ZUS już wysyła 654 zł. Świadczenie bez względu na wiek

Dodatek dla sieroty zupełnej – komu przysługuje świadczenie?

Dodatek dla sieroty zupełnej to dodatek, który przysługuje na podstawie art. 76 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych osobie uprawnionej do renty rodzinnej, która straciła oboje rodziców lub, gdy matka zmarła, a ojciec nie jest znany do urodzenia lub jego śmierci nie udało się potwierdzić. Świadczenie to przysługuje wyłącznie przez okres, w którym dziecko ma prawo do renty rodzinnej. Aby zachować do niego uprawnienia, konieczne jest kontynuowanie nauki – maksymalnie do ukończenia 25. roku życia. Wyjątek stanowią dzieci, które przed ukończeniem 16 lat lub w trakcie nauki stały się całkowicie niezdolne do pracy – w ich przypadku renta rodzinna oraz związany z nią dodatek przysługują bez ograniczeń wiekowych. W sytuacji, gdy dziecko ukończy 25 lat w trakcie ostatniego roku studiów, wypłata świadczenia zostaje przedłużona do końca tego roku akademickiego.

ZUS nie przyzna dodatku dla sieroty zupełnej w sytuacji, gdy żyje choć jeden z rodziców, nawet jeśli nie utrzymuje on kontaktu z dzieckiem ani nie uczestniczy w jego wychowaniu. Świadczenie to nie zostanie również przyznane w przypadku, gdy po śmierci rodziców dziecko zostało przysposobione (adoptowane) przez inne osoby.

Dodatek dla sieroty zupełnej – w jakiej kwocie przysługuje świadczenie w 2025 roku?

Od 1 marca 2025 roku dodatek dla sieroty zupełnej przysługuje w wysokości 654,48 zł miesięcznie. W takiej wysokości będzie on wypłacany do 28 lutego 2026 roku. Kwota dodatku dla sieroty zupełnej jest bowiem corocznie podwyższana w ramach waloryzacji emerytur i rent, zgodnie z obowiązującym wskaźnikiem waloryzacyjnym. Zmiana ta wprowadzana jest od miesiąca, w którym przeprowadzana jest waloryzacja świadczeń.

Zgodnie z art. 88 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, waloryzacja odbywa się co roku 1 marca. Polega ona na pomnożeniu wysokości świadczenia oraz jego podstawy wymiaru przez wskaźnik waloryzacji. Sam wskaźnik ustalany jest na podstawie średniorocznego wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych z poprzedniego roku, powiększonego o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w tym samym okresie. Oznacza to, że kolejna podwyżka dodatku dla sieroty zupełnej nastąpi 1 marca 2026 roku.

Dodatek dla sieroty zupełnej – ile wyniesie po podwyżce od 1 marca 2026 roku?

W dniu 12 czerwca 2025 r. Rada Ministrów zaakceptowała propozycję podwyższenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent na 2026 rok, zakładając jego wzrost o 20% realnego przyrostu przeciętnego wynagrodzenia z 2025 r. Jeśli zaproponowana przez rząd wartość zostanie ostatecznie zatwierdzona w rozporządzeniu (mimo braku pełnego porozumienia z Radą Dialogu Społecznego podczas posiedzenia 11 lipca 2025 r.), od 1 marca 2026 r. wzrosną wszystkie świadczenia objęte waloryzacją – w tym również dodatek dla sieroty zupełnej.

Według wstępnych zapowiedzi rządu z 12 czerwca 2025 r., od marca 2026 r. świadczenia emerytalno-rentowe oraz dodatki do nich mają wzrosnąć o co najmniej 4,9%. Oznacza to, że od przyszłej waloryzacji kwota dodatku dla sieroty zupełnej wyniesie 686,55 zł.

Warto jednak pamiętać, że ostateczny wskaźnik rocznej waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych będzie można ustalić dopiero po uzyskaniu pełnych danych statystycznych. Poza wartością zwiększenia, która obecnie jest przedmiotem negocjacji pomiędzy Radą Ministrów a Radą Dialogu Społecznego, niezbędne będą jeszcze dwa kluczowe komunikaty Prezesa GUS: dotyczący faktycznego poziomu inflacji, czyli średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2025 roku oraz odnoszący się do realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2025 roku w porównaniu z rokiem 2024.

Zgodnie z przepisami art. 94 ust. 1 pkt 1 ustawy o FUS, komunikat dotyczący inflacji powinien zostać opublikowany najpóźniej do końca stycznia 2026 roku, natomiast dane o wzroście wynagrodzeń – do 7. dnia roboczego lutego, czyli do 10 lutego 2026 roku. Oznacza to, że dopiero w lutym 2026 roku poznamy oficjalny wskaźnik waloryzacji, który przesądzi o wysokości przyszłorocznych podwyżek świadczeń.

Dodatek dla sieroty zupełnej – jak ubiegać się o dodatkowe 654,48 zł z ZUS?

Wniosek o przyznanie dodatku dla sieroty zupełnej składa się w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, który odpowiada za wypłatę tego świadczenia. Formularz powinien zawierać dane osobowe dziecka, informacje o rodzicach oraz niezbędne załączniki potwierdzające prawo do dodatku. Dokumenty można złożyć osobiście w placówce ZUS, za pośrednictwem pełnomocnika lub wysłać pocztą.

Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające śmierć rodziców – przede wszystkim akty zgonu lub inne dokumenty urzędowe. Jeśli ojciec dziecka nie jest znany od chwili urodzenia, należy przedstawić akt urodzenia dziecka bez wpisu ojca oraz dokument potwierdzający zgon matki. W zależności od sytuacji, ZUS może wymagać:

• aktów zgonu obojga rodziców,
• aktu urodzenia dziecka i dokumentu potwierdzającego datę zgonu matki.

Po złożeniu kompletu dokumentów sprawę rozpatruje właściwy oddział ZUS według miejsca zamieszkania wnioskodawcy lub jednostka wyznaczona przez Prezesa Zakładu. Po analizie wniosku oraz załączników, a w razie potrzeby także po przeprowadzeniu dodatkowego postępowania wyjaśniającego, ZUS wydaje decyzję w terminie 30 dni od ustalenia wszystkich niezbędnych okoliczności. Czas rozpatrzenia zależy więc od kompletności i poprawności złożonej dokumentacji.

W przypadku niekorzystnej decyzji wnioskodawca ma prawo do odwołania. Można je złożyć pisemnie lub ustnie do protokołu w tej samej jednostce ZUS, która wydała decyzję. Następnie sprawa trafia do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Ważne jest, by odwołanie złożyć w terminie 30 dni od daty doręczenia decyzji. Co istotne, postępowanie odwoławcze jest całkowicie bezpłatne, dzięki czemu osoba ubiegająca się o dodatek nie ponosi żadnych kosztów sądowych.

Kto może ubiegać się o rentę rodzinną – świadczenie, którego otrzymywanie jest kluczowym warunkiem uzyskania dodatku dla sieroty zupełnej

Aby uzyskać dodatek dla sieroty zupełnej, konieczne jest pobieranie renty rodzinnej. Prawo do niej maja członkowie rodziny osoby, która w chwili śmierci:

• posiadała prawo do emerytury lub spełniała warunki niezbędne do jej przyznania,
• miała przyznaną emeryturę pomostową,
• pobierała rentę z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała wymagania do jej uzyskania,
• otrzymywała zasiłek przedemerytalny,
• pobierała świadczenie przedemerytalne,
• korzystała z nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

Ubiegać się o nią mogą:

1. Dzieci własne, dzieci współmałżonka oraz dzieci przysposobione:

• do ukończenia 16. roku życia,
• do ukończenia 25. roku życia – jeśli kontynuują naukę (jeżeli dziecko kończy 25 lat w trakcie ostatniego roku studiów w szkole wyższej, renta przysługuje do zakończenia tego roku akademickiego),
• bez względu na wiek – jeśli stały się całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 lat lub w trakcie nauki przed ukończeniem 25 lat.

2. Wnuki i rodzeństwo – jeżeli zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie co najmniej rok przed śmiercią ubezpieczonego, przed osiągnięciem pełnoletności.

3. Inne dzieci – przyjętym na wychowanie i utrzymanie na minimum rok przed śmiercią zmarłego, pod warunkiem, że nie były umieszczone w rodzinie zastępczej ani rodzinnym domu dziecka.

4. Małżonkowie (wdowa lub wdowiec po zmarłej osobie), którzy pozostawali ze zmarłym we wspólności małżeńskiej, jeżeli:

• w chwili śmierci współmałżonka miał ukończone 50 lat lub był niezdolny do pracy,
• wychowuje dziecko, wnuka lub rodzeństwo zmarłego uprawnione do renty rodzinnej (do 16. roku życia lub 18. – jeśli kontynuuje naukę),
• sprawuje opiekę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy lub do samodzielnej egzystencji,
• osiągnął 50 lat lub stał się niezdolny do pracy w ciągu 5 lat od śmierci współmałżonka lub od zaprzestania wychowywania dzieci.

Ile wynosi renta rodzinna w 2025 roku – świadczenie niezbędne do uzyskania dodatkowych 654,48 zł z ZUS?

Wysokość renty rodzinnej zależy od liczby osób uprawnionych do świadczenia i wynosi:

• 85 proc. świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu (np. emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy) – jeśli renta rodzinna należy się jednej osobie,
• 90 proc. świadczenia zmarłego – gdy do renty rodzinnej uprawnione są dwie osoby,
• 95 proc. świadczenia zmarłego – gdy prawo do renty rodzinnej ma trzy lub więcej osób.

Łączna kwota renty rodzinnej nie może być niższa niż 1878,91 zł, co odpowiada obowiązującej od 1 marca 2025 r. najniższej wysokości tego świadczenia. Należy pamiętać, że renta rodzinna, podobnie jak inne świadczenia emerytalno-rentowe, podlega corocznej waloryzacji, dlatego jej minimalna kwota zostanie ponownie podniesiona od 1 marca 2026 r.

Renta rodzinna plus dodatek dla sieroty zupełnej – ile można uzyskać w 2025 roku, a ile wyniesie w 2026 roku? Przykład

Pani Anna studiuje na trzecim roku filologii angielskiej. Jej matka zmarła, a ojciec jest nieznany. Pani Anna pobiera rentę rodzinną w najniższej możliwej wysokości. Poza nią nie ma innych osób uprawnionych do tego świadczenia. Pani Anna otrzymuje też dodatek dla sieroty zupełnej. W 2025 roku z ZUS na jej konto wpływa więc:

1878,91 zł + 654,48 zł = 2533,39 zł

Po waloryzacji od 1 marca 2026 roku będzie już otrzymywać:

1878,91 zł * 1,049 + 654,48 zł * 1,049 = 1970,98 zł + 686,55 zł = 2657,53 zł

Dodatek dla sieroty zupełnej a renta socjalna

Zgodnie z art. 76 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1440, z późn. zm.), sierocie zupełnej, która posiada prawo do renty rodzinnej, przysługuje dodatek dla sierot zupełnych.

Oznacza to, że warunkiem koniecznym do uzyskania prawa do tego dodatku jest pobieranie renty rodzinnej. Świadczenie to nie może być przyznane samodzielnie, lecz wyłącznie jako uzupełnienie renty rodzinnej wypłacanej przez ZUS. Nie może być też wypłacone jako dodatek do renty socjalnej.

Co więcej, dodatek dla sieroty zupełnej przysługuje wyłącznie osobie, która aktualnie pobiera rentę rodzinną. Sam fakt posiadania prawa lub możliwości ubiegania się o rentę rodzinną nie jest wystarczający. Świadczenie to nie zostanie przyznane, jeśli renta rodzinna nie jest faktycznie wypłacana.

Warto również zaznaczyć, że możliwe jest jednoczesne pobieranie renty rodzinnej i renty socjalnej. W takiej sytuacji wysokość renty socjalnej zostaje pomniejszona w taki sposób, aby łączna suma obu świadczeń nie przekroczyła 300 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Jednocześnie renta socjalna, nawet po obniżeniu, nie może być niższa niż 10 proc. tej najniższej renty. Jeśli natomiast renta rodzinna przekroczy wspomniany limit 300 proc, renta socjalna nie przysługuje w ogóle.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118)
• Ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. 2003 Nr 135 poz. 1268)