Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
W ostatnim czasie woda, a raczej dostęp do niej i sposób gospodarowania jej zasobami co i rusz staje się przedmiotem debaty publicznej. Kontekst prowadzonych dyskusji bywa różny – a to chodzi o zagospodarowanie wody opadowej, a to o podlewanie roślin wodą ze studni, a to o pojenie nią zwierząt. Najważniejszym aspektem wydaje się jednak niezmiennie powszechny dostęp do taniej wody pitnej.
Woda w jednorazowych opakowaniach a ochrona środowiska
Trwają konsultacje publiczne projektu ustawy o odpadach i odpadach opakowaniowych. Celem zmian, nad którymi toczą się prace jest przede wszystkim powiązanie kosztów wprowadzania na rynek opakowań z kosztami zagospodarowania odpadów. Docelowo ma to oznaczać mniejsze koszty dla gmin i obywateli i przerzucenie rzeczywistej odpowiedzialności na producentów. Jednym z elementów walki z wpływem opakowań na środowisko jest próba ograniczenia spożywania wody w jednorazowych opakowaniach. Problematyka dostępu do wody w restauracjach została uregulowana w przepisach unijnych, które przewidują, że państwa członkowskie powinny zachęcać restauracje, stołówki, bary, kawiarnie i podmioty świadczące usługi gastronomiczne do podawania klientom tam, gdzie jest to możliwe, wody z kranu. Miałaby ona być podawana w naczyniach wielokrotnego użytku lub wielokrotnego napełniania i być nieodpłatna lub podlegać niewielkiej opłacie.
Jak z tego wynika, choć Unia Europejska wskazała określony kierunek działań, to nie nałożyła na państwa członkowskie obowiązku wprowadzenia w tym zakresie regulacji o konkretnym brzmienie. Takie działanie jest uzasadnione przede wszystkim tym, że nie wszędzie woda z kranu spełnia warunki pozwalające na picie jej np. bez przegotowania. Choć w Polsce w większości przypadków tak jest, to jednak ustawodawca nie podjął jeszcze decyzji co do tego, jakie rozwiązanie wprowadzi w tym zakresie.
Woda podawana w lokalach gastronomicznych
Z konsultowanego obecnie projektu ustawy wynika, że placówki gastronomiczne będą miały w tym zakresie wybór. Zawarty w nim art. 194 wskazuje, że w ustawie z 14 grudnia 2012 r. o odpadach w art. 19a po ust. 2 miałby zostać dodany ust. 3 w brzmieniu: W celu zapobiegania powstawaniu odpadów opakowaniowych restauracje, stołówki, bary, kawiarnie i podmioty świadczące usługi gastronomiczne powinny tam, gdzie to możliwe, zapewnić swoim klientom podawanie wody z kranu nieodpłatnie lub za niewielką opłatą w naczyniach wielokrotnego użytku lub wielokrotnego napełniania. Taki obowiązek miałby istnieć od 12 sierpnia 2026 roku.
Choć projektowane regulacje są zgodne z wymogami narzucanymi w tymi zakresie przez Unię Europejską, to z punktu widzenia konsumentów nie są wystarczające. Do Sejmu trafiła petycja dotycząca omawianego problemu (nr BKSP-155-X-627/25), której autorzy wnoszą o wszczęcie prac legislacyjnych w celu ustanowienia obowiązku ustawowego dla wszystkich lokali gastronomicznych w Polsce, aby: zapewniały dostępność wody z kranu (pitnej) dla klientów po stałej cenie ustalonej na podstawie lokalnych taryf wodociągowych.
W uzasadnieniu wskazano, że dostęp do czystej wody pitnej jest zgodnie z rezolucją ONZ z 2010 r. prawem człowieka, a ułatwienie dostępu do niej w miejscach publicznych ma kluczowe znaczenie dla zdrowia publicznego. Nie tylko zapobiega odwodnieniu, ale również promuje zdrowe nawyki i ogranicza konsumpcję napojów słodzonych. Wprowadzenie postulowanego rozwiązania ułatwia fakt, że woda z sieci wodociągowej w Polsce jest regularnie kontrolowana i spełnia wymagane normy jakościowe. Koszt 1 litra wody z kranu to średnio od 0,005 zł do 0,01 zł, podczas gdy ceny wody butelkowanej w lokalach gastronomicznych wahają się od 5 do 12 zł.
