Gdy dwa lata temu na terenach województwa lubuskiego, na których znajdowała się ferma Mateusza P., wybuchła epidemia ptasiej grypy, decyzją miejscowego powiatowego lekarza weterynarii zostało wybite całe liczące ponad 7 tys. sztuk stado indyków. Rolnikowi przyznano prawie 860 tys. zł odszkodowania, na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1967).
Zgodnie z art. 49 ust. 2 tej ustawy odszkodowanie przysługuje w wysokości wartości rynkowej zwierzęcia. Zasady jej wyliczania określa rozporządzenie z 30 lipca 2009 r. w sprawie rzeczoznawców wyznaczonych przez powiatowego lekarza weterynarii do przeprowadzenia szacowania (Dz.U. z 2009 r. nr 142, poz. 1161).
Rzeczoznawcy przyjęli ceny rynkowe indyków, ale w kwotach netto, czyli bez VAT. Problem polegał na tym, że Mateusz P. był rolnikiem ryczałtowym, który – nie będąc czynnym podatnikiem VAT – nie mógł odliczać tego podatku w związku z zakupami pasz, sprzętu, maszyn i innych przedmiotów czy usług, służących do prowadzenia hodowli.
Rolnik uznał więc, że jego odszkodowanie zostało zaniżone o VAT, którego nie mógł odliczyć. Zażądał ponad 62 tys. zł dopłaty do otrzymanego odszkodowania.
Reklama
Sądy powszechne I i II instancji były zgodne: rzeczoznawcy prawidłowo określili wartość, przyjmując ceny netto.
Innego zdania był Sąd Najwyższy. Wskazał, że odszkodowanie ma rekompensować szkody. Tu zaś występuje tzw. szkoda legalna, wynikająca z działań lub decyzji organów publicznych. Kryteria jej oceny zawiera par. 6 rozporządzenia z 30 lipca 2009 r. Jest w nim mowa o cenie rynkowej.
– To kluczowe dla określenia, jak ustalić wartość zabitych zwierząt. Ustawa o informowaniu o cenach towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 178) wyraźnie wskazuje w art. 3 ust. 2, że w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy. Dlatego oszacowana wartość utraconych zwierząt musi uwzględniać VAT – powiedziała sędzia Anna Kozłowska.
Dodała, że celem odszkodowania jest przywrócenie produkcji rolnikowi hodowcy, który utracił zwierzęta w wyniku nakazów publicznych. A tylko odszkodowanie w pełnej kwocie, uwzględniającej także podatek, którego rolnik ryczałtowy nie ma prawa odliczać, daje mu w pełni możliwość odbudowy gospodarstwa. ©℗

orzecznictwo

Wyrok SN z 14 listopada 2019 r., sygn. akt II CSK 613/18. www.serwisy.gazetaprawna.pl/ orzeczenia