Po 1989 r. mieściło się tam największe targowisko Europy.

Tereny obecnego Stadionu PGE Narodowego przez długi czas znajdowały się na uboczu Warszawy. Rozwojowi tego miejsca nie sprzyjał podmokły teren zalewany przez Wisłę. Dopiero budowa przed I wojną światową Mostu Józefa Poniatowskiego była impulsem do rozwoju tego obszaru Warszawy.

W latach 30. prezydent Warszawy Stefan Starzyński planował zorganizowanie w 1944 r. światowej wystawy przemysłowej, uświetniającej dwudziestopięciolecie niepodległości Polski. Głównym miejscem wystawy miały być tereny obecnego Stadionu PGE Narodowego. W przedwojennej Warszawie snuto również plany organizacji Igrzysk Olimpijskich, na potrzeby których zbudowany zostałby odpowiedni obiekt sportowy. Te ambitne założenia pokrzyżował wybuch II wojny światowej.

Do idei budowy w Warszawie wielkiego stadionu olimpijskiego powrócono w okresie PRL-u. W 1953 r. Stowarzyszenie Architektów Polskich ogłosiło konkurs na projekt stadionu olimpijskiego dla stolicy. Powierzenie Warszawie organizacji V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów, który miał się odbyć latem 1955 r. oznaczało konieczność błyskawicznej budowy obiektu, mającego być główną areną imprezy.

Reklama

Zespół architekta Jerzego Hryniewieckiego zdecydował się na usypanie konstrukcji stadionu z gruzów Warszawy, zniszczonej przez Niemców w czasie wojny. Decyzja ta sprawiła, że możliwe było zbudowanie wielkiego stadionu w ciągu zaledwie 11 miesięcy, ale jednocześnie czyniła stadion przestarzałym. Wielka odległość między trybunami a płytą boiska sprawiała, że widoczność z korony stadionu była bardzo słaba.

22 lipca 1955 r., a więc w 11. rocznicę ogłoszenia tzw. manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, Stadion X-lecia został otwarty. Głównym punktem gali otwarcia były występy zespołów ludowych oraz towarzyski mecz piłkarski pomiędzy reprezentacjami miast: Warszawy i Stalinogrodu (Katowice), zakończony rezultatem 1:2 dla gości.

Stadion przewidziany na około siedemdziesiąt tysięcy widzów podczas najważniejszych wydarzeń gromadził nawet ponad sto tysięcy osób. Rekord padł prawdopodobnie podczas meczu lekkoatletycznego Polska-USA w 1958 roku. Zawody te przeszły do historii polskiego sportu. Wzięli w nich udział najwięksi lekkoatleci lat pięćdziesiątych na czele z rekordzistami świata. Polska drużyna nazywana „Wunderteamem” przegrała 115 do 97 wśród mężczyzn. Polki zwyciężyły 54 do 52.

Na Stadionie X-lecia swoje mecze rozgrywała reprezentacja Polski w piłce nożnej, a na jego bieżni swój finał miały legendarne kolarskie Wyścigi Pokoju. Przez niemal cały okres PRL-u stadion był wykorzystywany także do celów kulturalnych i propagandowych.

8 września 1968 r. w czasie Centralnych Dożynek na Stadionie X-lecia samospalenia dokonał Ryszard Siwiec, b. żołnierz AK. Był to akt protestu wobec interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji, rozpoczętej w nocy z 20 na 21 sierpnia 1968 r. W nagranym na taśmie magnetofonowej przesłaniu mówił: „Ludzie, w których może jeszcze tkwi iskierka ludzkości, uczuć ludzkich, opamiętajcie się! Usłyszcie mój krzyk, krzyk szarego, zwyczajnego człowieka, syna narodu, który własną i cudzą wolność ukochał ponad wszystko, ponad własne życie, opamiętajcie się! Jeszcze nie jest za późno!”. Ryszard Siwiec zmarł cztery dni później na skutek oparzeń. Przy obecnym Stadionie Narodowym umieszczono obelisk ku jego czci. Jedna z ulic dochodzących do Stadionu została nazwana jego imieniem.

Ostatnim wielkim wydarzeniem w dziejach Stadionu X-lecia była uroczysta msza święta odprawiona przez papieża Jana Pawła 17 czerwca 1983 r. w trakcie drugiej podróży apostolskiej do Polski.

W kolejnych latach nieremontowany Stadion niszczał. Swoistym przełomem w jego historii stała się transformacja gospodarcza po 1989 r. Obiekt mający uświetniać rocznicę powstania socjalistycznego państwa, na niemal dwie dekady stał się największym targowiskiem w Europie. Na jego koronie i błoniach swoje interesy prowadzili Polacy i przedstawiciele innych narodów z krajów byłego ZSRS i Dalekiego Wschodu.

Wiosną 2007 r., po wyborze Polski i Ukrainy na gospodarzy Euro 2012, zapadła decyzja o budowie w miejscu Stadionu X-lecia jednej z aren mistrzostw. Zdecydowano się na jego umieszczenie w dotychczasowej niecce stadionu, a tym samym zachowanie części dawnej konstrukcji ziemnej oraz innych jego elementów, takich jak rzeźba „Sztafeta” przy wejściu na trybuny. 6 września 2008 r. na Stadionie X-lecia, będącym już częściowo placem budowy odbył się finał serii zawodów motocyklowych. Był to oficjalnie ostatni dzień funkcjonowania istniejącego ponad pół wieku stadionu.

Otwarty 29 stycznia 2012 r. Stadion PGE Narodowy jest największą areną sportową w Polsce. Na dwupoziomowych trybunach zasiąść może niemal sześćdziesiąt tysięcy widzów. Poza meczami piłkarskimi odbywają się na nim koncerty, wystawy, wyścigi na żużlu, a nawet zawody windsurfingowe. Rekord frekwencji Stadionu PGE Narodowego padł w trakcie meczu siatkarskiego Polska-Serbia otwierającego Mistrzostwa Świata w tej dyscyplinie. 30 sierpnia 2014 r. na trybunach i płycie boiska zasiadło 62 tysiące widzów.

Dzięki zasuwanej konstrukcji dachu imprezy mogą odbywać się przez cały rok. Unikatowym rozwiązaniem jest zawieszenie konstrukcji dachu na stalowych linach i ogromnej zwisającej pośrodku iglicy. Fasada budowli nawiązuje do polskich barw narodowych. Przed wejściem na trybuny 26 marca 2015 r. odsłonięto pomnik byłego selekcjonera piłkarskiej reprezentacji Polski, Kazimierza Górskiego.

Na Stadionie PGE Narodowym w dniach 8-9 lipca odbędzie się Szczyt NATO, pod przewodnictwem sekretarza generalnego Jensa Stoltenberga. W szczycie wezmą udział przywódcy państw i rządów 28 krajów członkowskich oraz państw partnerskich.

Michał Szukała (PAP)