Neta C. Crawford, profesor nauk politycznych Uniwersytetu Bostońskiego, przeanalizowała na łamach The Conversation konflikty dla Costs of War Project – inicjatywy, która skupia ponad 50 naukowców, lekarzy, ekspertów w dziedzinie prawa i praw człowieka, aby przedstawić rachunek ekonomicznych, budżetowych, ludzkich i politycznych kosztów oraz konsekwencji wojen w Iraku i Afganistanie. Jak pisze, liczby same w sobie nigdy nie dadzą pełnego obrazu tego, co się stało, ale mogą pomóc umieścić tę wojnę w odpowiedniej perspektywie.

Poniższe dane, niektóre z nich zaczerpnięte z raportu opublikowanego 1 września 2021 roku przez Costs of War Project, pomagają opowiedzieć historię wojny w Afganistanie.

Najdłuższa wojna USA?

18 września 2001 roku Izba Reprezentantów USA głosowała 420-1, a Senat 98-0, aby upoważnić Stany Zjednoczone do rozpoczęcia wojny, nie tylko w Afganistanie, ale w otwartym zobowiązaniu przeciwko „osobom odpowiedzialnym za ostatnie ataki na Stany Zjednoczone”. Reprezentantka USA Barbara Lee z Kalifornii oddała jedyny głos przeciwny wojnie. Kongres USA potrzebował 7 dni po atakach z 11 września, by podjąć decyzję i wydać zgodę na wojnę.

Reklama

Liczony od pierwszego ataku na Afganistan do ostatecznego wycofania wojsk konflikt trwa 7 262 dni. Byłaby to najdłuższa wojna USA, gdyby nie to, że Stany Zjednoczone nie zakończyły oficjalnie wojny koreańskiej. Z kolei amerykańskie operacje w Wietnamie, które rozpoczęły się w połowie lat 50. i obejmowały wypowiedzianą wojnę w latach 1965-1975, trwały podobnie długo.

Prezydent USA George W. Bush powiedział członkom Kongresu na wspólnej sesji 20 września 2001 roku, że wojna będzie globalna, jawna, ukryta i może trwać bardzo długo. „Nasza wojna z terroryzmem zaczyna się od Al-Kaidy, ale na tym się nie kończy. Nie zakończy się, dopóki każda grupa terrorystyczna o globalnym zasięgu nie zostanie odnaleziona, powstrzymana i pokonana. (...) Amerykanie nie powinni spodziewać się jednej bitwy, ale długiej kampanii, niepodobnej do żadnej innej, jaką kiedykolwiek widzieliśmy” – wówczas powiedział.

Kilka tygodni później Stany Zjednoczone rozpoczęły bombardowania Afganistanu. Talibowie poddali się w Kandaharze 9 grudnia 2001 roku. Stany Zjednoczone zaczęły z nimi walczyć ponownie na poważnie w marcu 2002 roku. W kwietniu 2002 roku prezydent Bush obiecał pomoc w zaprowadzeniu „prawdziwego pokoju” w Afganistanie: „Pokój zostanie osiągnięty poprzez pomoc Afganistanowi w stworzeniu własnego stabilnego rządu. Pokój zostanie osiągnięty przez pomoc Afganistanowi w wyszkoleniu i rozwoju jego własnej armii narodowej. I pokój zostanie osiągnięty poprzez system edukacji dla chłopców i dziewcząt, który będzie działał”.

Globalna wojna z terroryzmem nie ograniczyła się do operacji w Iraku i Afganistanie. Stany Zjednoczone prowadzą obecnie operacje antyterrorystyczne w 85 krajach.

Wojna w Afganistanie: koszty ludzkie

Większość żyjących dziś Afgańczyków jeszcze się nie urodziła w momencie rozpoczęcia wojny przez USA. Mediana wieku w Afganistanie wynosi zaledwie 18,4 lat. Wliczając w to wojnę kraju ze Związkiem Radzieckim w latach 1979-1989 i wojnę domową w latach 90-tych, większość Afgańczyków żyje w warunkach niemal ciągłej wojny.

Według danych amerykańskiego Biura Statystyki Pracy, w USA jest 980 tys. afgańskich weteranów wojennych. Spośród tych mężczyzn i kobiet, 507 tys. służyło zarówno w Afganistanie, jak i w Iraku. Do połowy sierpnia 2021 roku, 20 722 członków amerykańskiego wojska zostało rannych w akcji w Afganistanie, nie licząc 18, którzy zostali ranni w ataku ISIS-K na lotnisku w Kabulu 26 sierpnia 2021 roku.

Spośród weteranów, którzy zostali ranni i stracili kończyny w wojnach po 11 września, wielu straciło więcej niż jedną. Według dr Paula Pasquiny z Uniformed Services University of the Health Sciences, wśród tych weteranów „około 40 proc. do 60 proc. doznało również urazu mózgu. Ze względu na niektóre z wyciągniętych wniosków i innowacji, które miały miejsce na polu walki ... opiekowaliśmy się członkami służby, którzy w poprzednich konfliktach zginęliby”.

W rzeczywistości, ze względu na postępy w opiece traumatycznej, ponad 90 proc. wszystkich żołnierzy w Afganistanie i Iraku, którzy zostali ranni w terenie, przeżyło. Wielu z tych ciężko rannych przeżyło rany, które w przeszłości mogły ich zabić. Ogółem w wojnie w Afganistanie zginęło 2 455 członków amerykańskich służb (liczba ta obejmuje 13 żołnierzy amerykańskich, którzy zginęli z rąk ISIS-K w ataku na lotnisko w Kabulu 26 sierpnia 2021 roku). Stany Zjednoczone wypłaciły 100 tys. dolarów w ramach „gratyfikacji za śmierć” uprawnionym spadkobiercom każdego z członków służb poległych w wojnie w Afganistanie – w sumie 245,5 mln dolarów.

Ponad 46 tys. cywilów zostało zabitych przez wszystkie strony konfliktu w Afganistanie. Są to bezpośrednie ofiary bomb, pocisków, wybuchów i pożarów. Według danych misji wsparcia ONZ w Afganistanie kolejne tysiące zostały ranne. Liczba Afgańczyków opuszczających kraj wzrosła w ostatnich tygodniach, ponad 2,2 mln przesiedlonych Afgańczyków żyło w Iranie i Pakistanie pod koniec 2020 roku. Agencja Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców podała pod koniec sierpnia 2021 r., że od początku tego roku ponad 558 tys. osób zostało wewnętrznie przesiedlonych, uciekając ze swoich domów przed przemocą.

Według ONZ, w 2021 roku około jedna trzecia ludzi pozostających w Afganistanie będzie niedożywiona. Około połowa wszystkich dzieci poniżej 5 roku życia doświadcza niedożywienia. Śmiertelne żniwo obejmuje również setki pakistańskich cywilów, którzy zginęli w ponad 400 atakach amerykańskich dronów od 2004 roku. Ataki te miały miejsce, gdy Stany Zjednoczone starały się zabić przywódców talibów i Al-Kaidy, którzy uciekli i schronili się tam pod koniec 2001 roku po inwazji USA na Afganistan. Pakistańscy cywile ginęli również w ogniu krzyżowym podczas walk między bojownikami a pakistańskim wojskiem.

Wojna w Afganistanie: koszty finansowe

Jeśli chodzi o budżet federalny, Kongres przeznaczył na wojnę w Afganistanie nieco ponad 1 bilion dolarów dla Departamentu Obrony. Jednak w sumie wojna w Afganistanie kosztowała znacznie więcej. Wliczając wydatki Departamentu Obrony, do tej pory wydano ponad 2,3 biliona dolarów, wliczając w to wzrost podstawowego budżetu wojskowego Pentagonu, wydatki Departamentu Stanu na odbudowę i demokratyzację Afganistanu oraz szkolenie jego wojska, odsetki od pożyczek zaciągniętych na opłacenie wojny oraz wydatki na weteranów w systemie Veteran Affairs.

Dotychczasowe łączne koszty opieki medycznej weteranów wojny po 9/11 wynoszą około 465 miliardów dolarów do roku fiskalnego 2022. To nie obejmuje przyszłych kosztów opieki medycznej dla weteranów po 9/11. Jak szacuje Linda Bilmes z Uniwersytetu Harvarda, prawdopodobnie dodadzą około 2 bilionów dolarów do całkowitych kosztów opieki nad weteranami wojen w Iraku i Afganistanie pomiędzy chwilą obecną a 2050 rokiem.

Wojna w Afganistanie, podobnie jak wiele innych wojen przed nią, rozpoczęła się od optymistycznych ocen szybkiego zwycięstwa i obietnicy odbudowy po zakończeniu wojny. Mimo ostrzeżeń Busha o długiej kampanii, niewielu myślało wtedy, że będzie to oznaczało dziesięciolecia. Ale 20 lat później Stany Zjednoczone wciąż liczą koszty.