Emerytura 1780 zł czy 20 000 zł? Różnice w dochodach seniorów są szokujące – nowe dane ZUS

W pierwszym kwartale 2025 roku przeciętna emerytura i renta wypłacana z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wynosiła dokładnie 3909,79 zł brutto. To wzrost o ponad 11% w stosunku do analogicznego okresu rok wcześniej. Skąd taki wzrost? Czy seniorzy faktycznie czują poprawę sytuacji finansowej? Jak bardzo różni się wysokość świadczeń w zależności od płci, miejsca zamieszkania czy grupy zawodowej? Przeanalizowaliśmy dane z ZUS i sprawdziliśmy, co one naprawdę oznaczają.

Średnia emerytura w 2025 roku: 3909,79 zł brutto. Skąd ten wzrost?

Z danych ZUS wynika, że przeciętna miesięczna wysokość świadczenia emerytalno-rentowego wypłacanego z FUS w pierwszym kwartale 2025 roku wyniosła 3909,79 zł brutto. To wzrost o 11,2% w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego. Głównym powodem tej podwyżki była ustawowa waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych, która od marca 2025 roku wyniosła 5,5%.

Waloryzacja świadczeń odbywa się na podstawie art. 88 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2023 poz. 1251). Wzrost przeciętnego świadczenia to także efekt corocznych podwyżek najniższych emerytur oraz wypłaty tzw. trzynastek i czternastek, które - choć formalnie jednorazowe - wpływają na ogólne postrzeganie sytuacji finansowej seniorów.

Ogromne różnice w wysokości świadczeń. Niektórzy dostają mniej niż 2000 zł

Średnia świadczenia emerytalnego nie oddaje całej prawdy o sytuacji polskich emerytów. Wielu z nich otrzymuje bowiem znacznie niższe kwoty. Z danych ZUS wynika, że:

• Ponad 300 tys. osób otrzymuje emerytury poniżej minimalnego poziomu (obecnie 1780,96 zł brutto),
• Znaczna część kobiet otrzymuje emerytury w przedziale 2000–3000 zł brutto,
• Emerytury przekraczające 5000 zł brutto dotyczą zaledwie kilkunastu procent uprawnionych.

Różnice wynikają z długości okresu składkowego i nieskładkowego, wysokości zarobków w okresie aktywności zawodowej oraz wieku przejścia na emeryturę. Szczególnie niekorzystnie wypadają kobiety, które częściej przerywały pracę z powodu wychowania dzieci i średnio przechodzą na emeryturę wcześniej niż mężczyźni.

Emerytura w Polsce w 2025 r. – najniższe i najwyższe świadczenia

Zgodnie z informacjami ZUS:

• Najniższa emerytura w Polsce w 2025 roku to 1780,96 zł brutto (obowiązuje od 1 marca),
• Średnia emerytura dla kobiet: ok. 3150 zł brutto,
• Średnia emerytura dla mężczyzn: ok. 4750 zł brutto,
• Najwyższe emerytury sięgają nawet 20 tys. zł brutto (dotyczy głównie sędziów, prokuratorów, profesorów).

Należy jednak zaznaczyć, że znaczna część emerytów nie otrzymuje świadczenia zbliżonego do średniej. Według danych GUS z 2023 r., medianą (czyli wartość środkowa) świadczenia emerytalnego była niższa od średniej o ponad 500 zł.

System jest stabilny, ale obciążenia rosną

Według raportu ZUS, w I kwartale 2025 r. wypłaty świadczeń emerytalnych i rentowych z FUS wyniosły 97 mld zł – to o 12,2% więcej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. System ubezpieczeń społecznych pozostaje stabilny dzięki wysokiemu wskaźnikowi pokrycia wydatków bieżącymi składkami (81,9%) oraz dotacjom budżetowym.

Wzrost kosztów świadczeń emerytalnych to efekt m.in. starzenia się społeczeństwa, rosnącej liczby świadczeniobiorców i kolejnych waloryzacji. Jednocześnie coraz więcej cudzoziemców pracuje legalnie w Polsce i odprowadza składki, co stabilizuje system.

Jakie zmiany wpłyną na emerytury w najbliższych latach?

W związku z rosnącym udziałem osób starszych w populacji i przewidywanym spadkiem liczby pracujących, eksperci wskazują na potrzebę dalszych reform systemu emerytalnego. W MRiPS trwają analizy dot. wprowadzenia rozwiązań zachęcających do dłuższej aktywności zawodowej.

W planach są m.in.:

• Uelastycznienie zasad waloryzacji emerytur,
• Rozszerzenie programów oszczędzania (PPE, PPK),
• Zmiany w zasadach ustalania stażu emerytalnego.

Rząd nie planuje podniesienia wieku emerytalnego, ale zachęca do późniejszego przechodzenia na emeryturę, co skutkuje wyższymi świadczeniami.

Jak obliczana jest emerytura? Krótki przewodnik

Podstawą wyliczenia emerytury z ZUS jest kapitał zgromadzony na indywidualnym koncie ubezpieczonego oraz dalsze średnie trwanie życia (ustalane przez GUS). Wzór obliczeniowy to:

Emerytura = zgromadzony kapitał / średnie dalsze trwanie życia w miesiącach

Im więcej lat pracy i im później przejdziemy na emeryturę, tym wyższe świadczenie. ZUS udostępnia specjalny kalkulator emerytalny online, który pozwala oszacować przyszłe świadczenie: Kalkulator ZUS