Głównym czynnikiem popytowym zapobiegającym głębszemu spadkowi PKB były wydatki sektora publicznego na inwestycje. W I kwartale tego roku wydatki te wzrosły o 4,6 proc. Nieco słabszy, ale pozytywny wpływ na sytuację gospodarczą kraju miały wydatki na konsumpcję indywidualną. W 2008 roku wydatki te wzrosły o 1,7 proc., a w pierwszych trzech miesiącach 2009 r. – o 0,5 proc.
W miarę upływu czasu coraz większą przewagę zdobywały jednak niekorzystne tendencje zwłaszcza w dziedzinie nakładów inwestycyjnych w sektorze prywatnym oraz w eksporcie. Już w 2008 roku inwestycje prywatne zmniejszyły się o 1,7 proc., a w I kwartale br. – aż o 6,5 proc. (licząc rok do roku).
Wskutek światowego kryzysu finansowego i gospodarczego oraz drastycznego spadku zagranicznego popytu wartość eksportu dóbr i usług ze Szwajcarii zmniejszyła się w I kwartale o 12,2 proc., podczas gdy w całym roku poprzednim wzrosła o ok. 2 proc.
Taki rozwój sytuacji musiał spowodować najpierw spowolnienie tempa wzrostu gospodarczego, a następnie spadek PKB. W całym 2008 roku stopa wzrostu szwajcarskiego PKB wyniosła jeszcze 1,6 proc., jednak w II połowie tego roku występowała już wyraźna tendencja spadkowa. W pierwszych trzech miesiącach 2009 r. zanotowano już spadek PKB o 0,8 proc. w skali kwartalnej (był to już trzeci kolejny kwartał spadkowy) oraz 2,4 proc. rok do roku.
Reklama
Podjęte przez władze działania antykryzysowe były niewielkie. Trzy kolejne pakiety stymulujące wzrost gospodarczy ocenia się w sumie na równowartość 0,4 proc. PKB. Składają się na nie m.in. środki na stabilizowanie sektora bankowego, zwiększenie wypłat z budżetu na rozwój infrastruktury, zmiany w systemie ubezpieczeń zdrowotnych oraz redukcja stóp procentowych przez bank centralny, w sumie aż o 2,5 proc.
Według najnowszych prognoz, w całym 2009 roku spadek szwajcarskiego PKB może wynieść nawet 3,5 proc.
Okres spowolnienia gospodarczego może być – paradoksalnie – korzystny dla poszukiwań i rozwoju nowych dziedzin współpracy z takim krajem jak Szwajcaria. Warto postawić na współpracę w sektorach, których znaczenie w przyszłości będzie rosło (a w których Szwajcaria już obecnie ma mocną pozycję) oraz na korzystanie ze szwajcarskich wzorców promowania innowacyjności jako podstawy zdobywania przewagi konkurencyjnej.
W opinii Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Bernie do nowych dziedzin, w których rysują się całkiem realne możliwości współpracy, można zaliczyć: budowę spalarni śmieci, a także odzysk i wykorzystanie surowców zawartych w odpadach, szkolenie kadr dla potrzeb polskiej energetyki jądrowej oraz przemysł lotniczy i satelitarny. Fachowcy upatrują szans dla polskich firm także w nowoczesnych technologiach w medycynie, i zapewnianiu bezpieczeństwa baz danych gospodarczych.
Federacyjny ustrój polityczny i podział administracyjny kraju na samodzielne kantony nie pozostaje bez wpływu na organizację handlu wewnętrznego, jak też na wiele regulacji dotyczących np. obrotu nieruchomościami, opłat i lokalnych podatków. Muszą to uwzględniać potencjalni eksporterzy oraz firmy planujące inwestowanie na rynku szwajcarskim.
30 proc. zmalał rok do roku szwajcarski eksport do Polski w I półroczu 2009 r.
VADEMECUM INWESTORA
Podatki
Podatek dochodowy od osób fizycznych
W Szwajcarii podatek dochodowy od osób pobierany jest na co najmniej dwóch poziomach: federalnym i kantonalnym. Często dochodzi do tego również podatek dochodowy ustalany przez gminy. Maksymalna stawka podatku federalnego wynosi 11,5 proc., stawki podatku kantonalnego wahają się w granicach 16,5–30 proc. Na ogół całkowita stawka podatku dochodowego od osób fizycznych nie przekracza 40 proc.
Podatek dochodowy od przedsiębiorstw
Podatek od spółek pobierany jest na szczeblu federalnym, kantonalnym i gminnym. Federalna stawka tego podatku wynosi 8,5 proc. W 2008 r. średni poziom kantonalnych stawek wyniósł 19 proc. Stawki na szczeblu gminnym stanowią z reguły mały ułamek podatku kantonalnego. Efektywna stawka podatku od przedsiębiorstw waha się w granicach 13–22 proc. (w zależności od kantonu oraz rodzaju działalności).
VAT
Podstawowa stawka wynosi 7,6 proc. Są stawki obniżone: 3,6 proc. i 2,4 proc. Obowiązek rejestracyjny dotyczy firm osiągających roczne obroty powyżej 75 tys. CHF.
Inne podatki
Do najważniejszych należą m.in.: opłata skarbowa, podatek od tytoniu, od piwa, od wyrobów spirytusowych, samochodowy, od majątku, od spadków i darowizn, od kupna-sprzedaży oraz od nieruchomości.
Rejestracja firm
Tworzenie spółek kapitałowych należy rozpocząć od wpisania do rejestru handlowego, prowadzonego we wszystkich 26 kantonach przez urzędy rejestru handlowego.
Spółka osobowa (firma jednoosobowa) powinna być wpisana do rejestru handlowego, jeśli jej roczny obrót przekroczy 100 tys. CHF.
Formy prawne firm
Najbardziej popularne formy działalności gospodarczej:
● spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – co najmniej dwóch udziałowców. Minimalny kapitał zakładowy 20 tys. CHF, koszt jej założenia sięga 3,5 tys. CHF, a czas rejestracji do 1–2 tygodni.
● spółka akcyjna – potrzeba co najmniej 3 akcjonariuszy. Minimalny kapitał zakładowy 100 tys. CHF,
● spółka jawna – wspólnikami (minimum dwóch) mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i prawne. Utworzenie spółki jawnej nie wymaga minimalnego kapitału zakładowego.
● spółka komandytowa – tworzą ją dwie lub więcej osób, z których jedna musi być tzw. komplementariuszem, a druga komandytariuszem. Nie ma minimalnego kapitału założycielskiego.
Średnia miesięczna płaca w Szwajcarii stanowi równowartość ponad 4 tys. euro, czyli przekracza 6 tys. CHF. Nie ma ustawowo określonej płacy minimalnej.
Terminy płatności
Przeciętny uzgadniany w kontraktach handlowych termin płatności w 2009 roku wynosi 29 dni. Opóźnienia średnio wynoszą 13 dni. Ryzyko poniesienia strat w wyniku niezapłacenia przez kontrahentów należności w Szwajcarii w 2009 roku wzrosło do 2,3 proc. całkowitych obrotów, z 1,8 proc. rok wcześniej.
Rozstrzyganie sporów
Rozstrzyganie sposób handlowych trwa w Szwajcarii krócej niż przeciętnie w krajach OECD (wynosi 417 dni), wymaga przeprowadzenia 32 procedur, a koszt stanowi średnio 24 proc. wartości zadłużenia.
W naszym cyklu prezentującym szanse polskich firm za granicą prezentowaliśmy już:
● Węgry nr 198/2008, Czechy nr 203/2008, Bułgarię nr 208/2008, Słowację nr 218/2008, Litwę nr 222/2008, Ukrainę nr 237/2008, Chorwację nr 247/2008, Estonię nr 5/2009, Łotwę nr 10/2009, Rumunię nr 15/2009, Holandię nr 20/2009, Irlandię nr 25/2009, Portugalię nr 45/2009, Hiszpanię nr 55/2009, Finlandię nr 60/2009, Danię nr 65/2009, Norwegię nr 70/2009, Szwecję nr 87/2009, Belgię nr 93/2009, Austrię nr 98/2009, Serbię nr 113 /2009, Francję nr 137/2009., Wielką Brytanię 142/2009.