Olgierd Dziekoński, podsekretarz stanu w ministerstwie infrastruktury, przypomina, że art. 7 ustawy o samorządzie gminnym mówi, że do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, w tym zaopatrzenie w energię elektryczną i cieplną oraz gaz. Z kolei art. 18 ustawy – Prawo energetyczne mówi, że do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe należy m.in. planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy.
Potrzebna współpraca
Olgierd Dziekoński, powołując się na badania Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie, wskazuje, że jedynie 44 proc. gmin posiada założenia do planów zaopatrzenia w energię, ale tylko 10 proc. gmin posiada plany odnoszące się do lokalnych uwarunkowań, 30 proc. gmin posiada plany tylko po to, aby zrealizować ustawowy obowiązek. Jak podkreśla Olgierd Dziekoński, rzadkością jest, aby lokalne plany zaopatrzenia w energię były zintegrowane z polityką przestrzenną gmin lub działaniami przedsiębiorstw energetycznych.
Nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, przygotowana przez Ministerstwo Infrastruktury, zawiera propozycje zmian w części prawa energetycznego, zgodnie z którymi gminy miałyby się stać pełnoprawnym partnerem w dyskusji z przedsiębiorstwami energetycznymi przy realizacji swojej polityki w zakresie zaopatrzenia w energię, ciepło i gaz. Nowelizacja ustawy już przeszła w połowie września przez Komitet Stały Rady Ministrów i jeszcze w 2010 r. powinna trafić do parlamentu.
Reklama
Bernard Błaszczyk, wiceminister środowiska, zwraca uwagę, że samorządy lokalne mają wiele możliwości zwiększania efektywności energetycznej i ograniczania emisji CO2. Wśród stosunkowo prostych rozwiązań minister Błaszczyk wymienia ograniczenie emisji z transportu – dzięki działaniom z zakresu organizacji ruchu można znacznie ograniczyć zużycie paliw, a dzięki zastosowaniu biopaliw w transporcie publicznym wyeliminować emisję CO2.
Można ograniczyć również emisje ze składowania odpadów.
– Wdrożenie dyrektywy o składowaniu nie tylko wyeliminuje znaczną część emisji metanu, 23 razy bardziej obciążającego klimat niż dwutlenek węgla, ale także pozwoli wykorzystywać biomasę do celów energetycznych – podkreśla Bernard Błaszczyk.
Przypomina, że wielkie rezerwy energii tkwią w budynkach. Budynki odpowiadają za niemal 40 proc. zużycia energii, a tym samym emisji. Zużycie energii można w tym przypadku ograniczyć poprzez lepsze zarządzanie energią i administrowanie infrastrukturą techniczną budynków jak windy, pompy czy oświetlenie. To źródło dużych oszczędności energii i pieniędzy. Ogromny potencjał oszczędności niesie ze sobą również termomodernizacja budynków.
Oświetlenie ulic
Bernard Błaszczyk zwraca uwagę, że innym miejscem, gdzie możliwe są duże oszczędności energii, jest oświetlenie ulic. Zastąpienie tradycyjnie stosowanych lamp sodowych lampami diodowymi pozwoli zaoszczędzić bardzo znaczne ilości energii, a w efekcie odzyskać koszty inwestycji. W zakresie modernizacji oświetlenia ulicznego samorządy mogą współpracować z firmami energetycznymi. Przykładem takiej współpracy są działania Vattenfall Distribution Poland i śląskich samorządów. Vattenfall, we współpracy z samorządami, realizuje program modernizacji oświetlenia ulicznego. W jego ramach do końca 2011 r. na Śląsku zostanie zainwestowanych ok. 70 mln zł. Vattenfall ocenia, że udanym przykładem modernizacji oświetlenia ulicznego jest Rybnik. Od początku listopada 2008 do połowy stycznia 2009 w tym mieście zmodernizowano oświetlenie uliczne. Na terenie gminy wymieniono 75 proc. wszystkich lamp oświetleniowych (7339 sztuk), w miejsce których zainstalowano bardziej efektywne urządzenia. Całkowity koszt przedsięwzięcia to 5,2 miliona złotych. Po ukończeniu inwestycji rachunki za energię elektryczną wykorzystywaną do oświetlania ulic Rybnika spadły o 35 proc. Dzięki tym oszczędnościom w ciągu 44 miesięcy gmina spłaci całą inwestycję.
Rezerwy energii leżą również w zaopatrzeniu w wodę i odbiorze ścieków. To są procesy bardzo energochłonne.
– Samorządy lokalne mogą zmniejszać zużycie energii także poprzez odpowiednie zarządzanie energią i termomodernizacje w budynkach należących do samorządu oraz poprzez odpowiednią politykę lokalną, wydawanie decyzji i pozwoleń na budowę – dodaje Bogusław Śmigielski, marszałek województwa śląskiego.
Jessica pomoże
Samorządy lokalne przy działaniach ukierunkowanych na ograniczenie zużycia energii mogą korzystać ze wsparcia wielu funduszy zewnętrznych. Jako przykład Bogusław Śmigielski podaje program Jessica. W lipcu województwo śląskie podpisało umowę z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, przewidującą uruchomienie w regionie tego programu. Na wsparcie mogą liczyć m.in. projekty zakładające rewitalizację obszarów miejskich, z włączeniem zdegradowanych centrów małych miast, zdewastowanych dzielnic większych miast oraz zdekapitalizowanej infrastruktury miejskiej, w szczególności w odniesieniu do budynków o wartości historycznej bądź architektonicznej. Rewitalizacja przyczyni się m.in. do obniżenia zużycia energii w tych budynkach, a tym samym do obniżenia emisji CO2.
– Narzędzia na realizację działań energooszczędnych przez samorządy istnieją, trzeba tylko je wykorzystywać – ocenia Bogusław Śmigielski.
Samorządy lokalne pieniądze na realizację inwestycji energooszczędnych mogą pozyskiwać także m.in. z narodowego i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
