Jakie są obecnie kluczowe zadania dla Polski w zakresie wsparcia Ukrainy - poza kwestiami militarnymi?
Od początku wojny Polska jest wiodącym ośrodkiem pomocy udzielanej Ukrainie - zarówno ludności ukraińskiej, która przybyła do Polski, jak i ukraińskiej administracji państwowej. Niestety, Rosjanie dalej prowadzą swoją niczym nieuzasadnioną agresję na Ukrainę. Dlatego obecnie nasza pomoc koncentruje się na reagowaniu na bieżące potrzeby naszego wschodniego sąsiada, np. te związane z energetyką. Wysłaliśmy 100 wagonów kolejowych ze sprzętem potrzebnym do naprawy szkód w sektorze energetycznym Ukrainy. Przekazujemy agregaty prądotwórcze i kontynuujemy dostawy paliwa. Udzielamy również pomocy humanitarnej - np. budujemy w Ukrainie miasteczka kontenerowe dla osób wewnętrznie przesiedlonych. Jesteśmy w stałym kontakcie z władzami Ukrainy. Ważne jest także wsparcie na arenie międzynarodowej i Unii Europejskiej - z inicjatywy Polski podejmowane są kolejne działania wspierające, jak również rozmowy o kolejnych sankcjach wobec Rosji. Jesteśmy również zwolennikiem wprowadzenia przez UE rozwiązań umożliwiających konfiskatę zamrożonych rosyjskich aktywów. Polska przeznaczyła znaczne środki na pomoc Ukrainie, jednak potrzeby są tak duże, że mobilizujemy do pomocy wszystkie kraje. Jednocześnie przygotowujemy się do powojennej odbudowy Ukrainy. Biorąc pod uwagę odbudowę Ukrainy ze zniszczeń, ale także dodatkowe potrzeby modernizacji kraju i naprawy gospodarki, całkowity koszt odbudowy może wynieść nawet 750 mld dolarów. To liczba szacowana w listopadzie ubiegłego roku, koszty cały czas rosną.
W które działania bezpośrednio angażuje się Ministerstwo Rozwoju i Technologii?
MRiT działa przede wszystkim na polu gospodarczym, dbamy o rozwiązania umożliwiające utrzymanie relacji handlowych pomimo wojny. 13 czerwca 2022 r. Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych wznowiła możliwość ubezpieczania należności w kontraktach eksportowych z kontrahentami ukraińskimi. Obecnie pracujemy nad rozwiązaniami legislacyjnymi umożliwiającymi ubezpieczenie m.in. projektów inwestycyjnych w Ukrainie. W naszych działaniach nie zapominamy o ukraińskich przedsiębiorcach, którzy zostali zmuszeni do opuszczenia swojego kraju - zostały wprowadzone przepisy umożliwiające wszystkim obywatelom Ukrainy legalnie przebywającym na terytorium Polski zakładanie biznesu na takich samych zasadach jak Polakom. MRiT uruchomiło specjalną stronę internetową, na której są informacje o zakładaniu działalności gospodarczej, ale też o podejmowaniu pracy i zatrudnianiu obywateli Ukrainy. Od połowy marca do 31 grudnia 2022 r. obywatele Ukrainy założyli ponad 17,5 tys. nowych działalności gospodarczych. Wspieramy wszelkie inicjatywy mające zacieśniać relacje biznesowe przedsiębiorców z obu krajów. Od maja 2022 r. w Warszawie działa biuro Diia.Business, które powstało w wyniku współpracy mojego resortu z ukraińskim Ministerstwem Transformacji Cyfrowej i Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości i Eksportu Ukrainy. To ukraińskie centrum pomocy dla przedsiębiorców z Ukrainy. Dodatkowo od początku marca małe i średnie firmy z Ukrainy mogą prowadzić swoją działalność z terytorium Polski. W ramach Coworking Ukraina, Polska Agencja Inwestycji i Handlu oferuje bezpłatną przestrzeń biurową wraz z niezbędną infrastrukturą. PAIH obsługuje również program „Poland. Business Harbour” - kompleksowy pakiet wsparcia, ułatwiający firmom z branży IT bezproblemową relokację na terytorium Polski. To również MRiT odpowiadało za wprowadzenie rozwiązań legislacyjnych upraszczających zasady nabywania sprzętu ochronnego na terytorium RP i wywozu oraz tranzytu sprzętu ochronnego do Ukrainy.
Jakie można wskazać korzyści dla polskiej gospodarki i przedsiębiorstw związane z obecną współpracą, relacjami polsko-ukraińskimi?
To, co na pewno cieszy, to dobre wyniki wymiany handlowej. Według wstępnych danych GUS za 2022 r. polski eksport do Ukrainy wzrósł o 55,1 proc., osiągając 9726 mln euro, a import z Ukrainy do Polski wzrósł o 43,3 proc., osiągając 6085 mln euro. Ukraina jest teraz naszym 9. partnerem w eksporcie i zajmuje 15. miejsce pod względem importu do Polski. W początkowych miesiącach wojny nikt nie spodziewałby się tak dobrych wyników. Nawiązane pozytywne relacje będą przynosiły długofalowe korzyści, a współpraca będzie kontynuowana także w przyszłości, przy projektach odbudowy.
Jakie perspektywy rysują się w dłuższym okresie - odbudowy Ukrainy po zakończeniu wojny?
Temat powojennej odbudowy oraz sankcji na Rosję i Białoruś jest przeze mnie poruszany podczas każdej mojej rozmowy z przedstawicielami administracji państwowej innych krajów. Przygotowujemy rodzime firmy do wznowienia eksportu i udziału w odbudowie. Już ponad 1750 podmiotów reprezentujących różne branże, jak budowlana, maszynowa, IT, farmaceutyczna, chce wziąć udział w tym procesie. Niedługo zostanie wydany katalog polskich firm, które chcą uczestniczyć w projektach odbudowy. Chęć umieszczenia w nim swojej oferty zgłosiło ponad 500 firm. 6 maja 2022 r. wystartowała podstrona internetowa MRiT z zamówieniami publicznymi organizacji międzynarodowych dedykowanymi Ukrainie, na której dostępne są informacje o zamówieniach publicznych ogłoszonych przez organizacje międzynarodowe i banki międzynarodowe, kraje członkowskie UE, Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz inne państwa świadczące pomoc dla Ukrainy. To, jak będzie wyglądało zarządzanie projektami odbudowy, nie zostało jeszcze określone. Wydaje się, że będzie ono miało różnorodną formę. W grudniu 2022 r. grupa G7 utworzyła wielostronną Platformę Koordynacji Darczyńców, która ma koordynować istniejące mechanizmy udzielania Ukrainie bieżącego, ale i długoterminowego wsparcia, także w odbudowie. Mamy nadzieję, że Polska zostanie włączona w prace Komitetu Sterującego Platformy, i wierzymy, że nasi ukraińscy partnerzy będą za tym optować. Na forum UE trwają prace nad uruchomieniem własnego instrumentu finansowego ReBuild Ukraine. Obecnie nie wiemy jeszcze, ile pieniędzy UE przeznaczy na odbudowę Ukrainy, ale wszystkie takie inicjatywy należy oceniać pozytywnie.

Cały wywiad z przeczytasz w Magazynie Dziennika Gazety Prawnej i na e-DGP.

JPO