Gospodarzem debaty była Polska Agencja Prasowa. Dyskusję moderował członek zarządu PAP Łukasz Świerżewski.

Uczestnicy spotkania zastanawiali się, kogo dotyczy wykluczenie cyfrowe, jakie ma ono wymiary oraz jakie ryzyka społeczne i ekonomiczne pociąga za sobą to zjawisko. Wbrew tradycyjnemu postrzeganiu problem ten nie dotyczy jedynie seniorów. Wyzwanie walki z wykluczeniem cyfrowym stoi przed wieloma podmiotami: szkołą, instytucjami państwowymi, organizacjami pozarządowymi i rynkiem finansowym.

Według raportu Federacji Konsumentów lockdown, a także pozostałe ograniczenia życia społecznego i gospodarczego wywołane pandemią pogłębiły wykluczenie cyfrowe wybranych grup społecznych: seniorów, osób niepełnosprawnych i mieszkańców wsi. Spowodowały też, że wykluczenie ujawniło się w grupach uważanych za wolne od tego problemu, np. uczniów, studentów czy osób przenoszonych na pracę zdalną.

Jak podkreślił wiceprezes PAP, 85 proc. polskich konsumentów korzysta z technologii cyfrowych, jeszcze więcej deklaruje korzystanie z technologii mobilnych. "Największym wyzwaniem była nauka zdalna w okresie pandemii. Na ok. 6 mln uczniów i studentów uczących się zdalnie aż milion zadeklarowało, że musiało korzystać z komputera wspólnie z rodzeństwem lub rodzicami" - powiedział Świerżewski.

81 proc. badanych nauczycieli wskazywało, że największym problemem był brak dostępu uczniów do infrastruktury i urządzeń umożliwiających zdalną edukację.

Prezes Krajowego Rejestru Długów Adam Łącki przedstawił dane dotyczące zachowań konsumentów w czasie pandemii. Przywołał statystyki dotyczące zadłużenia Polaków.

"W czasie pandemii dynamicznie zaczęła wzrastać liczba dłużników, jak i zadłużenia. Apogeum osiągnięto w kwietniu ubiegłego roku, kiedy liczba dłużników znacznie przekroczyła 2,5 mln i jednocześnie nadal wzrastało zadłużenie, które rosło aż do listopada 2020 i wyniosło wtedy prawie 49 mld zł. Następnie obserwowaliśmy spadek zadłużenia we wszystkich grupach wiekowych i zmniejszanie się liczby dłużników. Dzisiaj w bazie KRD wpisanych jest około 2,4 mln osób, a ich łączne zadłużenie nie przekracza 46,6 mld zł" - powiedział Łącki.

Jak dodał, ponad 63,4 proc. dłużników to mężczyźni, natomiast kobiety - 36,6 proc.

Podkreślił, że osoby, które mają największy problem z dostępem do usług cyfrowych, czyli po 60 roku życia, wbrew pozorom nie są najliczniejszą grupą dłużników.

"Najbardziej zadłużoną grupą wiekową są w tej chwili osoby w wieku 36-45 lat. Stanowią ok. 26 proc. wszystkich dłużników, a jednocześnie jest to ponad 30 proc. całego zadłużenia w KRD"- powiedział.

Z danych KRD wynika, że na koniec sierpnia zadłużonych było 451 tys. osób powyżej 60 lat. Łącznie mają one do oddania 8,7 mld zł. "To ok. 18,5 proc. całego zadłużenia. Z tych 8,7 mld złotych aż 5,5 mld złotych to długi należne tzw. wierzycielom wtórnym. Na drugim miejscu są bezpośrednie zobowiązania wobec banków i firm pożyczkowych - 1,08 mld zł. Na kolejnym miejscu znalazły się alimenty - ok. 1 mln zł. Pozostałe długi dotyczą braku opłaty za czynsz, media" - wyjaśnił Łącki.

Zauważył, że powodem, dla którego seniorzy trafiają do KRD jest zaciąganie zobowiązań na rzecz swoich bliskich.

Uczestnicy debaty zastanawiali się, jaka jest rola instytucji rynku finansowego w walce z wykluczeniem cyfrowym i jak powinna wyglądać w tym zakresie współpraca z instytucjami publicznymi.

Dyrektor zarządzająca i dyrektor Departamentu Zasobów Ludzkich i Organizacji w Krajowej Izbie Rozliczeniowej Dorota Dublanka zwróciła uwagę, że z jednej strony osoby młode mają największy problem ze spłatą długów, z drugiej strony korzystają one z dobrodziejstw cyfryzacji. "Wyzwaniem dla sektora bankowego jest edukacja ekonomiczna konsumentów, nauka przedsiębiorczości i odpowiedzialnych zachowań od najmłodszych lat" - zaznaczyła.

Jak dodała, ważne jest także zaangażowanie sektora bankowego w budowanie kompetencji cyfrowych. "Kluczowe jest też wspieranie i finansowanie różnego rodzaju akcji, które przyczyniają się do wzrostu świadomości, wiedzy ekonomicznej i zrozumienia technologii" - zaznaczyła.

"Dzisiaj w Polsce wykluczenie cyfrowe nie jest problemem. Prawdziwym wyzwaniem jest niski poziom świadomości cyfrowej. Mamy problem z kompetencjami cyfrowymi. Zarówno dorośli, jak i dzieci, są nieświadomi zagrożeń wirtualnego świata. Dlatego tak ważna jest edukacja" – ocenił dyrektor Centrum IT w Banku Pekao S.A. Marek Lenz.

Według ekspertów, walka z cyfrowym wykluczeniem jest wspólną misją państwa i biznesu. "Potrzeba zsynchronizowanego współdziałania sektora komercyjnego z instytucjami państwowymi. Tylko wtedy jesteśmy w stanie uzyskać efekt"- powiedział prezes Kasy Krajowej SKOK Rafał Matusiak. (PAP)

Autor: Anna Wydorska