rozwiń >

Zmiana statusu prawnego Wigilii

Wigilia Bożego Narodzenia w 2025 roku, wypadająca 24 grudnia, po raz pierwszy w historii zyska status ustawowo wolnego od pracy dla zdecydowanej większości pracowników objętych regulacjami Kodeksu pracy. Status ten został nadany dzięki nowelizacji ustawy o dniach wolnych od pracy, która dodała 24 grudnia do katalogu świąt. Pomimo tej zmiany, nie nastąpi całkowite wstrzymanie aktywności gospodarczej kraju, ponieważ w wybranych sektorach praca w tym dniu pozostanie dopuszczalna, a niekiedy wręcz niezbędna do zapewnienia ciągłości usług.

Wigilia 2025. Początek obowiązywania nowego prawa

Podstawą prawną dla tego rozwiązania jest nowelizacja ustawy o dniach wolnych od pracy, która została uchwalona w grudniu 2024 roku, a jej przepisy weszły w życie 1 lutego 2025 roku. Rozszerzenie katalogu świąt o 24 grudnia oznacza, że Wigilia 2025 roku jest pierwszą, która ma status dnia wolnego, a regulacja ta obejmuje także wszystkie kolejne lata.

Kto skorzysta z wolnej Wigilii w 2025 roku?

Ustawowe zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy 24 grudnia dotyczy zasadniczo wszystkich pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, bez względu na to, czy pracują w sektorze publicznym, czy prywatnym, o ile są objęci przepisami Kodeksu pracy i ustawy o dniach wolnych. W praktyce oznacza to, że pracownicy ci nie mają obowiązku wykonywać pracy w tym dniu ani też nie muszą korzystać z urlopu wypoczynkowego, w tym na żądanie, aby móc spędzić ten czas w gronie rodzinnym.

Wyjątki od zakazu pracy w święto

Mimo wprowadzenia powszechnego dnia wolnego, ustawa przewiduje szereg wyjątków, umożliwiających pracę w święta w określonych dziedzinach. Obejmuje to służby mundurowe, personel medyczny, branżę transportową, media, sektor energetyczny oraz zakłady, które muszą zachować ciągłość procesów technologicznych. Dodatkowo, w handlu i usługach praca w Wigilię będzie możliwa w ściśle określonych i wyjątkowych przypadkach, na przykład na dyżurach aptek, stacji paliw czy w placówkach gastronomicznych. Pracownikom, którzy będą musieli pracować 24 grudnia, przysługują stosowne dodatki finansowe lub prawo do odebrania czasu wolnego.

Wigilia 2025 a zakaz handlu

Wprowadzenie Wigilii jako dnia ustawowo wolnego pociągnęło za sobą konieczność dostosowania przepisów dotyczących handlu w niedziele i święta. Od 2025 roku, 24 grudnia jest traktowany na równi z innymi świętami ustawowymi, co w rezultacie wprowadza generalny zakaz pracy w placówkach handlowych, choć również z uwzględnieniem przewidzianych wyjątków. Dla konsumentów oznacza to konieczność wcześniejszego zorganizowania zakupów świątecznych, ponieważ w Wigilię 2025 roku duże sieci handlowe i galerie będą w zasadzie nieczynne.

Obowiązki pracodawców i konsekwencje dla zatrudnienia

Nowe święto nie wpływa na ogólny wymiar urlopu wypoczynkowego, ale redukuje liczbę dni, w których pracownicy masowo wykorzystywali dotychczas urlopy lub dni wolne za nadgodziny, aby mieć wolną Wigilię. Pracodawcy mają obowiązek uwzględnić 24 grudnia jako dzień wolny przy tworzeniu harmonogramów czasu pracy i rozliczaniu obowiązujących norm dobowych oraz tygodniowych. Zobowiązanie pracownika do pracy w Wigilię z naruszeniem obowiązujących przepisów stanowi wykroczenie i grozi sankcjami ze strony Państwowej Inspekcji Pracy.