Nouriel Roubini stawia tezę, że banki centralne w krajach należących do grupy G7 spóźnią się z obniżkami stóp procentowych w reakcji na pogarszające się perspektywy wzrostu gospodarczego. Z punktu widzenia sytuacji gospodarczej w Polsce, w istotnym stopniu determinowanej przez poziom aktywności gospodarczej w strefie euro, kluczowe znaczenie ma postawa Europejskiego Banku Centralnego. Jeśli EBC spóźni się z obniżkami stóp, opóźnienie to wpłynie niekorzystnie na eksport strefy euro, gdyż kurs euro może się okazać zbyt mocny.
Zbyt późna reakcja EBC oddziaływałaby również negatywnie na inwestycje w strefie euro, ograniczane przez pogarszające się perspektywy eksportu, malejące zyski, relatywnie wysoki koszt kapitału i dekoniunkturę na rynkach nieruchomości w gospodarkach należących do strefy euro. Pasywna postawa EBC przyczyniłaby się również do zmniejszenia konsumpcji, hamowanej przez stagnację zatrudnienia i wysokie ceny nośników energii. Konsekwencją zbyt późnego złagodzenia przez EBC polityki monetarnej byłby zatem niższy popyt na polski eksport oraz mniejszy napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski.
Jednak przestrzeń do złagodzenia polityki monetarnej w strefie euro jest, jak dotąd, niewielka. Zgodnie z opublikowaną przez EBC wrześniową projekcją makroekonomiczną średnioroczne tempo wzrostu PKB w strefie euro w latach 2008-2009 wyniesie odpowiednio 1,1-1,7 proc. i 0,6-1,8 proc. Jest to scenariusz wciąż dość odległy od recesyjnego. Z kolei średnioroczna inflacja HICP (zharmonizowany wskaźnik inflacji) w latach 2008-2009 wyniesie odpowiednio 3,4-3,6 proc. i 2,3-2,9 proc. Ponadto wyniki projekcji EBC oraz wypowiedzi prezesa EBC J.C. Tricheta wskazują, że inflacja w strefie euro powróci do poziomu zgodnego ze stosowaną przez EBC definicją stabilności cen (blisko ale poniżej 2 proc.) najprawdopodobniej w I połowie 2010 r., a więc w uznawanym przez EBC za odpowiedni horyzoncie 18-24 miesięcy. Wskazuje to, że obecnie najbardziej prawdopodobnym scenariuszem jest utrzymanie przez EBC stóp procentowych na niezmienionym poziomie w najbliższych miesiącach oraz ich nieznaczne obniżenie (o 25-50 pkt baz.) w II połowie 2009 r.
Czy EBC może spóźnić się z obniżkami stóp procentowych, jeśli nastąpiłoby dalsze pogorszenie perspektyw wzrostu gospodarczego w strefie euro? Takie ryzyko oczywiście istnieje. Jest ono tym większe, im większy wpływ na decyzje EBC będą miały tzw. twarde dane (np. publikowane z ponad miesięcznym opóźnieniem kwartalne szacunki PKB) i im mniejsze znaczenie dla dokonywanej przez EBC oceny perspektyw inflacji i wzrostu gospodarczego będą miały wskaźniki koniunktury, pozwalające z pewnym wyprzedzeniem dostrzegać wahania aktywności gospodarczej.
Reklama
Jednak dotychczasowe doświadczenia związane z prowadzoną przez EBC polityką monetarną wskazują, że w przeszłości indeksy koniunktury, takie jak Purchasing Managers Index (PMI), miały istotny wpływ na decyzje EBC dotyczące stóp procentowych. Pozostaje mieć nadzieję, że nadal tak będzie.