Arabia Saudyjska już buduje The Line – Linię – miasto przyszłości, które ma docelowo pomieścić 9 milionów ludzi. Projekt, którego koszt szacuje się na setki miliardów, jest tylko jednym z hiper-futurystycznych miejsc planowanych w Neom – koncepcie saudyjskiego księcia Mohammeda bin Salmana. To cały region, który, jak ma nadzieję królestwo, przyciągnie miliony nowych mieszkańców do Arabii Saudyjskiej i zrewolucjonizuje życie i technologię w kraju. Jest to główny filar Wizji 2030, której celem jest dywersyfikacja saudyjskiej gospodarki oraz tworzenie nowych miejsc pracy i branż dla rosnącej młodej populacji – opisuje CNBC.

Megaprojekty z mniejszym finansowaniem

Koszt Neom szacowany jest nawet na 1,5 biliona dolarów. Saudyjski Publiczny Fundusz Inwestycyjny, gigantyczny państwowy fundusz majątkowy nadzorujący obecnie aktywa o wartości 925 miliardów dolarów, przeznaczył miliardy na inwestycje zagraniczne. W tym roku nastąpiła jednak gwałtowna zmiana kierunku wydatków, z naciskiem na utrzymanie inwestycji w kraju, a także doniesienia o cięciu kosztów megaprojektów – takich jak te w Neom. Zmiany te następują wraz z rosnącym deficytem saudyjskim, a perspektywy popytu na ropę naftową utrzymują się na niskim poziomie. Czy Arabia Saudyjska ma wystarczająco dużo pieniędzy, aby osiągnąć swoje ambitne cele?

Megaprojekty typu Neom będą odsunięte w czasie

Andrew Leber, badacz z Uniwersytetu Tulane, który koncentruje się na ekonomii politycznej Bliskiego Wschodu, uważa, że obecne tempo wydatków nie będzie trwałe. „Liczba realizowanych obecnie projektów typu „płacimy z góry i liczymy na późniejsze zyski ekonomiczne” nie jest zrównoważona” – powiedział Leber. „Monarchia saudyjska wykazała się pewną elastycznością, gdy tylko realia ekonomiczne dają o sobie znać. Myślę, że ostatecznie wiele projektów zostanie po cichu odłożonych na półkę, aby przywrócić większą stabilność wydatków fiskalnych”.

Wizja 2030 a PKB Arabii Saudyjskiej

Arabia Saudyjska w październiku obniżyła prognozy wzrostu gospodarczego i podniosła szacunki deficytu budżetowego na lata fiskalne 2024-2026, ponieważ spodziewa się okresu wyższych wydatków i niższych prognozowanych przychodów z ropy naftowej. Według ministerstwa finansów realny produkt krajowy brutto ma wzrosnąć w tym roku o 0,8%, co stanowi dramatyczny spadek w porównaniu z poprzednimi szacunkami na poziomie 4,4%. Władze saudyjskie spodziewają się, że budżet pozostanie deficytowy przez kilka następnych lat, ponieważ realizują plany Wizji 2030, ale dodają, że są na to w pełni przygotowane.

Arabia Saudyjska chce dywersyfikować źródła przychodów

Rijad z powodzeniem emituje obligacje, pozyskując w tym roku na rynkach długu ponad 35 miliardów dolarów. Królestwo wdrożyło również szereg reform mających na celu zwiększenie i zmniejszenie ryzyka inwestycji zagranicznych oraz dywersyfikację źródeł przychodów, co według S&P Global we wrześniu „będzie nadal poprawiać odporność gospodarczą i bogactwo Arabii Saudyjskiej”.

Wielu analityków spoza królestwa, a także osoby pracujące w królestwie i nad projektami Neom, sceptycznie podchodzą do wykonalności megaprojektów. Doniesienia, że niektóre projekty zostały drastycznie zredukowane. W przypadku Linii, jej docelowy rozmiar został zmniejszony ze 170 km do niemal 2,5 km , a docelowa liczba ludności z 1,5 miliona do 2030 roku do mniej niż 300 000.

oprac. Marta Mitek