53 złote (za osobę) za wywóz śmieci segregowanych i 159 złotych (za osobę) w przypadku odpadów niesegregowanych. Takie podwyżki czekają od 1 stycznia 2026 r.

Odpady komunalne i ich selektywne zbieranie. Podstawa prawna

Zgodnie z ustawą z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2013 poz. 21), za odpady komunalne uznaje się te, które powstają w gospodarstwach domowych, a także odpady pochodzące z innych źródeł, o składzie i charakterze zbliżonym do domowych. Do tej grupy należą m.in. papier, szkło, metale, tworzywa sztuczne, bioodpady, drewno, tekstylia, opakowania, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, baterie, akumulatory oraz odpady wielkogabarytowe, takie jak meble czy materace. Z kolei odpadami komunalnymi nie są te pochodzące z działalności produkcyjnej, rolniczej, leśnej, rybackiej, a także z oczyszczalni ścieków, zbiorników bezodpływowych, pojazdów wycofanych z użytku czy prac budowlanych i rozbiórkowych.

Organizacja i zapewnienie odbioru odpadów komunalnych od mieszkańców to jedno z podstawowych zadań własnych gminy. Zgodnie z ustawą z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. 1996 nr 132 poz. 622), samorządy mają obowiązek prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów obejmującej co najmniej: papier, metale, tworzywa sztuczne, szkło, odpady opakowaniowe wielomateriałowe oraz bioodpady. Dodatkowo gminy muszą tworzyć punkty selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (PSZOK), w których przyjmowane są również inne rodzaje odpadów, w tym niebezpieczne, przeterminowane leki i chemikalia, zużyte baterie i akumulatory, sprzęt elektryczny i elektroniczny, meble, opony oraz odpady budowlane i rozbiórkowe pochodzące z gospodarstw domowych.

Właściciele nieruchomości, realizując obowiązek selektywnej zbiórki odpadów powstających na ich terenie – wynikający z rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z 10 maja 2021 r. w sprawie sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów (Dz.U. 2021 poz. 906) oraz lokalnych regulaminów utrzymania czystości i porządku – korzystają z pojemników lub worków w określonych kolorach:

• niebieski – przeznaczony na papier, np. kartony, tekturę, katalogi, gazety, zeszyty, książki, papier pakowy, papierowe torby i wytłoczki po jajkach;
• żółty – na metale i tworzywa sztuczne, takie jak butelki PET, kartony po sokach i mleku, opakowania po kosmetykach i detergentach, folia, puszki, kapsle i metalowe zakrętki;
• zielony – na szkło, m.in. butelki i słoiki po napojach, żywności oraz kosmetykach;
• brązowy – na bioodpady, czyli resztki roślinne z kuchni, obierki, fusy po kawie i herbacie, trawę, liście czy drobne gałęzie;
• czarny – na odpady zmieszane, obejmujące np. resztki pochodzenia zwierzęcego, mięso, kości, pieluchy jednorazowe, zabrudzony papier, ceramikę, odchody zwierząt czy zimny popiół.

Właściciele nieruchomości, którzy nie przestrzegają obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych, muszą liczyć się z poważnymi konsekwencjami finansowymi. Zgodnie z art. 6ka ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w przypadku stwierdzenia braku segregacji odpadów firma odbierająca odpady traktuje je jako niesegregowane (zmieszane) i powiadamia o tym wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, a także samego właściciela nieruchomości. Po otrzymaniu takiej informacji organ gminy wszczyna postępowanie administracyjne, mające na celu ustalenie wysokości należnej opłaty za gospodarowanie odpadami. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta wydaje decyzję, w której ustala podwyższoną stawkę opłaty za miesiąc (lub miesiące), w których właściciel nie dopełnił obowiązku segregacji. W praktyce oznacza to, że osoby, które nie segregują śmieci, zapłacą znacznie wyższe opłaty.

53 złote (za osobę) za wywóz śmieci segregowanych i 159 złotych (za osobę) to dużo czy mało? Jakie są limity?

Wysokość opłat za odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych ustalana jest przez gminę w drodze uchwały rady gminy. Samorząd ma możliwość wyboru jednej z kilku metod obliczania należności, przy czym podstawą decyzji są lokalne warunki, takie jak koszty transportu i utylizacji odpadów, opłaty za ich zagospodarowanie czy odległość od instalacji przetwarzających. Wpływ na ostateczną kwotę mają również wydatki związane z utrzymaniem systemu i działaniami edukacyjnymi w zakresie ochrony środowiska.

Sposoby ustalania wysokości opłat:

• w oparciu o liczbę mieszkańców – opłata stanowi iloczyn liczby osób zamieszkujących nieruchomość i stawki określonej przez gminę;
• na podstawie powierzchni lokalu – wysokość opłaty wyliczana jest jako iloczyn powierzchni nieruchomości (zazwyczaj w metrach kwadratowych) i obowiązującej stawki miesięcznej;
• według zużycia wody – należność uzależniona jest od ilości zużytej wody (np. w metrach sześciennych) pomnożonej przez ustaloną przez gminę stawkę;
• ryczałt od gospodarstwa domowego – gmina ustala stałą stawkę dla całego gospodarstwa, niezależnie od liczby mieszkańców, powierzchni lokalu czy zużycia wody.

Od sposobu ustalania wysokości opłat i przeciętnego miesięcznego dochodu zależą maksymalne stawki, jakie może naliczyć gmina za odbiór odpadów komunalnych. W 2024 roku przeciętny dochód na osobę wyniósł 3167,17 zł. W związku z tym maksymalne stawki za odbiór śmieci wynoszą:

• 2% przeciętnego miesięcznego dochodu, czyli 63,34 zł za osobę – w przypadku ustalania wysokości opłat w oparciu o liczbę mieszkańców;
• 0,7% przeciętnego miesięcznego dochodu, czyli 22,17 zł za m3 zużytej wody – w przypadku ustalania wysokości opłat według zużycia wody;
• 0,08% przeciętnego miesięcznego dochodu, czyli 2,53 zł za m2 powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego – w przypadku ustalania wysokości opłat na podstawie powierzchni lokalu;
• 5,6 % przeciętnego miesięcznego dochodu, czyli 177,36 zł za gospodarstwo domowe w przypadku ryczałtu.

Od 1 stycznia 2026 r. podwyżki za wywóz śmieci. Nawet 53 zł (za osobę) za wywóz śmieci segregowanych i 159 złotych (za osobę) w przypadku odpadów niesegregowanych

Od 1 stycznia 2026 r. w wielu gminach planowane są podwyżki opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Samorządy, powołując się na rosnące koszty transportu, energii i zagospodarowania odpadów, wprowadzają nowe stawki, które w niektórych miejscowościach wzrosną nawet o kilkanaście procent. W Nowym Mieście nad Wartą opłata wyniesie 42 zł miesięcznie od osoby zamiast dotychczasowych 32 zł. Jeżeli właściciel nieruchomości nie wypełnia obowiązku zbierania odpadów komunalnych w sposób selektywny naliczona zostanie opłata podwyższona w wysokości 84,00 zł od osoby. Podczas ostatniej sesji również radni Głubczyc zdecydowali o podniesieniu stawki z obecnych 34 zł na 39 zł. Podwyżkę uchwalono również w Pułtusku. Tutaj mieszkańcy zapłacą o 6 zł więcej za osobą, czyli 35 zł zamiast dotychczasowych 29 zł. W przypadku nierealizowania obowiązku selektywnego zbierania odpadów kwota ta wyniesie 70 zł. O 7 zł więcej od osoby zapłacą natomiast mieszkańcy Człuchowa, gdzie stawka wzrośnie z 29 zł do 36 zł.

Najbardziej dotkliwie podwyżki odczują mieszkańcy Jeleniej Góry, gdzie od 2026 roku miesięczna opłata za odbiór odpadów wzrośnie z 40,70 zł do 53 zł za osobę w przypadku prowadzenia selektywnej zbiórki śmieci. brak segregacji będzie kosztował jeszcze więcej – aż 159 zł miesięcznie od osoby, czyli trzykrotność podstawowej opłaty. Oznacza to, że czteroosobowa rodzina, która nie segreguje odpadów, zapłaci nawet ponad 630 zł miesięcznie.

Od 1 stycznia 2026 r. nie tylko podwyżki za wywóz śmieci, ale także sposób naliczania opłat

W niektórych gminach od 1 stycznia 2026 r. zmienią się nie tylko stawki, ale także sam sposób naliczania opłat. W gminie Jaworzno planowane jest wprowadzenie hybrydowego sposobu naliczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W przypadku zabudowy jednorodzinnej wysokość opłaty będzie uzależniona od liczby mieszkańców i wyniesie 51 zł miesięcznie za osobę. Dla zabudowy wielorodzinnej podstawą naliczenia stanie się zużycie wody – stawka wyniesie 17 zł za każdy zużyty metr sześcienny. Natomiast w przypadku nieruchomości mieszanych, gdzie część budynku ma charakter mieszkalny, a część jest wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej, pozostanie dotychczasowy sposób rozliczania – część mieszkalna według metody właściwej (osoby lub zużycie wody), a część niezamieszkała według liczby pojemników lub worków.

Od 1 stycznia 2026 r. zmieni się także sposób naliczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w budynkach wielorodzinnych w Luboniu. Podstawę wyliczeń stanowić będzie ilość zużywanej wody. Stawka będzie wynosić 12,70 zł za 1m3 zużytej wody. Dla mieszkańców zabudowy jednorodzinnej, bliźniaczej i szeregowej sposób naliczenia opłaty (od liczby mieszkańców) pozostanie bez zmian.

Również Rada Miejska w Bielsku-Białej zdecydowała o zmianie sposobu naliczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Dotychczas wysokość opłaty była uzależniona od wielkości gospodarstwa domowego – im więcej osób w nim mieszkało, tym niższa była stawka w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Od stycznia 2026 roku system ten zostanie jednak zastąpiony metodą „od osoby”. Nowa stawka wyniesie 45 zł miesięcznie za każdą osobę zamieszkującą daną nieruchomość.

Przyczyny podwyżek za wywóz śmieci od 1 stycznia 2026 r.

Samorządy wskazują kilka kluczowych powodów rosnących kosztów wywozu odpadów.

Przede wszystkim drożeją paliwa i transport, co bezpośrednio wpływa na koszty logistyki odbioru śmieci. Drugim czynnikiem są wyższe opłaty w regionalnych instalacjach przetwarzania odpadów (RIPOK-ach), wynikające z rosnących kosztów energii, pracy oraz zaostrzonych norm środowiskowych. Trzeci problem to wciąż niska skuteczność segregacji, szczególnie na osiedlach wielorodzinnych. Niewłaściwe sortowanie powoduje zanieczyszczenie surowców, przez co część odpadów musi być traktowana jako droższe odpady zmieszane.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 14 grudnia 2021 r. o odpadach (Dz.U. 2013 poz. 21)
• Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. 1996 nr 132 poz. 622)
• Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z 10 maja 2021 r. w sprawie sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów (Dz.U. 2021 poz. 906)