W powojennej historii Belgii nie zdarzyło się, żeby gospodarka tego kraju skurczyła się o więcej niż 1,7 proc. Tak było w czasie najgorszej powojennej recesji w 1993 r. Tym razem prognozy mówią o spadku PKB w 2009 r. o ponad 4 proc.
Głównym powodem załamania koniunktury jest drastyczny spadek popytu u głównych partnerów handlowych, szczególnie w Niemczech, Holandii i Francji. Już w 2008 r. spowodowało to osłabienie tempa wzrostu belgijskiego eksportu do 2,5 proc. Na 2009 r. prognozuje się spadek aż o 7,7 proc.

Najwyższy udział eksportu

Dla kraju, którego eksport ma ponad 80-proc. udział w PKB (najwyższy wskaźnik w UE), musi to oznaczać ogromne perturbacje. W 2008 roku wartość belgijskiego eksportu przekroczyła 320 mld euro. Jego spadek o 7,7 proc. w br. byłby równoznaczny z redukcją sprzedaży belgijskich produktów za granicą o ok. 25 mld euro.
Reklama
Takiego ubytku w realnej sprzedaży nie byłby w stanie zrekompensować popyt wewnętrzny, nawet gdyby z jakiegoś powodu zaczął rosnąć. Ale nie ma żadnego powodu, żeby miała się pojawić zwyżkowa tendencja na rynku krajowym.
Przeciwnie, w wyniku wzrostu bezrobocia i spadku zaufania konsumentów wydatki na konsumpcję indywidualną w 2009 r. mają zmniejszyć się o 1,3 proc. Jeszcze silniejszej redukcji, o 5,8 proc., ulegną nakłady na inwestycje. Będzie to skutek problemów belgijskiego sektora finansowego z brakiem płynności oraz pogorszenia nastrojów w środowisku miejscowego biznesu.
Trudno liczyć, żeby w relatywnie krótkim czasie sytuacja miała się diametralnie zmienić. Wszystkie trzy największe banki belgijskie (Fortis, Dexia i KBC) już wymagały rządowego dofinansowania. Cały krajowy system bankowy wchłonął ok. 20 mld euro, a mimo to będzie musiał – przynajmniej w najbliższym okresie – prowadzić bardzo ostrożną politykę kredytową. Zarówno przedsiębiorstwom, jak i konsumentom nie będzie łatwo o kredyt.

Pakiety stymulacyjne

Podobnie jak rządy innych krajów Unii Europejskiej, również władze Brukseli przyjęły program stymulowania gospodarki. Jego wartość oceniana jest na 4,3 proc. PKB. Oprócz wspomnianej już pomocy dla systemu bankowego, przewiduje on przyspieszenie realizacji projektów infrastrukturalnych, inwestycji w dziedzinie ochrony środowiska, redukcje niektórych podatków (m.in. VAT w budownictwie) oraz gwarancje kredytowe dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Za wcześnie na ocenę skuteczności tych działań. Zdaniem wielu ekonomistów, w najbliższej przyszłości konieczne będzie zawarcie porozumienia ze związkami zawodowymi i organizacjami pracodawców w sprawie umiarkowanego tempa wzrostu płac, żeby nie podnosić kosztów robocizny i nie pogarszać konkurencyjności belgijskich produktów na rynkach zagranicznych. Nie ulega bowiem wątpliwości, że poprawa koniunktury w Belgii w pierwszej kolejności będzie zależała od wzrostu eksportu.
Możliwości dalszego zwiększania wydatków rządowych na pobudzanie gospodarki krajowej wydają się bardzo ograniczone. Deficyt budżetowy rośnie bardzo szybko i w br. może osiągnąć 4,7 proc. PKB. Równie silny wzrost dotyczy zadłużenia sektora publicznego. W 2009 r. może ono dojść do 95 proc. PKB, a w roku przyszłym – nawet do 97–98 proc. Jeśli recesja utrzyma się w Belgii w 2010 r., nie można wykluczyć trzycyfrowego zadłużenia sektora publicznego w proporcji do PKB i dwucyfrowej stopy bezrobocia.
7,7 proc. ma spaść w tym roku belgijski eksport
VADEMECUM INWESTORA
Podatek dochodowy od osób fizycznych
W Belgii obowiązuje progresywny podatek od osób fizycznych. pięć stawek tego podatku:
● 25 proc. – przy rocznych dochodach do 7560 euro,
● 30 proc. – od części dochodu w przedziale 7560–10 760 euro,
● 40 proc. – od części dochodu w przedziale 10 760–17 920 euro,
● 45 proc. – od części dochodu w przedziale 17 920–32 860 euro,
● 50 proc. – od części dochodu powyżej 32 860 euro.
Podatek dochodowy od przedsiębiorstw
Podstawowa stawka podatku od spółek, odpowiednika polskiego podatku od osób prawnych CIT, wynosi 33 proc. Małe i średnie przedsiębiorstwa, których dochody podlegające opodatkowaniu nie przekraczają 322,5 tys. euro, objęte są korzystniejszą formą podatku progresywnego. Stawki wynoszą:
● 24,98 proc. (w tym 3-proc. dopłata) dla dochodów w granicach 0 – 25 tys. euro,
● 31,93 proc. (w tym 3 proc. dopłaty) dla dochodów od 25 tys. do 90 tys. euro,
● 35,54 proc. (w tym 3 proc. dopłaty) dla dochodów od 90 tys. do 322,5 tys. euro.
VAT
Podstawowa stawka wynosi 21 proc. Są też stawki zredukowane: 12 proc., 6 proc. i 0 proc. Stawką 6 proc. objęte są produkty pierwszej potrzeby, m.in. artykuły żywnościowe, lekarstwa, książki i czasopisma, produkty rolne, usługi transportowe. Stawka 12 proc. dotyczy m.in. opłat radiowo-telewizyjnych, budownictwa mieszkaniowego. Stawkę 0 proc. stosuje się do towarów eksportowanych oraz gazet codziennych.
Obowiązek rejestracyjny dotyczy firm osiągających roczne obroty powyżej 1 mln euro z całej działalności gospodarczej.
Inne podatki
Do najważniejszych należą: podatek akcyzowy (m.in. od wyrobów tytoniowych, napojów alkoholowych i orzeźwiających, kawy, paliw, gazu ziemnego, nośników energii), podatek gruntowy (płacony na rzecz administracji fiskalnej regionów)
Rejestracja firm
Warunkiem rozpoczęcia działalności gospodarczej jest zgłoszenie statutu firmy w Trybunale Handlowym, publikacja w Moniteur Belge oraz zarejestrowanie działalności w tzw. okienku przedsiębiorstw
Do rejestracji firmy potrzebne są: statut (najczęściej w formie aktu notarialnego), zaświadczenie z banku o posiadaniu konta oraz o dokonaniu wymaganej dla danego rodzaju spółki wpłaty na kapitał zakładowy, dokumenty potwierdzające kwalifikacje profesjonalne i kierownicze osób odpowiedzialnych za kierowanie spółką.
Formy prawne firm
Najczęściej wybierane przez małe i średnie firmy formy prowadzenia działalności gospodarczej to:
● spółka prywatna z o.o. – co najmniej dwóch partnerów, prawo przewiduje jednak możliwość utworzenia jednoosobowej spółki prywatnej z o.o. Minimalny kapitał zakładowy, 18 550 euro, musi być zadeklarowany w całości przy tworzeniu spółki. W momencie zawiązania spółki, kapitał musi być wpłacony w wysokości 6200 euro.
● spółka spółdzielcza z o.o. – minimum trzech partnerów. Minimalny kapitał zakładowy do 18 550 euro. Luźniejszą formą jest spółka spółdzielcza z nieograniczoną odpowiedzialnością (w tym przypadku nie istnieje wymóg minimalnego kapitału),
● spółka akcyjna – tworzy ją co najmniej dwóch akcjonariuszy. Minimalny kapitał zakładowy to 61 500 euro.
● Spółka komandytowa zwykła – tworzy ją dwie lub więcej osób, jedna musi być komplementariuszem, a druga komandytariuszem. Nie ma minimalnego kapitału założycielskiego.
● Spółka komandytowa-akcyjna. Jest to odmiana spółki komandytowej zwykłej.
Minimalna miesięczna płaca w Belgii wynosi ok. 1400 euro.
Terminy płatności
Przeciętny uzgadniany w kontraktach handlowych termin płatności w 2008 r. wyniósł 27 dni. W takim czasie regulowanych było 55 proc. należności. Opóźnienia w płatnościach średnio wyniosły zaledwie 13 dni.
Rozstrzyganie sporów
Rozstrzyganie sposób handlowych trwa w Belgii ponad 500 dni, znacznie dłużej niż średnio w krajach OECD, wymaga przeprowadzenia 25 procedur, a koszt stanowi średnio 16,6 proc. wartości zadłużenia.