We współczesnej gospodarce małe przedsiębiorstwa znajdują się pod silną presją gwałtownych przemian, jakie dokonują się w ich bliższym i dalszym otoczeniu. Z jednej strony wynika to z coraz silniejszego oddziaływania na nie czynników krajowych. Z drugiej zaś, z międzynarodowej presji konkurencyjnej, która jest wynikiem przyspieszonych procesów globalizacyjnych.
Mamy tu więc równocześnie do czynienia z tendencjami zmierzającymi do umiędzynarodawiania ich działalności oraz kontrtendencjami, które polegają na wzroście zachowań autarkicznych i obronnych. Wektory tych zachowań w ogromnej mierze zależą od tego, w jakich rodzajach sektorów gospodarki przedsiębiorstwa te funkcjonują. Konkretniej zaś to ujmując – od tego czy są one ulokowane w przemysłach tradycyjnych, czy też w przemysłach innowacyjnych, opartych na wiedzy.
Małe firmy w Polsce, które w większości są ulokowane w tradycyjnych sektorach gospodarki, są ze swej natury przede wszystkim zorientowane na rynki lokalne lub co najwyżej regionalne. Charakteryzują się wielkim stopniem autarkiczności. Na takich rynkach wymagania dotyczące niezbędnych rozmiarów zasobów kapitałowych są relatywnie ograniczone. Ograniczona jest tam również siła nabywcza potencjalnych nabywców produktów i usług.
Szczególnie predestynowane do działalności na tego typu rynkach są małe przedsiębiorstwa jednoosobowego właściciela oraz przedsiębiorstwa rodzinne. Ich częstym wyróżnikiem jest orientacja na relatywnie krótkie cele rozwojowe i stosunkowo nieduże zapotrzebowanie wewnętrzne na wszelkiego rodzaju informacje o charakterze zarządczym. W ich przypadku w miejsce nastawienia na innowacje występuje raczej dążenie do stabilizacji i kontynuacji dotychczasowych form i metod działania. Bardzo częstą postawą przedsiębiorców jest na tych rynkach przede wszystkim dążenie do przetrwania. W konsekwencji ten typ zachowań może prowadzić do negatywnych zjawisk, które nawzajem się kumulują.
Reklama
Dużo bardziej ostrożni w finansowaniu projektów inwestycyjnych z tego obszaru są wówczas także kredytodawcy. Wówczas i cena udostępnianych przez nich kapitałów jest relatywnie wyższa w porównaniu do innych, finansowanych projektów rozwojowych. Nie przypadkiem więc w tej grupie małych przedsiębiorstw istnieje też bariera ograniczonych zasobów finansowych, których głównym źródłem są kapitały własne lub rodzinne.
Małe przedsiębiorstwa funkcjonujące na rynkach lokalnych są równocześnie tym rodzajem firm, które są najczęściej zorganizowane i zarządzane w sposób scentralizowany i hierarchiczny – głównie w oparciu o dotychczas zgromadzone doświadczenie. Wielką rolę przykłada się w nich do tradycyjnie rozumianej funkcji kontroli. Ograniczone przestrzennie, działają w zamkniętych mikroukładach lokalnych i regionalnych. Rzadko dochodzi między nimi do współpracy i kooperacji. Najczęściej funkcjonują w sposób odizolowany od siebie, bez komunikowania się i prób budowania własnych, grupowych strategii rozwoju i konkurowania na rynku.
Dlatego coraz bardziej ważne staje się uwzględnianie przez polskich przedsiębiorców tego, że XXI wiek charakteryzuje się radykalną transformacją dotychczasowych, tradycyjnych modeli biznesowych i tworzeniem nowych, do których trzeba się jak najszybciej dostosować, a najlepiej kiedy się tworzy własne. O sukcesie rynkowym decyduje bowiem obecnie przede wszystkim kreatywność i innowacyjność, a nie odwoływanie się tylko do zgromadzonego doświadczenia.
/>