Czym jest skala INES?
Skala INES wyjaśnia znaczenie szerokiego zakresu zdarzeń nuklearnych dla bezpieczeństwa. Umożliwia szybkie i zwięzłe informowanie społeczeństwa o zagrożeniach powodowanych przez obiekty jądrowe. W kwestii interpretacji pewnych zjawisk, może być porównywana do skali Richtera czy skali Beauforta.
7 poziomów skali INES
INES klasyfikuje zdarzenia według siedmiostopniowej skali. Poziomy 1-3 określa się jako incydenty, a poziomy 4-7 – jako awarie. Zwiększenie poziomu skali o jeden jest tożsame z dziesięciokrotnym zwiększeniem zagrożenia, jakie niesie dane zdarzenie. Te, które nie wiążą się z niebezpieczeństwem, nazywane są „odstępstwami” i klasyfikowane poniżej skali (poziom 0). Dla zobrazowania działania skali w praktyce, warto zaznaczyć, że katastrofa elektrowni atomowej w Czarnobylu otrzymała 7 stopień („wielka awaria”), a Fukushimie – 6 („poważna awaria”).
O jakich rodzajach skutków informuje skala INES?
Międzynarodowa Skala Zdarzeń Jądrowych uwzględnia trzy rodzaje następstw klasyfikowanych zdarzeń. Najszersza kategoria to „Ludzie i środowisko”, która odnosi się do skutków poza danym obiektem jądrowym i uwzględnia dawki promieniowania, na które zostały narażone osoby w pobliżu miejsca zdarzenia oraz emisję materiałów promieniotwórczych do środowiska. Z kolei skutki wewnątrz „Barier i obszarów kontrolowanych radiologicznie” obejmują przypadki niestanowiące zagrożenia dla ludzi czy środowiska, ale występujące na obszarze danych obiektów jądrowych w wyniku wysokiego promieniowania. Natomiast „Zabezpieczenia wielostopniowe” informują o naruszeniu barier bezpieczeństwa i nieefektywnym działaniu środków zapobiegawczych. Ostatnia kategoria odnosi się tylko do incydentów (poziomy 1-3).
Szybka informacja w ramach MAEA
Państwa członkowskie INES przekazują komunikaty o zdarzeniach jądrowych niezwłocznie, ponieważ w innym wypadku spekulacje mediów mogłyby doprowadzać do dezinformacji społeczeństwa. W celu sprawniejszej wymiany informacji MAEA utrzymuje internetową sieć komunikacyjną.
>>> Czytaj też: Oto 9 najstarszych elektrowni atomowych na świecie