Produktem stanowiącym odpowiedź na potrzeby wielu inwestorów są obligacje skarbowe, czyli dłużne papiery Skarbu Państwa. Są one prostą, bezpieczną i zyskowną formą lokowania pieniędzy w papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa.
Obligacje są papierami dłużnymi, potwierdzającymi udzielenie przez nabywcę pożyczki emitentowi. Emitentem obligacji skarbowych są w większości krajów świata ich własne rządy, potrzebujące środków na sfinansowanie wydatków publicznych, od ochrony zdrowia, przez budowę dróg i mostów, po oświatę, w sytuacji braku wystarczających dochodów publicznych oraz na spłatę wcześniej zaciągniętych długów. W imieniu rządu pieniądze pożycza Skarb Państwa. Stąd właśnie tego typu papiery dłużne określa się mianem skarbowych. Skarb Państwa jest jednocześnie gwarantem wykupu obligacji od wierzycieli i wypłacenia odsetek, odpowiada za te zobowiązania całym majątkiem państwa. Dlatego obligacje skarbowe są traktowane jako najbezpieczniejsza pożyczka i lokata kapitału.

Typy obligacji

Znajdujące się obecnie w ofercie rynkowej cztery typy obligacji skarbowych można podzielić według kryterium terminu ich zapadalności. Nabywcy mają do wyboru papiery 2-, 3-, 4- i 10-letnie. Szczegółowe informacje o aktualnej ofercie są dostępne m.in. na stronie internetowej www.obligacjeskarbowe.pl. Paleta możliwości, jaką tworzą obligacje skarbowe w zakresie lokowania oszczędności, jest szeroka. To oferta dla tych, którzy szukają zarówno średnio, jak i długookresowych form oszczędzania.
Reklama

Cena i oprocentowanie

Dla nabywców obligacji najistotniejszymi aspektami finansowymi ulokowania oszczędności jest cena zakupu obligacji oraz zasady ich oprocentowania. W przypadku papierów o najkrótszym (dwuletnim) horyzoncie czasowym oprocentowanie jest stałe.
Cena zakupu obligacji dwuletnich jest niezmienna przez cały okres ich sprzedaży i jest równa wartości nominalnej obligacji (100 zł za każdą obligację).
Oprocentowanie obligacji dwuletnich jest stałe w okresie dwóch lat. Każdorazowo jest ono podawane w liście emisyjnym. Obligacje dwuletnie charakteryzują się kapitalizacją odsetek po pierwszym roku, co sprawia, że łączny dochód z dwuletniej inwestycji to suma rocznych odsetek powiększona o efekt ich kapitalizacji.
Charakter rentierski mają natomiast obligacje trzyletnie. Nagromadzone odsetki otrzymujemy częściej, tzn. co sześć miesięcy (półroczne okresy odsetkowe).
Obligacje trzyletnie charakteryzują się oprocentowaniem zmiennym, tzn. w momencie ich zakupu znamy stopę procentową jedynie za pierwsze półrocze. Nie znamy natomiast oprocentowania za późniejsze okresy. Nie znaczy to jednak, że kupując te papiery, ponosimy jakieś ryzyko. Wiemy, że wysokość oprocentowania w każdym z okresów odsetkowych jest pochodną poziomu tzw. wskaźnika WIBOR, czyli stawki oprocentowania stosowanej w obrocie między bankami. W uproszczeniu możemy przyjąć, że zmieniające się co 6 miesięcy oprocentowanie papierów trzyletnich jest z jednej strony funkcją dynamiki wzrostu cen na rynku, a z drugiej poziomu stóp procentowych ustalanych przez bank centralny (NBP). Ich oprocentowanie rośnie więc przy rosnących stopach i inflacji, a obniża się wraz z ich spadkiem.
Te same procesy w gospodarce i na rynku finansowym wpływają na dochodowość drugiego rodzaju obligacji o zmiennym oprocentowaniu, choć o stałej cenie sprzedaży (100 zł) w trakcie oferty na rynku pierwotnym. Chodzi o obligacje czteroletnie, zwane indeksowanymi, a to z tej racji, że ich oprocentowanie w skali każdego roku odsetkowego zależy przede wszystkim od poziomu inflacji, a więc od swoistego indeksu cenowego. Do niego doliczana jest dodatkowo stała w danym okresie tzw. marża odsetkowa, co w warunkach spadającej inflacji podnosi atrakcyjność inwestycyjną tych papierów. Podobną konstrukcją oprocentowania charakteryzują się obligacje dziesięcioletnie – ustalane na bazie inflacji, powiększone o marżę zapewniającą realny zysk.

Dostępność obligacji

Papiery skarbowe to powszechnie dostępny instrument finansowy na naszym rynku. Wystarczy udać się do jednej z placówek banku – PKO Banku Polskiego bądź do Punktów Obsługi Klientów Domu Maklerskiego. PKO BP pełni obecnie, na podstawie umowy z Ministrem Finansów, funkcję agenta emisji obligacji skarbowych i zajmuje się zarówno ich sprzedażą, jak i obsługą, czyli wypłatą odsetek, wykupem obligacji po upływie ich terminu oraz przedterminowym wykupem, a także zamianą wykupywanych papierów na nowo emitowane.
Realizując transakcje zakupu w placówce, należy pamiętać o dowodzie osobistym lub paszporcie (w przypadku osób z obcym obywatelstwem). Płacić za obligacje można zarówno gotówką, jak i przelewem. Dowodem nabycia będzie otrzymane potwierdzenie zakupu.
Do zakupu obligacji można wykorzystać też telefon 0801-310-210 bądź internet, wchodząc na stronę www.zakup.obligacjeskarbowe.pl. Po zawarciu transakcji przez internet klient dostaje na swój adres internetowy informację o jej sfinalizowaniu. Pisemne potwierdzenie zakupu nabytych obligacji można uzyskać w dowolnym punkcie sprzedaży obligacji.

Transakcje na rynku obligacji

Większość nabywców obligacji nie rozstaje się z nimi aż do dnia wykupu przez emitenta, ale każdy ma prawo i możliwość wcześniejszego zakończenia inwestycji, a więc do ich sprzedaży, niezależnie od tego, czy zmuszają do tego okoliczności życiowe – nagła potrzeba gotówki czy kalkulacja ekonomiczna aktywnego inwestora, np. mocny wzrost ich cen na giełdzie bądź obawa przed ich spadkiem.
Możliwość sprzedaży na giełdzie mają tylko właściciele obligacji rynkowych (trzyletnich). Sprzedaży można dokonać bezpośrednio z rachunku rejestrowego bądź rachunku papierów wartościowych prowadzonego w biurze maklerskim. Wówczas cała transakcja to kwestia złożenia dyspozycji w placówce PKO Banku Polskiego bądź w biurze maklerskim czy też wprowadzenia zlecenia poprzez internet lub telefon.
Posiadaczom obligacji oszczędnościowych umożliwiono inną drogę wyjścia z inwestycji. Mogą to zrobić w formie wezwania emitenta do przedterminowego wykupu, składając w tym celu odpowiednią dyspozycję w jednej z placówek PKO Banku Polskiego lub za pośrednictwem systemów teleinformatycznych (przez telefon lub internet). W przypadku złożenia takiej dyspozycji odsetki rosną aż do dnia wymagalności kwoty z przedterminowego wykupu. Za realizację przedterminowego wykupu ponosi się tzw. opłatę manipulacyjną w wysokości 1,00 zł (za każdą obligację objętą wykupem), zmniejszającą należny dochód z obligacji.
Papier oszczędnościowy można także sprzedać samemu, znajdując nabywcę i podpisując z nim umowę sprzedaży, z którą obaj kontrahenci zgłaszają się do dowolnej placówki PKO Banku Polskiego, finalizując formalną zmianę właściciela obligacji. Jeśli umowa jest potwierdzona notarialnie – możliwa jest obecność tylko kupującego.
Wykupowi podlegają na tych samych zasadach papiery rynkowe i oszczędnościowe. Zajmują się tym placówki PKO Banku Polskiego, wypłacając pieniądze w gotówce lub przelewając je na rachunek bankowy należący do posiadacza obligacji. W przypadku obligacji rynkowych środki należne z tytułu wykupu 3-latek mogą być również przekazywane na rachunek papierów wartościowych, jeśli zostały zdeponowane na takim rachunku.
Chcąc kontynuować inwestycje w obligacje, można skorzystać z tzw. zamiany. Emitent daje taką możliwość w terminach określonych w listach emisyjnych w formie zamiany starych obligacji na nowe (zamiana dotyczy wszystkich typów oferowanych papierów skarbowych). Dokonujemy jej w dowolnej placówce PKO Banku Polskiego lub w biurze maklerskim (gdy obligacje zostały zdeponowane na rachunku inwestycyjnym w biurze maklerskim), pamiętając jedynie, że wartość nowo nabywanych obligacji nie może być większa niż wykupywanych.
Ważne!
Oferta papierów skarbowych zachęca do stworzenia własnego, przemyślanego portfela inwestycyjnego, złożonego z papierów wartościowych o zróżnicowanym horyzoncie czasowym, różnych zasadach oprocentowania i naliczania odsetek, różnym sposobie ich wypłaty
Zalety obligacji skarbowych
Do najważniejszych zalet należy zaliczyć:
● pełne bezpieczeństwo powierzonych pieniędzy i gwarancję ich zwrotu wraz z należnymi odsetkami;
● łatwy do oszacowania zysk;
● możliwość bardzo szybkiego wycofania pieniędzy przez posiadacza;
● różnorodność typów instrumentów w obrębie ich rodziny, o różnym horyzoncie czasowym i zasadach określania dochodu.