MRPIPS: Świadczenie wspierające (a) świadczenie przedemerytalne, składki na ZUS, zasiłek dla bezrobotnych i trzy świadczenia opiekuńcze

Autorką interpelacji nr K10INT2642 jest posłanka Iwona Hartwich (interpelacja w sprawie ustawy o świadczeniu wspierającym).

Pełna treść odpowiedzi rządowej na pytania posłanki (plik PDF do ściągnięcia):

Poniżej najważniejsze zagadnienia:

Działania osłonowe dla opiekunów osób niepełnosprawnych

Ustawa o świadczeniu wspierającym wprowadziła szereg regulacji o charakterze osłonowym dla tych opiekunów osób niepełnosprawnych, którzy zaprzestaną pobierać świadczenia opiekuńcze, w związku z wyborem przez osobę z niepełnosprawnościami świadczenia wspierającego. Obejmują one:

1) opłacanie ze środków budżetu państwa składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz zdrowotne za opiekuna osoby z niepełnosprawnością, która pobierać będzie świadczenie wspierające, przez okres sprawowania opieki – warunkiem jest wspólne zamieszkiwanie i gospodarowanie opiekuna z osobą z niepełnosprawnościami oraz niepodejmowanie zatrudnienia przez opiekuna (objęcie ww. ubezpieczeniami będzie realizowane przez ZUS, na wniosek opiekuna składany do ZUS);

2) możliwość uzyskania przez opiekuna zasiłku dla bezrobotnych, a także świadczenia przedemerytalnego;

3) uruchomienie programu aktywizacji zawodowej dla opiekunów, którzy pobierali ww. świadczenia opiekuńcze.

Składki emerytalne

Co oferuje opiekunom ustawa o świadczeniu wspierającym, gdy osoba z niepełnosprawnością wybierze własne świadczenie wspierające? Są to składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe dla jej opiekuna niepozostającego w zatrudnieniu - będą opłacane bez względu na posiadany przez niego staż ubezpieczeniowy.

Jaką tu regułę wprowadza art. 6 ust. 1 ustawy o świadczeniu wpierającym?:

„Za opiekuna, który nie podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ze względu na potrzebę udzielania wsparcia osobie pobierającej świadczenie wspierające, wspólnie z nią zamieszkującego i gospodarującego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych opłaca ze środków budżetu państwa składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego na zasadach określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne na zasadach określonych w ustawie z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.”

Skomplikowany zapis. Istotne jest, że w powyższym przypadku składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe będą opłacane także w sytuacji, gdy opiekun będzie już posiadał okres ubezpieczenia niezbędny do otrzymania emerytury w minimalnej wysokości (a więc niezależnie od tego czy osiągnął on 20/25-letni okres składkowy i nieskładkowy). Opiekun zainteresowany opłacaniem składek, wniosek o objęcie ww. ubezpieczeniem składa do ZUS.

Świadczenie wspierające a trzy świadczenia opiekuńcze

Obowiązujące od 1 stycznia 2024 r. regulacje ustawy o świadczeniu wspierającym wykluczają prawo opiekuna osoby niepełnosprawnej do pobierania świadczenia opiekuńczego (tj. świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, zasiłku dla opiekuna) w tym samym czasie, gdy osoba z niepełnosprawnościami pobiera własne świadczenie wspierające. Celem tej zasady jest wyeliminowanie kumulacji świadczeń z budżetu państwa przyznawanych de facto z tego samego tytułu, którym jest wsparcie niesamodzielnej osoby z niepełnosprawnościami.

Osoba niepełnosprawna nie ma świadczenia wspierającego. Co z opiekunem?

W przypadku, gdy osoba z niepełnosprawnością nie skorzysta z prawa do własnego świadczenia wspierającego, jej opiekun otrzymujący dotychczas świadczenie pielęgnacyjne, które nabył na zasadach obowiązujących do dnia wejścia w życie ustawy o świadczeniu wspierającym, tj. na zasadach obowiązujących do 31 grudnia 2023 r., stosownie do przepisów przejściowych tej ustawy, w pełni zachowa prawa nabyte do otrzymywanego świadczenia pielęgnacyjnego i będzie mógł je dalej pobierać na dotychczasowych warunkach, przewidzianych w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2023 r.

Źródło informacji: z up. Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Aleksandra Gajewska Sekretarz Stanu