National Comprehensive Cancer Network (NCCN) to organizacja skupiająca wiodące ośrodki leczące nowotwory w Stanach Zjednoczonych. „Opracowanie pierwszych polskich edycji zaleceń NCCN jest owocem współpracy w tym zakresie po podpisaniu wspólnej deklaracji w marcu 2021 r.” – powiedział na spotkaniu z dziennikarzami dyrektor Narodowego Instytutu Onkologii prof. Jan Walewski.
Dodał, że wytyczne NCCN są oparte na dowodach uzyskanych z badań naukowych i po uzgodnieniach ekspertów różnych specjalności onkologicznych. Projekt ten jest realizowany w ramach założeń Narodowej Strategii Onkologicznej. Natomiast Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji akceptuje metodologię tworzenia tych wytycznych.
„Są one najlepsze na świecie i wielu onkologów z nich korzysta”
Zalecenia NCCN zostały na razie zaadaptowane do polskich warunków przez naszych specjalistów. Prof. Jan Walewski wyraził nadzieję, że w przyszłości również polscy onkolodzy dołączą do grupy ekspertów tworzącej te zalecenia, uznawane za wiodące na świecie. Jednak sama adaptacja wytycznych jest już dużym przedsięwzięciem.
„Jesteśmy jednym z nielicznych krajów adaptujących te wytyczne, są one najlepsze na świecie i wielu onkologów z nich korzysta” – przekonywał prof. Piotr Rutkowski, zastępca dyrektora Narodowego Instytutu Onkologii ds. Narodowej Strategii Onkologicznej i badań klinicznych.
Zdaniem prof. Macieja Krzakowskiego, Konsultanta Krajowego w dziedzinie Onkologii Klinicznej i kierownika Kliniki Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej NIO, wdrożenie amerykańskich wytycznych może przyczynić się do uzyskiwania lepszych wyników leczenia nowotworów w Polsce. „Rozpoznawanie i leczenie z uwzględnieniem wytycznych opartych na dowodach naukowych jest bardziej skuteczne i bezpieczne dla chorych, co też udowodniono” - zaznaczył.
Wyjaśnił, że wytyczne w onkologii wymagające uwzględnienia skomplikowanej diagnostyki i terapii trudno opracować od nowa, we własnym zakresie. Zalecenia NCCN zostały opracowane przez 60 zespołów. Zaznaczył, że w ich tworzeniu nie uczestniczą przedstawiciele firm farmaceutycznych, analizowany jest też ewentualny konflikt interesów opracowujących je specjalistów. Podobnie wymogi obowiązywały w przypadku adaptacji wytycznych NCCN do polskich warunków.
„To proces wieloletni, będą uwzględniane kolejne rodzaje chorób nowotworowych”
W 2021 r. zaadaptowano zalecenia amerykańskie dotyczące leczenia raka szyjki macicy, potem ośrodkowego układu nerwowego, a obecnie opracowywane są zalecenia dotyczące nowotworów głowy i szyi. Prof. Piotr Rutkowski powiedział PAP, że w 2022 r. planuje się adaptację do polskich warunków kolejnych 9-10 grup nowotworów. Dodał, że w pierwszej kolejności opracowywane są wytyczne najbardziej potrzebne w polskiej onkologii. Na razie polska edycja powstaje w języku angielskim, ale jest już tłumaczona na język polski. „To proces wieloletni, będą uwzględniane kolejne rodzaje chorób nowotworowych” - zaznaczył.
Onkolodzy podkreślili podczas spotkania, że mimo pandemii wiele się zmienia w polskiej onkologii. „Narodowa Strategia Onkologiczna to działanie ciągłe, a wytyczne NCCN to tylko jedna ze spraw. W onkologii mimo pandemii poprawiamy dużo” – zapewniał prof. Piotr Rutkowski.
Onkolodzy przyznali, że kolejnym wyzwaniem będzie tworzenie tzw. unitów, ośrodków zapewniających kompleksową i skoordynowaną opiekę onkologiczną. Dotąd powstało 11 Breast Cancer Unit, a w 2022 r. mają być tworzone ośrodki specjalizujące się w diagnostyce i leczeniu raka płuca (Lung Cancer Unit).
Sytuacja radioterapii w Polsce
Prof. Piotr Rutkowski zaznaczył, że nie we wszystkich typach nowotworów trzeba tworzyć takie ośrodki. Potrzebne są w leczeniu raka jelita grubego, ale nie wymaga ich leczenie czerniaka, groźnego nowotworu skóry. W tej chorobie „nasze wytyczne są wystarczające i często je uaktualniamy” – zapewniał.
Jego zdaniem w Polsce dobrze wyposażona jest radioterapia, plasuje się wysoko w Europie, nie zawsze tylko jest dobrze wykorzystywana. ”
Prof. Rafał Tarnawski, kierownik Kliniki Radioterapii i Chemioterapii Centrum Onkologii w Gliwicach, zaznaczył, że polskie standardy leczenia guzów mózgu nie odbiegają od tych w USA. „Odbiegamy jedynie uzyskiwanymi wynikami, ale nowotwory te są trudno wyleczalne” – dodał.
Prof. Radosław Mądry, kierownik Oddziału Ginekologii Onkologicznej w Szpitalu Przemienienia Pańskiego w Poznaniu, tłumaczył, że polska onkologia od amerykańskiej różni się tym, co jesteśmy w stanie zrobić w naszym kraju i tym co jest dostępne w USA. Na przykład brakuje niektórych technik diagnostycznych oraz leków, bo u nas nie wszystkie są jeszcze refundowane.