Pandemia COVID-19 doprowadziła do największego w historii kryzysu lotnictwa cywilnego. Gdy ruch lotniczy nad Polską spadł o niemal 60 procent, Polska Agencja Żeglugi Powietrznej wykorzystuje kryzysowy rok na wdrażanie nowoczesnych technologii, które usprawnią powracający na polskie niebo ruch lotniczy.
Z powodu globalnego rozprzestrzenienia się wirusa SARS-CoV-2 cywilny ruch pasażerski wiosną niemal przestał istnieć, a z nieba zniknęły miliony lotów. Kryzys ten nie ominął Polski, w której ruch lotniczy w 2020 roku spadł do poziomu 2005 roku. Pandemia jak wehikuł czasu cofnęła nas o 15 lat.
/>
Powrót samolotów na polskie niebo przeciąga się z powodu kolejnych fal pandemii, ruch lotniczy wewnątrz Europy oraz ruch międzykontynentalny przecinający polskie niebo powracają znacznie wolniej.
/>
Nie wiadomo jak szybko uda się przezwyciężyć pandemię, ani jak długo pozostanie wśród ludzi obawa przez lataniem. Według ostatnich prognoz najbardziej optymistyczny scenariusz zakłada odbudowę ruchu lotniczego w Europie do poziomu sprzed pandemii do końca roku 2024. W pozostałych scenariuszach perspektywa pełnej odbudowy ruchu lotniczego sięga nawet 2029 roku.
Tymczasem tylko w 2020 roku prognozowana łączna strata w Europie w przychodach linii lotniczych, portów lotniczych oraz krajowych organów zarządzania ruchem lotniczym wynosi około 140 mld euro. Straty te nie ominęły również Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej. PAŻP utrzymuje się wyłącznie z opłat nawigacyjnych przewoźników, które przez pandemię zostały mocno zachwiane.
Ale pandemia jak wehikuł czasu, może nas przenieść w przyszłość. Obecny kryzys PAŻP traktuje też jako szansę. W sytuacji gdy działalność związana z kontrolą ruchu lotniczego została spowolniona, Agencja optymalizuje koszty i jednocześnie mocno stawia na rozwój nowych technologii dla lotnictwa po kryzysie.
Jednym z takich rozwiązań jest PansaUTM, uruchomiony operacyjnie przez PAŻP pierwszy w Europie system koordynacji lotów dronów. PansaUTM pozwala na błyskawiczną niewerbalną komunikację pomiędzy kontrolerami ruchu lotniczego i operatorami bezzałogowych statków powietrznych. System to jedno z rozwiązań umożliwiających bezpieczną integrację lotnictwa załogowego z bezzałogowym, nad którą pracuje Agencja.
Przewiduje się, że bez względu na obecny kryzys w ciągu najbliższych pięciu lat świat czeka rewolucja w transporcie publicznym i upowszechnienie bezzałogowych statków powietrznych. Pierwsze loty półautonomicznych platform pionowego startu i lądowania (VTOL) latających na dystansie do 100 km planowane są już na 2023 rok. Dlatego kolejnym krokiem Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej jest nowy projekt – NaviSpot. Jego celem jest stworzenie warunków dla rozwoju tej nowej gałęzi gospodarki i zapewnienie Polsce miejsca wśród czołówki na globalnym rynku dronowym.
W czasie kryzysu Agencja prowadzi także intensywne prace nad rozwojem własnych technologii w innych obszarach, takich jak system CAT (Common Airspace Tool) umożliwiający sprawniejsze zarządzanie przestrzenią powietrzną czy system PANDORA dostarczający kontrolerom wszelkich niezbędnych podczas pracy danych. Wdrożony został także EFES (Electronic Flight progrEss Strips) - cyfrowy system elektronicznych pasków, dzięki któremu personel na polskich wieżach kontroli ruchu lotniczego ma większą świadomość sytuacyjną.
Inną rozwijaną technologią jest działający już na warszawskim lotnisku Chopina system A-CDM (Airport Collaborative Decision Making) będący prawdziwym przełomem w zarządzaniu ruchem lotniczym. Stworzony przez PAŻP i Lotnisko Chopina A-CDM umożliwia wymianę informacji pomiędzy wszystkimi podmiotami zaangażowanymi w ruch lotniczymi i optymalne planowanie ruchu na europejskim niebie. A-CDM to wymierne korzyści oraz polski wkład w usprawnienie europejskiej sieci obsługującej co roku miliony lotów.
W trudnym, kryzysowym roku 2020 PAŻP podpisał historyczną umowę na budowę i wdrożenie najnowocześniejszego w Europie systemu zarządzania ruchem lotniczym – iTEC v3. Już dziś wiadomo, że system będzie rewolucją w dotychczasowym zarządzaniu europejską przestrzenią powietrzną. Najnowsza i rozwojowa wersja iTEC v3 ma być uruchomiona operacyjnie do roku 2024. Wdrożenie systemu pozwoli na rozwój zdigitalizowanych rozwiązań dla służb ruchu lotniczego i zbudowanie struktur cyfrowej przestrzeni powietrznej w Europie. Dzięki temu, w ręce służb żeglugi powietrznej trafi wydajne narzędzie, wspierające ich w pełnieniu codziennej służby. iTEC znacząco przyspieszy proces przetwarzania danych lotniczych, a ujednolicenie infrastruktury systemu pozwoli na bliską współpracę z partnerami w Europie.
W 2021 roku prezes PAŻP będzie kontynuował misję na stanowisku szefa grupy A6. Sojusz to elitarne grono zrzeszające największych dostawców służb żeglugi powietrzne m.in. z Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Włoch. Janusz Janiszewski jest pierwszym Polakiem, który przewodniczy Radzie Sterującej A6, najwyższemu organowi decyzyjnemu Sojuszu. Decyzje o powierzeniu stanowiska szefa A6 na kolejny trudny rok, szefowie europejskich agencji żeglugi powietrznej uzasadniali dużą aktywnością Polaka w czasie największego w historii kryzysu lotnictwa i silną pozycją Polski na forum międzynarodowym, a także dynamicznym rozwojem innowacyjnych projektów w Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej.