Giełdy energii i operatorzy sieci w południe czasu paryskiego po raz pierwszy zorganizowali wspólny przetarg, aby ustalić ceny prądu na następny dzień w krajach, które produkują 75 proc. energii w Europie. Ten ruch ma na celu zniwelowanie różnic cenowych pomiędzy krajami poprzez poprawienie kontroli przesyłów transgranicznych, poinformowała Agencja ds. Współpracy Regulatorów Energii (ACER).
Ten proces łączenia rynków, nazywany market couplingiem, to ogromny krok w integracji rynków energetycznych państw członkowskich, zapoczątkowanej w latach 90., gdy zmuszono operatorów narodowych do udostępnienia sieci konkurencji. Połączenie podaży i popytu pozwoli konsumentom oszczędzić nawet 4 mld euro rocznie, ponieważ energia będzie przesyłana tam, gdzie jest na nią zapotrzebowanie.
– Market coupling jest dobry, bo promuje płynne i mocne rynki dnia następnego i zapewnia optymalne wykorzystanie przepustowości transgranicznej – mówi Andrew Claxton, dyrektor ds. rozwoju biznesu i transgranicznej integracji rynkowej w APX Holding BV w Amsterdamie. – To kamień węgielny położony pod budowę wspólnego rynku europejskiego.
Market coupling rynków dnia następnego łączy Austrię, Belgię, Danię, Estonię, Francję, Finlandię, Holandię, Litwę, Luksemburg, Łotwę, Niemcy, Norwegię, Polskę, Szwecję i Wielką Brytanię (z wyłączeniem Irlandii Północnej), wynika z informacji na stronie Nord Pool Spot AS, giełdy energii w Oslo.
Przesył transgraniczny
Unia Europejska rozpoczęła łączenie rynków dnia następnego w listopadzie 2006 r. Wtedy to Francja, Belgia i Holandia zintegrowały alokację mocy przesyłowych. Niemcy – największy rynek regionu – oraz Luksemburg dołączyły w listopadzie 2010 r.
Przed couplingiem firmy sprzedające energię do innego kraju musiały z góry wykupić moc na połączeniu kablowym, a potem wziąć udział w oddzielnej transakcji na innej giełdzie, co wystawiało je na podwójne ryzyko cenowe. Program umożliwia podmiotom składanie ofert na zakup energii na ich lokalnych giełdach, przy czym system automatycznie przyznaje transgraniczne moce przesyłowe na podstawie różnic cenowych pomiędzy sąsiednimi krajami.
Projekt stanowi część Trzeciego Pakietu Legislacyjnego, mającego na celu usunięcie barier krajowych w handlu prądem i gazem oraz redukcję kosztów energii. Ceny prądu dla konsumentów wzrosły o 26 proc. w ciągu pięciu lat do 2012 r. i znajdują się na najwyższym poziomie od co najmniej 2007 r., wynika z danych Eurostatu.
>>> Ceny energii w Polsce już należą do najwyższych w UE, a czekają nas nowe podwyżki. Planowane uwolnienie cen spod kontroli Urzędu Regulacji Energetyki może spowodować dalsze podwyżki. Sceptycy twierdzą, że nawet o 15 proc.
Wzmocnienie konkurencji
– Łączenie powoduje, że ceny na różnych rynkach się wyrównują, co pobudza konkurencję, a co za tym idzie usługi stają się lepsze, a ceny dla odbiorców niższe – tłumaczy dyrektor ACER Alberto Pototschnig.
Następne w kolejce do systemu są rynki hiszpański i portugalski. Według Claxtona powinno to nastąpić w maju, natomiast Słowenia i Grecja mają dołączyć pod koniec roku.
Market coupling nie powstrzymał powiązania między cenami na dwóch największych rynkach europejskich, czyli niemieckim i francuskim – spadały one przez dwa lata z rzędu według danych EPEX Spot. Ceny dnia następnego były wyrównane w tych dwóch krajach przez 48 proc. czasu w zeszłym roku, wobec 64 proc. w 2012 r. i 67 proc. w 2011 r. W styczniu ceny były takie same przez 52 proc. czasu, poinformowała giełda w raporcie miesięcznym opublikowanym wczoraj.
Wzrost produkcji energii ze źródeł odnawialnych w Niemczech zatorował zdolności przesyłowe na granicy z Francją, zatem „market coupling nie zawsze będzie prowadził do wyrównania cen,” powiedział Wolfram Vogel, rzecznik EPEX Spot.
Udział energii ze źródeł odnawialnych w podaży prądu w Niemczech wzrósł ponad dwukrotnie w ciągu ostatnich siedmiu lat do 23 proc. w 2013 r., wynika z danych AG Energiebilanzen e.V.
>>> W Polsce operatorzy komórkowi są technicznie lepiej przygotowani do handlu energią niż energetycy. PGE i Orange miały współpracować, oferując wzajemnie usługi w swoich sieciach sprzedaży.
