Sharenting – problem, który wymaga regulacji

Publikacja zdjęć lub filmików z udziałem swoich pociech to coraz częściej codzienność wielu rodziców. Publikacja kilku neutralnych fotografii, przedstawiających pozytywne wydarzenia z życia dziecka nie jest niczym złym. Jednak sharenting, czyli regularne zamieszczanie w sieci przez rodziców zdjęć, filmów i informacji z życia swoich pociech, może mieć wpływ na życie dziecka nie tylko teraz, ale także w przyszłości.

Należy zdać sobie sprawę, jak duże ryzyko niesie za sobą publikacja treści w sieci i jak poważne może mieć konsekwencje dla prywatności, bezpieczeństwa i zdrowia psychicznego młodego człowieka – od naruszenia prywatności, przez ryzyko kradzieży tożsamości, aż po negatywne skutki psychologiczne w przyszłości.

Coraz częściej dzieci stają się również elementem działań marketingowych influencerów rodzinnych. Publikowanie treści z udziałem najmłodszych bywa postrzegane jako sposób na autentyczność i szybki zarobek, a marki oferują wysokie kontrakty w zamian za promocję produktów dla dzieci.

Wizerunek dziecka pod ochroną prawa

W świetle prawa wizerunek dziecka podlega ochronie na podstawie przepisów zawartych w kodeksie cywilnym i kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Zgodnie z art. 81 ustawy o prawie autorskim, rozpowszechnianie wizerunku wymaga zgody osoby przedstawionej na zdjęciu. Ponieważ dzieci nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych, przysługującymi im prawami rozporządzają rodzice, jako ich przedstawiciele ustawowi, aż do momentu osiągnięcia przez dzieci pełnoletności. Oznacza to, że wszelkich zgód na wykorzystanie wizerunku dziecka udzielają w jego imieniu rodzice lub opiekunowie prawni.

Warto też pamiętać, że według art. 95 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice i opiekunowie są zobowiązani zawsze działać na korzyść dziecka i przede wszystkim dla jego dobra. Nieodpowiedzialne wrzucanie do sieci zdjęć przedstawiających wizerunek uwłaczający godności dziecka jest złamaniem tej zasady. W przypadku jego naruszenia po osiągnięciu pełnoletności dziecko może domagać się od rodziców zadośćuczynienia. W skrajnych przypadkach rodzice mogą ponieść nawet odpowiedzialność karną za swoje postepowanie.

Polecamy: PORADNIK OŚWIATOWY oraz KALENDARZ KSIĄŻKOWY NA 2026 ROK

Lex Kamilek: wizerunek dziecka chroniony jak dane osobowe

Nowe przepisy w projekcie ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (tzw. Lex Kamilek) wprowadzają kompleksową ochronę wizerunku dzieci. Wszelkie działania związane z utrwalaniem, przechowywaniem, udostępnianiem czy publikowaniem wizerunku dziecka podlegają zasadom ochrony danych osobowych – niezależnie od tego, czy mają formę cyfrową, drukowaną czy audiowizualną.

Przetwarzanie wizerunku małoletniego możliwe będzie wyłącznie po uzyskaniu odpowiedniej zgody od przedstawiciela ustawowego, a w przypadku dziecka, które ukończyło 16 lat, od samego małoletniego. Może ono zostać w każdej chwili cofnięte. Zgoda musi być udokumentowana i zawierać m.in. cel, sposób i miejsce przetwarzania wizerunku, czas obowiązywania zgody oraz informację o ewentualnym udostępnieniu wizerunku innym podmiotom.

Zaproponowane rozwiązania mają na celu wzmacniać gwarancje ochrony prywatności małoletnich w środowisku szkolnym, wychowawczym, cyfrowym i medialnym, zapewniając zgodność krajowych regulacji z zasadami wynikającymi z RODO. W szczególności dotyczy to zasad: zgodności z prawem, przejrzystości, minimalizacji danych, ograniczenia celu i rozliczalności.

Lex Kamilek chroni najmłodszych przed przemocą i nadużyciami

Ustawa Lex Kamilek została uchwalona 28 lipca 2023 r. i weszła w życie 15 lutego 2024 r. Jej głównym celem jest wzmocnienie ochrony dzieci przed skrzywdzeniem. Wprowadza m.in.:

  • obowiązek przedstawienia zaświadczenia o niekaralności dla osób pracujących z dziećmi,
  • standardy ochrony małoletnich w instytucjach edukacyjnych, wychowawczych, rekreacyjnych, sportowych i artystycznych, które mają pomóc w wczesnym wykrywaniu zagrożeń dla dziecka.

Ustawa powstała po tragicznej śmierci ośmioletniego Kamilka z Częstochowy, zakatowanego przez ojczyma. Los Kamilka stał się impulsem do zmian prawnych mających chronić najmłodszych przed przemocą i nadużyciami.