Zgodnie z badaniem BRadar+, którego celem było oszacowanie wielkości efektów wsparcia Narodowego Centrum Badań i Rozwoju wśród przedsiębiorstw oraz określenie potencjału do prowadzenia prac badawczo-rozwojowych (B+R) w grupie firm wnioskujących w latach 2015-2020, do końca 2020 r. z dofinansowania nowatorskich rozwiązań w ramach Programu Pomocowego NCBR skorzystało w Polsce 3187 firm. Zdecydowana większość z nich to beneficjenci konkursów organizowanych w ramach Programu Inteligentny Rozwój (POIR).
– W innowacjach opracowanych przez polskich przedsiębiorców i naukowców, którzy za pośrednictwem NCBR skorzystali ze wsparcia Funduszy Europejskich w ramach Programu Inteligentny Rozwój, jak w lustrze odbijają się przyszłościowe trendy i rozwiązania z różnych dziedzin, począwszy od technologii przemysłowych, poprzez innowacje cyfrowe, służące modernizacji energetyki czy rolnictwa. Panorama tego, co innowatorzy robią m.in. dla naszego zdrowia, środowiska, transportu czy bezpieczeństwa, także jest bardzo szeroka. Cieszymy się z każdego pomysłu, który w wyniku prac B+R wchodzi na rynek, bo dzięki temu rośnie potencjał gospodarczy kraju, a nasze życie zmienia się na bardziej nowoczesne, ekologiczne, po prostu lepsze – komentuje dr Paweł Kuch, p.o. dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Szybka Ścieżka do sukcesu
Od 2015 r. NCBR prowadziło sztandarowy konkurs Szybka Ścieżka, skierowany do podmiotów planujących realizację projektów badawczo-rozwojowych. Popularności konkursu sprzyjał brak ograniczeń tematycznych oraz wysoka maksymalna kwota dofinansowania. Od 2019 r. NCBR ogłaszało konkursy Szybkiej Ścieżki w zgodzie z filozofią „proste zasady – minimum formalności”. To uczyniło z niej jeden z ważniejszych instrumentów służących wspieraniu innowatorów i zacieśnianiu współpracy między biznesem a nauką.
– Dzięki udziałowi w konkursie mogliśmy szybciej wystartować na rynku z nowym produktem „Lody lubranieckie 0% cukru”. Myślę, że zyskaliśmy nawet kilka lat – ocenia Piotr Przybysz, właściciel firmy Progress, która otrzymała wsparcie ze środków europejskich na poziomie 245 tys. zł. Całkowita wartość projektu wyniosła natomiast 333 tys. zł.
– Pieniądze zostały zainwestowane w opracowanie procedury produkcyjnej oraz określenie optymalnych jej parametrów, tak by nowy produkt posiadał takie same walory smakowe i konsystencję jak lody zawierające cukier biały. Okazało się bowiem, że cukier brzozowy, który zastąpił biały, ma predyspozycje do pienienia się. Do tego po zamarznięciu lody tracą swoją kremową postać. Konieczne było też opracowanie maszyn do ich wytwarzania, na rynku brakowało odpowiedniego sprzętu – tłumaczy Piotr Przybysz.
Produkt wszedł do sprzedaży dwa lata temu. Pierwotnie skierowany był do osób, które z przyczyn zdrowotnych nie mogą jeść cukru białego. Dziś ma też inną grupę klientów, którzy unikają tego z powodów dietetycznych.
– Próbujemy wchodzić z nowym produktem do kolejnych lodziarni. To nasz sposób na odrobienie strat, spowodowanych pandemią – zaznacza Piotr Przybysz, dodając, że sukces skusił firmę do opracowania kolejnej innowacji. Tym razem chodzi o pre- i probiotyczne lody. Ich sprzedaż ma ruszyć od marca 2023 r.
Siła nowoczesnych technologii
Marcin Szymański ze spółki Vshaper, specjalizującej się w produkcji maszyn drukujących, w kontekście programu mówi o wyprzedzeniu rynkowej konkurencji.
– Stworzyliśmy technologię 5AX umożliwiającą wydruk skomplikowanych modeli, wymagających przenoszenia dużych obciążeń w różnych kierunkach i łączenia wielu materiałów. Możliwość druku materiałami o wysokiej odporności temperaturowej, chemicznej i mechanicznej powoduje, że modele mogą być stosowane nawet do najcięższych przemysłowych zastosowań. Dzięki wsparciu stworzyliśmy miejsca pracy niezbędne do jej opracowania – tłumaczy. Zespół projektowy liczył niemal 20 osób, wśród których znaleźli się projektanci, graficy, programiści, elektronicy, konstruktorzy, monterzy i menadżerowie.
Projekt VSHAPER 5AX MACHINE i jego efekt w postaci 5-osiowej drukarki 3D oznaczał zastosowanie wielu innowacyjnych i autorskich rozwiązań, takich jak wychylno-obrotowa platforma robocza, podciśnieniowy i grzany stół roboczy, zamknięta i aktywnie grzana komora robocza. Wartość projektu wyniosła 11,9 mln zł. Kwota dofinansowania to 8,6 mln zł.
– Technologia jest gotowa do wdrożenia. Obecnie trwa pozyskiwanie odbiorców na nią na całym świecie. Jest skierowana do największych korporacji z branży samochodowej, kosmicznej, lotniczej i militarnej – mówi Marcin Szymański.
Konkurs Szybka Ścieżka pozwolił rozwinąć się też firmie Zylia, która jako jedyna na świecie wprowadziła na globalny rynek wielomikrofonowy system do nagrywania i odtwarzania wolumetrycznego, w pełni nawigowalnego dźwięku. Rozwiązanie to system wielu sferycznych ambisonicznych macierzy mikrofonowych, które poprzez synchroniczne nagrywanie dużej przestrzeni akustycznej (próbkowanie poprzez wielopunktowe nagrania w 360°) ze 100 proc. wiarygodnością rejestrują całą scenę dźwiękową. Stworzona przez firmę technologia jest odpowiedzią na rozwijające się trendy Apple 3D, Dolby Atmos, Oculus TV, Metaverse oraz ich uzupełnieniem.
– Mówiąc krótko, nasze rozwiązanie umożliwia przenoszenie wydarzeń organizowanych na żywo do rzeczywistości wirtualnej. Ich odbiorcy mogą sami decydować, z jakiego miejsca np. koncertu chcą, by docierał do nich dźwięk. To technologia znana od dawna. Jest wykorzystywana np. w grach komputerowych, ale i filmach. My zaproponowaliśmy przenoszenie wrażenia dźwiękowego w czasie rzeczywistym przy wydarzeniach na żywo – tłumaczy Tomasz Żernicki ze spółki Zylia, dodając, że firmie udało się szybko pozyskać odbiorców na nowe rozwiązanie. Pochodzą oni z branży audio, IT, mediowej, technologicznej i filmowej oraz grup badawczych z najlepszych uniwersytetów oraz uczelni technicznych na świecie.
– Dziś mamy technologię, która stała się wzorcem, do którego dążą inni. Wsparcie zewnętrzne bardzo w tym pomogło. Wartość projektu to 3,6 mln zł, z czego dofinansowanie z Funduszy Europejskich (POIR) wyniosło 2,7 mln zł. Pieniądze poszły na opracowanie technologii, sprzętu, ale też na patenty, które pochłonęły 20 proc. kosztów – wylicza Tomasz Żernicki. Jak dodaje, firma mogła liczyć na NCBR również w innych aspektach, np. przy poszukiwaniu inwestorów, z którymi instytucja pomogła się skontaktować.
Waven to przykład spółki, która rozwinęła skrzydła dzięki udziałowi w programie BRIdge Alfa, z funduszem Invento Capital. Jest to program adresowany do startupów technologicznych. Otrzymując 800 tys. zł dofinansowania do projektu o wartości 1 mln zł, firma stworzyła rozwiązania do bezprzewodowego ładowania baterii przy użyciu fal radiowych. Technologia pozwala na ciągłe doładowywanie układów niskimi napięciami. Zaletą jest brak potrzeby demontażu baterii w celu wymiany czy doładowania. Dzięki zmniejszeniu ryzyka głębokiego rozładowania ogniwa, ograniczane są ilości odpadów bateryjnych.
– Dzięki udziałowi w programie zyskaliśmy fundusze, które posłużyły do przekucia produktu ze wstępnego zalążka w gotowy. Zostały one wykorzystane na stworzenie zespołu specjalistów, którzy skupili się na projekcie, i rozbudowanie własnego laboratorium. Zaczynaliśmy w cztery osoby, dziś jest dwa razy więcej. Mogliśmy też zamawiać specjalistyczne usługi w zakresie pomiarów czy w wytwórni płytek drukowanych – opowiada dr inż. Rafał Jakubowski, prezes ds. technicznych w Waven. Obecnie firma szuka funduszy na uruchomienie produkcji w Polsce. Ma ona ruszyć w 2023 r.
Zrównoważony rozwój
Program Inteligentny Rozwój przyczynił się też do opracowania innowacyjnych rozwiązań wpisujących się w zrównoważony rozwój. Pod skrzydłami NCBR z dofinansowaniem z Funduszy Europejskich powstał na przykład serwis informacyjny OnGeo Agro, w ramach którego realizowane są usługi pozyskiwania, przetwarzania i udostępniania danych dotyczących upraw rolnych. Opracowano również metody szacowania szkód z wykorzystaniem teledetekcji, systemów informatycznych klasy GIS, zaawansowanych metod i algorytmów przetwarzania oraz raportowania, a także pomiarów terenowych. Projekt zrealizowała firma SmallGIS, za wdrożenie wyników prac B+R i ich komercjalizację odpowiada natomiast OnGeo w serwisie OnGeo Agro, zwycięzcy konkursu na innowacyjny produkt rolniczy w roku 2020.
Innowacją w branży rolniczej jest też tunelowy opryskiwacz sadowniczy z odzyskiem cieczy użytkowej, stworzony przez spółkę „Bury – Maszyny rolnicze” – Wojciech Bury. Projekt poprawia skuteczność ochrony w wyniku zastosowania techniki umożliwiającej bardziej precyzyjne i równomierne naniesienie cieczy opryskowej na drzewa, przy ograniczeniu ilości środków ochrony oraz redukcji strat. Realizuje on zapisane w „Europejskim Zielonym Ładzie” wymagania dotyczące redukcji dawek środków ochrony roślin o 50 proc., przewidzianej do 2030 r.
W branży budowlanej przełomu dokonała spółka Frapol, opracowując zintegrowany system umożliwiający precyzyjną kontrolę mikroklimatu w dużych obiektach użytkowych w celu spełnienia wymagań dotyczących budynków o niemal zerowym zapotrzebowaniu na energię. Projekt odpowiada na ważną potrzebę ograniczenia zużycia energii w obiektach budowlanych.
Branża medyczna zyskała bezprzewodowy system do wykrywania i monitorowania zmian wewnątrz ran, którego pomysłodawcą jest Warmie. Składa się na niego przenośny czujnik temperatury wraz z oprogramowaniem oraz aplikacje mobilne i webowe, wspierające proces leczenia. System może być wykorzystywany w warunkach szpitalnych do profilaktyki, diagnostyki i terapii, a dzięki zdalnej funkcjonalności – również do monitorowania stanu zdrowia pacjentów. Umożliwi m.in. szybką identyfikację przypadków powikłań pooperacyjnych, co może ograniczyć koszty leczenia i czas hospitalizacji.
Z kolei Wheelstair stworzyła innowacyjne urządzenie pozwalające na samodzielne pokonywanie schodów i innych barier architektonicznych przez osoby poruszające się na manualnych wózkach inwalidzkich, a Cooltec – innowacyjne urządzenie wspierające leczenie męskiej niepłodności o nazwie Coolmen. Powstało ono i jest wdrażane przy udziale andrologów, lekarzy klinicystów i naukowców, z renomowanych ośrodków: Centrum Badań Przedklinicznych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i Wojskowego Instytutu Medycznego. Dzięki transmisji danych do aplikacji mobilnej możliwy jest wygodny nadzór terapii przez pacjenta i lekarza oraz analiza. Szczegóły tych i innych rozwiązań, dofinansowanych m.in. dzięki Funduszom Europejskim w ramach POIR, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju prezentuje w zakładce „Sukcesy beneficjentów” na swojej stronie internetowej.
Następcą Programu Inteligentny Rozwój jest Program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021-2027 (FENG), pod koniec września 2022 r. zaakceptowany przez Komisję Europejską. Cechuje go kompleksowe podejście do potrzeb przedsiębiorcy w zakresie prowadzenia prac B+R i wdrożenia ich wyników w przedsiębiorstwie czy w organizacji. W ramach tego programu NCBR będzie oferować znane oraz nowe instrumenty. Jedną z nowości jest modułowe wsparcie innowacji, gdzie przewiduje się nowatorski schemat realizacji projektu, z dużym polem wyboru dla przedsiębiorcy. Nie zabraknie także propozycji dla startupów. Pierwszy konkurs w ramach FENG Centrum planuje ogłosić w przyszłym roku.
Artykuł powstał we współpracy z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju.
Chcesz być na bieżąco z ofertą Narodowego Centrum Badań i Rozwoju? Śledź Platformę konkursową!
/>