Z wnioskiem przeciwko Federacji Rosyjskiej wystąpiła Ukraina dwa dni po rozpoczęciu inwazji na swój kraj. Kijów domagał się jej wstrzymania. Dokument w tej sprawie został złożony na podstawie Konwencji o zapobieganiu i karaniu zbrodni ludobójstwa.
Z wniosku wynika, że strona ukraińska uważa rosyjskie oskarżenia o ludobójstwo we wschodniej Ukrainie, które posłużyło Putinowi jako pretekst do ataku, za fałszywe i domaga się „pilnego” nakazania Rosji wstrzymania inwazji.
Przewodnicząca MTS sędzia Joan E. Donoghue poinformowała, że 7 marca Rosja przesłała pismo, w którym informuje, że Trybunał nie ma prawa zajmować się sprawą. Sędzia wyraziła ubolewanie z decyzji Moskwy, ale zaznaczyła jednocześnie, że MTS będzie kontynuować rozpatrywanie wniosku Ukrainy.
Ostatecznie MTS odrzucił rosyjskie zarzuty o ludobójstwo we wschodniej Ukrainie i wydał środek tymczasowy nakazujący Rosji wstrzymanie inwazji. W świetle prawa międzynarodowego jest ono wiążące.
„Sąd uznał, iż nie ma wystarczających dowodów na ludobójstwo i jednocześnie Rosja nie miała prawa do zbrojnej interwencji, która kosztuje życie osób cywilnych oraz spowodowała kryzys uchodźczy” – odczytywała decyzję MTS przewodnicząca Donoghue.
Decyzja zapadła większością 13 głosów za przy dwóch przeciwnych - Rosjanina i Chińczyka.
MTS jest głównym organem sądowym Organizacji Narodów Zjednoczonych i powstał w celu rozstrzygania sporów między państwami. Jego wyroki są wiążące i nie podlegają odwołaniu.
Trybunał nie ma instrumentów prawnych do zmuszenia Rosji do wykonania jego decyzji. Sankcje może nakładać jedynie Rada Bezpieczeństwa ONZ, której Moskwa jest stałym członkiem z prawem weta.
Prokurator MTK Karim Khan: Cały świat patrzy na Ukrainę; musimy połączyć wysiłki
W tej chwili cały świat patrzy na Ukrainę. Nikt nie ma prawa kierować broni przeciwko cywilom - powiedział prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego Karim Khan podczas konferencji prasowej w Medyce. Zaapelował przy tym o wspólny wysiłek w celu dokumentowania zbrodni wojennych na Ukrainie.
Prokuratora Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze Karim Khan podczas wspólnej konferencji prasowej z szefem MS, prokuratorem generalnym Zbigniewem Ziobro w Medyce poinformował, że spotkał się z ministrem spraw zagranicznych Ukrainy i Prokuratorem Generalnym tego kraju. "Nasze biuro prokuratorskie ma jurysdykcję, żeby przeprowadzić postępowanie i śledztwo ws. tego, co dzieje się na Ukrainie. To, co zaczęło dziać się po 24 lutego (kiedy Rosja napadła na Ukrainę - PAP), wymaga bardzo pilnego podjęcia konkretnych kroków, aby udowodnić, że praworządność jest nie tylko czymś abstrakcyjnym" - mówił.
Khan zwrócił uwagę, że 41 państw, w tym Polska, złożyły wniosek i zaapelowały o jak najszybsze wszczęcie śledztwa i wyjaśnianie sprawy. "Wszyscy powinni zjednoczyć wysiłki, aby udowodnić, że prawo (...) będzie działało właśnie dla tych kobiet i dzieci, które uciekają z Ukrainy. Chcemy, żeby sprawiedliwości stało się zadość" - dodał.
Wyraził wdzięczność i podziękował przy tym polskiemu rządowi za wsparcie. "W tej chwili cały świat patrzy na Ukrainę. Żaden człowiek z bronią czy rakietą nie ma prawa kierować tego przeciwko cywilom. Obiekty cywilne powinny być chronione. Jeńcy wojenni powinni być traktowani z poszanowaniem ich praw. Musimy też połączyć wysiłki wspólną wolą, żeby udowodnić, że żadne zbrodnie przeciwko dzieciom, żadne przestępstwa na tle seksualnym, rasowym nie mogą mieć miejsca" - zaznaczył Khan.
Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze poinformował, że 16 marca wyda wyrok ws. zbrodni wojennych popełnianych przez Rosję na Ukrainie. MTK wszczął śledztwo w tej sprawie 2 marca.
7 marca, podczas przesłuchania przed MTK, które zignorowała Rosja, Ukraina wezwała Trybunał do jak najszybszego zastosowania środków zapobiegawczych w przypadku oskarżeń Rosji o ludobójstwo i zobowiązanie Moskwy do zaprzestania operacji wojskowych na terytorium Ukrainy. MTK rozpatruje oskarżenia wobec Rosji na podstawie Konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa.((PAP)
