Sprzeczne prawa najemcy i wynajmującego

Najem nie jest niczym nowym ani w regulacjach prawnych, ani na rynku nieruchomości. Jednak nie da się ukryć, że dopiero w ostatnich latach znacząco zyskał on na popularności, a zarówno najemcy, jak i wynajmujący mają zdecydowanie większą wiedzę na temat zasad, którymi się rządzi. I choć większość osób odróżnia obecnie najem tradycyjny od okazjonalnego, to jednak gdy chodzi szczegółowe prawa jego stron, to strony umów miewają często rozbieżne poglądy. Jedną ze spraw, która budzi w praktyce dużo wątpliwości jest prawo właściciela do wstępu do lokalu stanowiącego jego własność. Nie da się ukryć, że w tym zakresie mamy w pewnym stopniu do czynienia z sprzecznymi prawami najemcy i wynajmującego. Z jednej strony wydaje się oczywiste to, że właściciel mieszkania musi mieć możliwość sprawowania kontroli nad nieruchomością i sposobem korzystania z niej. Z drugiej jednak to naturalne, że nie powinien bez zezwolenia i nadzoru przebywać w miejscu stanowiącym czyjeś miejsce zamieszkania, w którym znajdują się jego osobiste rzeczy.

Właścicielowi mieszkania można odmówić wstępu, ale nie zawsze

Biorąc pod uwagę występującą w tym wypadku sprzeczność interesów stron umowy, ustawodawca wypracował pośrednie rozwiązanie – zgodnie z obowiązującymi przepisami, w razie awarii wywołującej szkodę lub zagrażającej bezpośrednio powstaniem szkody, lokator ma obowiązek niezwłocznie udostępnić lokal w celu jej usunięcia. Jeżeli nie może tego zrobić, bo jest w nim nieobecny albo odmawia udostępnienia, to właściciel ma prawo wejść do lokalu w obecności funkcjonariusza Policji lub straży gminnej (miejskiej), a gdy wymaga to pomocy straży pożarnej – także przy jej udziale. Jednak przebieg takiego wejścia wymaga dopełnienia odpowiednich procedur – lokal należy w takiej sytuacji zabezpieczyć do czasu przybycia lokatora, a z przeprowadzonych czynności należy sporządzić protokół. Podsumowując, w sytuacji zagrożenia szkodą, właściciel lokalu może podjąć określone prawem działania, jednak aby chronić prawa najemcy, może robić to tylko w obecności odpowiednich służb. W pozostałych przypadkach, gdy nie mamy do czynienia z bezpośrednim zagrożeniem, lokal będący przedmiotem najmu należy udostępniać właścicielowi po wcześniejszym ustaleniu terminu. O jakie przypadki chodzi? O okresowe i doraźne przeglądy stanu i wyposażenia technicznego lokalu, a także o zastępcze wykonanie przez właściciela prac obciążających lokatora.

Wynajmujący lokal musi pamiętać o tym, że choć jest jego właścicielem, to jednak na gruncie obowiązujących przepisów, kto wdziera się do cudzego domu, mieszkania, lokalu, pomieszczenia albo ogrodzonego terenu albo wbrew żądaniu osoby uprawnionej miejsca takiego nie opuszcza, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Ściganie następuje w takim przypadku na wniosek pokrzywdzonego.

Podstawa prawna

art. 10 ustawy z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 725)

art. 193 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (j.t. Dz.U. z 2025 r. poz. 383)