NFZ upraszcza skierowania do sanatorium. Ważne zmiany od 1 lipca 2025 roku

Od 1 lipca 2025 r. wchodzą w życie przepisy upraszczające wystawianie skierowań na leczenie uzdrowiskowe finansowane przez NFZ. Nowe rozporządzenie przewiduje mniej formalności dla lekarzy, szerszy katalog osób uprawnionych do zatwierdzania skierowań i zapowiada istotne ułatwienia dla pacjentów – zwłaszcza tych starszych, przewlekle chorych i mieszkających z dala od dużych ośrodków.

Uproszczony formularz skierowania do sanatorium

Zgodnie z nowym wzorem skierowania do sanatorium, obowiązującym od 1 lipca 2025 r., lekarze nie będą już zobowiązani do wypełniania szczegółowych danych medycznych, jeśli stan pacjenta nie wskazuje na istotne nieprawidłowości. Z formularza znikną m.in.:

• Wzrost, waga, ciśnienie, puls — bez znaczenia, jeśli mieszczą się w normie.
• Rozbudowane opisy układów (skóra, nerwy, oddech, itp.) — wystarczy zaznaczyć „brak odchyleń” i ewentualnie dołączyć wyniki w załączniku.
• Dane związane ze szczepieniami, szkołą czy leczeniem sanatoryjnym w ostatnich 3 latach dla dzieci — te informacje są łatwo dostępne (EWP, systemy NFZ), a więc redundantne.

Zniesiony zostaje również obowiązek wpisywania wyników badań laboratoryjnych, takich jak morfologia czy OB, w sytuacji, gdy pacjent nie ma istotnych odchyleń od normy.

Uproszczenie dotyczy przede wszystkim części III skierowania – tej, która dotychczas najbardziej obciążała lekarzy i często prowadziła do formalnych błędów. Według szacunków resortu zdrowia, czas potrzebny na prawidłowe wypełnienie formularza może skrócić się z około 12 do 4 minut – to aż o 66 proc. mniej pracy biurokratycznej dla lekarzy.

Dla pacjentów oznacza to szybszy dostęp do leczenia uzdrowiskowego i mniejsze ryzyko odrzucenia skierowania z powodów formalnych. Zmniejszy się również liczba wizyt potrzebnych tylko po to, by „uzupełnić papierologię”.

Więcej lekarzy wystawi skierowanie do sanatorium - lista

Dotychczas skierowanie na leczenie uzdrowiskowe mógł wystawić każdy lekarz, ale zatwierdzenia dokonywał jedynie specjalista w dziedzinie balneologii lub rehabilitacji medycznej. Od 1 lipca 2025 r. katalog lekarzy uprawnionych do zatwierdzania skierowań zostanie poszerzony. Prawo to zyskają:

• interniści
• lekarze rodzinni
• reumatolodzy
• ortopedzi.

Ale pod warunkiem ukończenia specjalnego kursu z podstaw balneologii i medycyny fizykalnej.

Zmiana ta ma kluczowe znaczenie dla poprawy dostępności leczenia sanatoryjnego, szczególnie w mniejszych miejscowościach i na terenach wiejskich. Obecnie aż 58 proc. skierowań na leczenie uzdrowiskowe pochodzi od pacjentów spoza miast wojewódzkich, gdzie dostęp do specjalistów balneologii jest znacznie ograniczony. Według danych resortowych, aż 40 proc. aktywnych zawodowo balneologów znajduje się w wieku przedemerytalnym lub emerytalnym.

Kurs z balneologii – konieczny, ale nieprecyzyjny

Rozporządzenie przewiduje obowiązek ukończenia kursu z zakresu balneologii, jednak nie określa jego ram programowych, formy organizacyjnej ani instytucji odpowiedzialnych za nadzór. Nie wiadomo, czy kurs będzie prowadzony centralnie, np. przez NFZ lub uczelnie medyczne, czy też zlecony zostanie różnym podmiotom komercyjnym. Nie podano także, ile godzin dydaktycznych ma obejmować szkolenie i czy konieczne będzie odnawianie uprawnień.

Samorząd lekarski, w szczególności Naczelna Rada Lekarska, zwrócił się do resortu zdrowia o doprecyzowanie tych kwestii. W przeciwnym razie istnieje ryzyko, że nowe przepisy nie zadziałają tak, jak planowano, a lekarze nie będą mogli skorzystać z rozszerzonych uprawnień.

Kalendarz zmian: od kiedy nowe zasady dotyczące skierowań?

Zmiany wchodzą w życie 1 lipca 2025 r., na mocy nowelizacji rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie leczenia uzdrowiskowego z 7 lipca 2011 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 208). Nowy wzór skierowania będzie obowiązywał dla wszystkich nowych wniosków o leczenie uzdrowiskowe wysyłanych po tej dacie. Skierowania wysłane wcześniej zachowują ważność na dotychczasowych zasadach.

Rozszerzenie katalogu lekarzy zatwierdzających skierowania uzależnione jest od wdrożenia szkoleń. Harmonogram przewiduje, że kursy balneologiczne dla nowych grup zawodowych ruszą jesienią 2025 r., a pierwsi lekarze z nowymi uprawnieniami będą mogli zatwierdzać skierowania od początku 2026 roku.

Zmiany w skierowaniach do sanatorium. Jakie korzyści dla pacjentów?

Zmiany mają bezpośredni wpływ na komfort i dostępność leczenia uzdrowiskowego dla pacjentów – szczególnie tych, którzy:

• mają trudności z dotarciem do specjalistów,
• potrzebują rehabilitacji w chorobach przewlekłych (np. zwyrodnienia, POChP, nadciśnienie),
• mieszkają w mniejszych miejscowościach, gdzie dostęp do opieki specjalistycznej jest ograniczony.

Uproszczenie formularza ograniczy liczbę błędów formalnych, które dotychczas były przyczyną odrzucania wniosków. Skróci się też czas oczekiwania na decyzję NFZ – aktualnie wynoszący przeciętnie 4–6 miesięcy, może się skrócić nawet o połowę. Rocznie do oddziałów NFZ trafia około 720 tys. skierowań na leczenie uzdrowiskowe – zmniejszenie liczby błędów nawet o 10 proc. to 72 tys. spraw mniej do korekty i ponownej analizy.

Z kolei poszerzenie grona lekarzy uprawnionych do zatwierdzania skierowań zwiększy liczbę dostępnych terminów i zmniejszy liczbę odwołań do oddziałów NFZ. Dzięki temu pacjenci szybciej otrzymają decyzję i łatwiej skorzystają z przysługującego im świadczenia.