Kto może otrzymać zwolnienie z opłat za śmieci?

Art. 6k ust. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. 2024 poz. 399) umożliwia radzie gminy wprowadzenie częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat za wywóz odpadów dla określonych mieszkańców. Zakres i forma zwolnień zależą od lokalnych uchwał i możliwości finansowych gminy.

Najczęściej ulgi obejmują:

  • osoby o niskich dochodach,
  • osoby samotne – w tym emerytów i rencistów w jednoosobowych gospodarstwach,
  • osoby kompostujące bioodpady,
  • osoby z niepełnosprawnością lub przewlekle chore.

Przepisy wyraźnie przewidują też możliwość objęcia ulgą rodzin wielodzietnych, o których mowa w ustawie o Karcie Dużej Rodziny.

Problem ze zwolnieniem dla rodziców trojga dzieci – co zgłaszają mieszkańcy?

Do Rzecznika wpływają skargi od rodziców, którzy wychowali co najmniej troje dzieci, ale ich dzieci są już samodzielne i mieszkają osobno. Choć nadal mają status członków rodziny wielodzietnej i zachowują prawo do Karty Dużej Rodziny, gminy odmawiają im zwolnienia z opłat za śmieci.

Urzędy tłumaczą to literalnym brzmieniem art. 6k ust. 4 – który, ich zdaniem, odnosi zwolnienie nie do samego statusu rodziny wielodzietnej, ale do faktycznego zamieszkiwania wielodzietnej rodziny pod jednym dachem.

Stawki za wywóz śmieci – przykład z wybranych miast

Choć program „tarczy ciepłowniczej” dobiegł końca, a ceny ciepła w wielu miejscach pozostały bez zmian, samorządy zapowiadają jednak korekty opłat za gospodarowanie odpadami. Poniżej aktualne przykłady:

Warszawa

  • 91 zł – domy jednorodzinne
  • 60 zł – zabudowa wielorodzinna

Kraków

  • 35 zł za osobę – przy selektywnej zbiórce
  • 70 zł za osobę – bez selektywnej zbiórki

Poznań

  • 28 zł za osobę – nieruchomości do 4 lokali
  • 25 zł za osobę – powyżej 4 lokali

Katowice

  • 35,20 zł – przy segregacji
  • 70,40 zł – przy braku segregacji

Lublin

  • 36 zł – zabudowa wielorodzinna
  • 42 zł – zabudowa jednorodzinna

RPO: rodzice powinni zachować prawo do świadczenia

Rzecznik Praw Obywatelskich przypomina, że po zmianie art. 4 ust. 1 ustawy o Karcie Dużej Rodziny zamiarem ustawodawcy było zapewnienie rodzicom co najmniej trojga dzieci możliwości korzystania z uprawnień KDR także wtedy, gdy dzieci są już dorosłe i niezależne.

Dyrektor Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego Biura RPO, Piotr Mierzejewski, zwrócił się do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o ocenę, czy konieczna jest zmiana przepisów dotyczących zwolnień z opłat za odpady. O dalszym przebiegu tej sprawy będziemy informować na bieżąco.

Podstawa prawna:

Ustawa o Karcie Dużej Rodziny z 5 grudnia 2014 r. (Dz.U. 2024 poz. 1512)

Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z 13 września 1996 r. (Dz.U. 2025 poz. 733)

Informacje: UM Warszawa, MPO Kraków, Poznan.pl, Lublin.eu, Katowice.eu