Kto nie dostanie orzeczenia o niepełnosprawności? Te choroby nie dają uprawnień

Decyzja o przyznaniu orzeczenia o niepełnosprawności nie jest uzależniona wyłącznie od diagnozy medycznej. Kluczowe znaczenie ma wpływ choroby na codzienne funkcjonowanie. Osoby, które mimo choroby mogą normalnie pracować i samodzielnie wykonywać codzienne czynności, często spotykają się z odmową. Warto przed złożeniem wniosku dokładnie przeanalizować, czy stan zdrowia rzeczywiście spełnia wymagane kryteria.

Orzeczenie o niepełnosprawności - komu się należy?

Podstawę prawną do uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności stanowią przepisy ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Ocena nie ogranicza się jedynie do nazwy schorzenia – kluczowe są skutki, jakie ono powoduje w codziennym życiu. Osoba ubiegająca się o orzeczenie musi wykazać, że jej stan zdrowia ogranicza zdolność do pracy, wymaga pomocy osób trzecich lub specjalnych urządzeń wspomagających funkcjonowanie. W praktyce oznacza to, że komisja bierze pod uwagę również możliwość zastosowania terapii, skuteczność leczenia oraz prognozy dotyczące stanu zdrowia w przyszłości.

Orzeczenie o niepełnosprawności - na jakie choroby?

Lista schorzeń branych pod uwagę przy wydawaniu orzeczenia jest szeroka i obejmuje m.in.

• choroby neurologiczne,
• choroby układu krążenia,
• choroby psychiczne,
• choroby układu ruchu,
• choroby nowotworowe
• choroby autoimmunologiczne (przeczytaj: Ta choroba daje orzeczenie o niepełnosprawności. Mało kto o tym wie)
• a także upośledzenia sensoryczne.

Jednak samo występowanie choroby nie jest wystarczającym powodem do przyznania orzeczenia. Ważne są stopień nasilenia objawów, skutki zdrowotne oraz wpływ na codzienne życie pacjenta. Istotnym aspektem oceny jest również adaptacja chorego do swojego stanu – jeśli dana osoba mimo choroby jest w stanie samodzielnie funkcjonować i nie wymaga stałej opieki, może spotkać się z odmową wydania orzeczenia.

Orzeczenie o niepełnosprawności a łagodna choroba

Wiele chorób, mimo że mogą powodować dyskomfort, nie skutkują na tyle poważnym ograniczeniem sprawności, by uzyskać orzeczenie. Odrzuceniu wniosku mogą podlegać osoby z:

• łagodnym nadciśnieniem tętniczym bez powikłań (przeczytaj też: Masz nadciśnienie? Sprawdź, czy należy Ci się 215 zł miesięcznie)
• cukrzycą dobrze kontrolowaną dietą lub lekami,
• wadami wzroku korygowanymi szkłami korekcyjnymi,
• zaburzeniami lękowymi lub depresyjnymi o niewielkim nasileniu,
• przewlekłymi bólami kręgosłupa, jeśli nie powodują znacznego ograniczenia ruchowego.

Pamiętajmy, że nawet poważniejsze choroby mogą nie prowadzić do przyznania orzeczenia o niepełnosprawności, jeśli pacjent skutecznie radzi sobie z ich objawami, stosując odpowiednie leczenie. Dobrze rokująca choroba, która jest skutecznie leczona najprawdopodobniej nie da nam prawa do uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności.

Choroby, które mogą dać orzeczenie o niepełnosprawności

Nie ma katalogu tzw. pewniaków, czyli chorób, które automatycznie gwarantują orzeczenie o niepełnosprawności. Niektóre schorzenia mogą prowadzić do uzyskania orzeczenia, ale zależy to od stopnia ich nasilenia oraz wpływu na życie codzienne. Przykłady obejmują:

• depresję – jeśli objawy są umiarkowane lub nasilone, a leczenie nie przynosi poprawy,
• epilepsję – jeżeli napady są częste i wpływają na codzienne życie,
• cukrzycę - duże szanse na orzeczenie mają osoby z cukrzycą typu I oraz taką, która prowadzi do inwalidztwa i jest mocno zaawansowana (przeczytaj też: 215 zł miesięcznie dla osób z cukrzycą. Sprawdź, czy dostaniesz zasiłek w 2025 roku)
• zwyrodnienia stawów – o ile prowadzą do poważnych ograniczeń w poruszaniu się,
• schorzenia układu pokarmowego – gdy występują powikłania, takie jak zespół złego wchłaniania.

W niektórych przypadkach komisja może podjąć decyzję o przyznaniu orzeczenia czasowego, gdy istnieje szansa na poprawę stanu zdrowia w wyniku leczenia lub rehabilitacji.

Orzeczenie o niepełnosprawności - przyczyny decyzji odmownych

Decyzja o nieprzyznaniu orzeczenia o niepełnosprawności może wynikać z kilku czynników, które komisja bierze pod uwagę podczas oceny wniosku. Do najczęstszych powodów odmowy należą:

• Brak wystarczających ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu – jeśli osoba może wykonywać podstawowe czynności życiowe bez znaczących utrudnień, komisja może uznać, że jej stan zdrowia nie kwalifikuje do orzeczenia.
• Efektywna kontrola choroby – schorzenia takie jak cukrzyca, padaczka czy nadciśnienie mogą nie być podstawą do orzeczenia, jeśli są dobrze kontrolowane farmakologicznie i nie wpływają znacząco na codzienne funkcjonowanie.
• Brak dokumentacji medycznej potwierdzającej ograniczenia – jeśli wnioskodawca nie przedstawi odpowiednich zaświadczeń lekarskich lub wyników badań, komisja może nie mieć podstaw do przyznania orzeczenia.
• Niepełne lub nieprecyzyjne wypełnienie wniosku – błędy formalne i brak istotnych informacji mogą doprowadzić do negatywnej decyzji.
• Tymczasowy charakter schorzenia – orzeczenie przyznawane jest głównie osobom z trwałymi lub postępującymi ograniczeniami, a nie schorzeniami o przejściowym charakterze.

Ta sama choroba, różne decyzje ZUS - przykłady z życia

Dwa przypadki osób zmagających się z reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS) pokazują, że orzeczenie o niepełnosprawności nie zależy wyłącznie od diagnozy, ale od jej skutków dla codziennego funkcjonowania.

Przykład 1 - brak orzeczenia o niepełnosprawności

Pani Karolina (45 lat) ma RZS od 10 lat, ale jej stan jest stabilizowany lekami biologicznymi. Może samodzielnie się poruszać, wykonuje codzienne czynności bez większych trudności i nadal pracuje w biurze. Choć choroba jest przewlekła, komisja uznała, że nie wpływa ona znaczną miarą na jej funkcjonowanie, dlatego nie przyznano jej orzeczenia.

Przykład 2 - pozytywna decyzja: orzeczenie o niepełnosprawności przyznane

Pani Beata (50 lat) choruje na RZS w zaawansowanym stadium, które powoduje silne deformacje stawów rąk i ograniczenie ruchomości. Wymaga pomocy w codziennych czynnościach, a jej stan zdrowia uniemożliwia wykonywanie pracy zawodowej. Ze względu na znaczący wpływ choroby na jej życie, komisja przyznała jej orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

Jak odwołać się od decyzji WZON?

Osoby, które otrzymały decyzję odmowną w sprawie przyznania orzeczenia o niepełnosprawności, mają prawo do złożenia odwołania. Proces ten przebiega w kilku etapach. Pierwszym jest odwołanie do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności. W ciągu 14 dni od doręczenia decyzji powiatowego zespołu, należy złożyć odwołanie za jego pośrednictwem. ​

Kolejna możliwość to skarga do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Jeśli decyzja wojewódzkiego zespołu również jest niekorzystna, istnieje możliwość wniesienia skargi do sądu rejonowego. Postępowanie to jest wolne od opłat i nie wymaga reprezentacji przez adwokata.