską konsultacjach w państwach członkowskich 4 mln obywateli opowiedziało się za zniesieniem zmiany czasu. Za takim rozwiązaniem było też trzy czwarte badanych Polaków. Również blisko trzy czwarte respondentów (74,2 proc.) opowiedziało się za pozostawieniem na stałe czasu letniego, zwolennicy czasu zimowego stanowili 14,8 proc. ogółu badanych. Zdaniem ekspertki UW uzyskany wówczas wynik nie dziwi, ale utrzymanie takiego rozwiązania nie byłoby dla nas korzystne.

- Oczywiście czas letni jest rzeczywiście przyjemniejszy, mamy wtedy dłuższe, jasne wieczory, a w szczególności latem wiadomo, że miło jest dłużej korzystać z pogody. Dlatego zrozumiałe, że społeczeństwo głosuje za tym, żeby utrzymać czas letni. Natomiast z biologicznego punktu widzenia powinniśmy utrzymać czas zimowy - stwierdziła neurobiolożka UW

Czytaj także: Kiedy przestawiamy zegarki na czas zimowy? Trwa wielka debata na temat: czy i kiedy nastąpi rezygnacja ze zmiany czasu? Pojawia się coraz więcej kontrowersji wokół zmiany

Zmiana czasu letniego na czas zimowy a praca w nocy. Czy osoby pracujące z 25 na 26 października otrzymają wyższe wynagrodzenie?

W nocy z 25 na 26 października 2025 roku, kiedy cofniemy zegarki z godziny 3:00 na 2:00, osoby pracujące na nocnej zmianie spędzą w pracy o jedną godzinę dłużej. Z punktu widzenia przepisów prawa pracy oznacza to, że przepracują jedną godzinę nadliczbową.

Zgodnie z Kodeksem pracy za taką dodatkową godzinę przysługuje:

  • dodatek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w nocy (art. 151 §1 pkt 1 Kodeksu pracy), lub
  • czas wolny w zamian za nadgodzinę – na zasadach określonych w art. 151 Kodeksu pracy.

W pierwszym przypadku pracownik otrzymuje zwiększone wynagrodzenie wypłacane wraz z pensją za październik. Jeśli natomiast pracownik lub pracodawca zdecyduje się na udzielenie czasu wolnego, jego wymiar zależy od tego, kto zainicjuje ten tryb rozliczenia:

  • gdy z wnioskiem wystąpi pracownik – przysługuje mu 1 godzina wolnego za każdą godzinę nadliczbową (proporcja 1:1).
  • jeżeli decyzję podejmie pracodawca – powinien udzielić 1,5 godziny wolnego za każdą godzinę nadliczbową, i to najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego.

Należy pamiętać, że niezależnie od powyższego, za pracę w porze nocnej przysługuje także dodatek nocny, o którym mowa w art. 151 Kodeksu pracy. Jego wysokość wynosi 20 proc. stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia – za każdą godzinę pracy pomiędzy 21:00 a 7:00.

Zmiana czasu letniego na czas zimowy to nie tylko kwestia przestawienia zegarków. Dla wielu pracowników oznacza ona dłuższą nocną zmianę i prawo do dodatkowego wynagrodzenia lub czasu wolnego. Pracodawcy są zobowiązani do odpowiedniego rozliczenia nadgodzin powstałych w wyniku zmiany czasu.