Ekologiczna logistyka: Jak cyfryzacja dokumentów wspiera cele ESG

Jednym z kluczowych obszarów, który może przyczynić się do realizacji tych celów, jest cyfryzacja dokumentów w łańcuchu dostaw.

Czy cyfryzacja może stać się jednym z głównych motorów ekologicznej transformacji w logistyce?

Mimo postępu technologicznego poziom cyfryzacji dokumentów transportowych i handlowych jest nadal niski. Szacuje się, że jedynie 1-2% tych dokumentów na świecie ma postać elektroniczną.

Tymczasem w samej UE co roku wykorzystuje się 400–500 mln papierowych listów przewozowych, co oznacza wycinkę ponad 200 tys. drzew rocznie. Digitalizacja dokumentów trans-portowych pozwalałaby zaoszczędzić 3,65 mln kg CO₂ rocznie.

Dokumentacja papierowa wiąże się z wieloma problemami:

• Wysokie koszty – drukowanie, przechowywanie i transport dokumentów generuje dodatkowe wydatki.
• Czasochłonność – manualne przetwarzanie dokumentów opóźnia operacje logistyczne.
• Błędy – dokumenty papierowe są podatne na pomyłki, zagubienie i fałszowanie.
• Negatywny wpływ na środowisko – nadmierne zużycie papieru prowadzi do wycinki drzew i zwiększonej emisji CO₂.

Zastąpienie tradycyjnych dokumentów wersjami elektronicznymi mogłoby przynieść znaczące korzyści ekologiczne, w tym najważniejsze:

• Ochrona drzew – zamiast przeznaczać drewno na produkcję papieru, drzewa mogłyby pochłaniać CO₂.
• Zmniejszenie emisji dwutlenku węgla oraz optymalizacja procesów logistycznych, czyli mniej błędów i szybsza wymiana danych przekładają się na niższe zużycie paliwa i mniejszą emisję spalin.

Dodatkowo, cyfryzacja dokumentów wpływa również na gospodarkę o obiegu zamkniętym (GOZ), ponieważ ogranicza zużycie papieru i eliminuje odpady.

ESG a cyfryzacja – obowiązki i szanse dla firm

Wdrażanie zasad ESG staje się priorytetem dla firm transportowych, nie tylko z powodu rosnącej presji rynkowej, ale także ze względu na nowe regulacje. W Europie przepisy zobowią-zują przedsiębiorstwa do raportowania wpływu swojej działalności na środowisko, co sprawia, że cyfryzacja dokumentów może stać się istotnym elementem strategii ESG.

W kontekście polityki Europejskiego Zielonego Ładu (Green Deal), Unia Europejska intensyfikuje działania na rzecz zrównoważonego rozwoju i redukcji emisji CO₂. Jednym z kluczowych wyzwań jest ograniczenie negatywnego wpływu transportu na środowisko, zgodnie z inicjatywami takimi jak Fit for 55, raportowanie według ESRS czy system handlu emisjami ETS 2. Te i inne regulacje wymuszają na przedsiębiorstwach dostosowanie się do nowych norm środowiskowych i raportowania ESG. Dodatkowo szereg regulacji związanych z digitalizacją transportu, jak np. Rozporządzenie UE 2020/1056 w Sprawie Elektronicznych Informacji Dotyczących Transportu Towarowego (e-FTI) z pewnością przyczyni się do cyfryzacji całego łańcucha dostaw. Celem niniejszego rozporządzenia nie jest jedynie zachęcenie do cyfryzacji transportu, ale również dążenie do zrównoważonego charakteru logistyki w kontekście środowiskowym.

Standardy GS1 jako wsparcie dla raportowania ESG w TSL

Mimo oczywistych korzyści, wdrażanie elektronicznych dokumentów wymaga zaangażowania różnych interesariuszy. Kluczową rolę odgrywają tu globalne standardy GS1. Ujednolicony system wymiany danych ułatwia wdrożenie cyfryzacji i zapewnia interoperacyjność między firmami oraz systemami IT.

Standardy GS1 mogą znacznie usprawnić raportowanie ESG, zapewniając ujednolicone ramy gromadzenia danych i zarządzania nimi. Normy te ułatwiają dokładne śledzenie produktów, jednostek logistycznych czy zasobów, wspierając przejrzystość i identyfikowalność w całym łańcuchu dostaw.

Wykorzystanie standardów GS1 do raportowania ESG może obejmować:

• Zarządzanie emisją CO₂ (ESRS E1 – Zmiany klimatu) – Identyfikatory GS1 pozwalają dokładnie śledzić produkty i jednostki logistyczne, co umożliwia precyzyjne obliczanie emisji gazów cieplarnianych (zakres 1, 2 i 3) i pomaga spełniać wymogi regulacyjne.
• Gospodarka obiegu zamkniętego (ESRS E5) – Identyfikatory GS1 pozwalają monitorować przepływ materiałów i produktów, wspierając recykling i ponowne wykorzystanie surowców, co przyczynia się do redukcji odpadów.
• Wsparcie redukcji zużycia surowców – Model GS1 Paperless obejmujący digitalizację dokumentów papierowych w łańcuchu dostaw jest doskonałym rozwiązaniem dla firm, które chcą zmniejszyć zużycie papieru oraz zwiększyć efektywność procesów. Model zakłada rezygnację z dokumentów papierowych w obiegu handlowym (np. zamówienie, awizo dostawy) oraz transportowym (np. zlecenie usługi transportowej, list przewozowy) na rzecz ich elektronicznych odpowiedników.

Podsumowanie

Cyfryzacja dokumentów transportowych jest kluczowym elementem ekologicznej logistyki i realizacji celów ESG. Redukcja zużycia papieru nie tylko wspiera ochronę środowiska, ale także poprawia efektywność operacyjną firm logistycznych. Przedsiębiorstwa, które zdecydują się na przejście na dokumenty elektroniczne, mogą liczyć na realne korzyści biznesowe, oszczędności i lepszą zgodność z regulacjami.

W obliczu wyzwań klimatycznych i rosnących oczekiwań rynkowych nie ma już odwrotu od cyfryzacji. To nie tylko krok w stronę ekologii, ale także przyszłość efektywnej i nowoczesnej logistyki wspartej przez standardy identyfikacyjne i komunikacyjne. Dzięki standardom GS1 firmy mogą skutecznie realizować cele ESG, ograniczając emisję CO₂, zmniejszając zużycie pa-pieru i usprawniając procesy logistyczne. W dobie rosnących wymagań regulacyjnych warto postawić na innowacyjne rozwiązania, które przynoszą korzyści zarówno biznesowi, jak i środo-wisku.

Agata Horzela, starszy manager ds. standardów GS1 w TSL. Zajmuje się doradztwem w zakresie automatycznej identyfikacji opartej na kodach kreskowych. Jest ekspertem i szkoleniowcem z zakresu prawidłowej identyfikacji jednostek handlowych oraz pracuje nad możliwościami wdrożeń standardów systemu GS1 w branży transportu i logistyki. Prowadzi szereg projektów związanych z digitalizacją dokumentów w łańcuchu dostaw. Aktywnie działa na rzecz możliwości wykorzystywania elektronicznego listu przewozowego w Polsce i Europie oraz reprezentuje globalnie organizację GS1 w DTLF (Digital Transport and Logistics Forum) działającym przy Komisji Europejskiej.