Druga waloryzacja emerytur 2025? Rząd podjął decyzję – zaskakujący zwrot od września 2025 r.

Czy w 2025 roku seniorzy doczekają się pierwszej w historii drugiej waloryzacji emerytur? Choć mechanizm ten istnieje od lat, jeszcze nigdy nie został uruchomiony. W tym roku spełniono warunek inflacyjny, a nadzieje rosły – zwłaszcza wśród emerytów samotnych i z najniższymi świadczeniami. Mimo to rząd wstrzymuje decyzję. Dlaczego? I czy jest jeszcze szansa na dodatkową podwyżkę od września?

Druga waloryzacja emerytur 2025 – decyzja rządu

Jeszcze w maju Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiedziało możliwość drugiej waloryzacji emerytur w 2025 roku. Plan zakładał, że jeśli inflacja w pierwszym półroczu przekroczy 5%, seniorzy otrzymają dodatkową podwyżkę świadczeń już od września.

Z danych GUS wynika:

• inflacja w styczniu 2025: 5,3% r/r,
• inflacja w czerwcu 2025: 5,1–5,4%,
• średnia inflacja za I półrocze: 5,2%.

Wszystko wskazywało na spełnienie warunku technicznego. W praktyce oznaczało to uruchomienie mechanizmu drugiej waloryzacji, który dotąd pozostawał martwym zapisem. Tym razem pojawiła się realna nadzieja, że seniorzy odczują konkretną ulgę w domowych budżetach. Dodatkowa podwyżka była szczególnie oczekiwana przez osoby samotne, schorowane oraz mieszkające w dużych miastach, gdzie koszty życia są najwyższe.

Rząd mówi NIE drugiej waloryzacji. Oto oficjalne uzasadnienie

Ministerstwo Rodziny argumentuje, że pomimo przekroczenia progu inflacyjnego, sytuacja gospodarcza nie wymaga natychmiastowej interwencji.

Rząd wskazuje na:

• stabilizację cen w II kwartale,
• wyhamowanie wzrostu inflacji,
• rosnące koszty obsługi długu publicznego,
• konieczność trzymania dyscypliny budżetowej,
• brak przesłanek dla korekty ustawy budżetowej.

Eksperci z Forum Ekonomicznego w Sopocie podkreślają, że brak drugiej waloryzacji wpisuje się w szerszy trend oszczędnościowy. Wzrost wydatków emerytalnych o 0,5 pkt. proc. PKB mógłby zagrozić planowanemu deficytowi sektora finansów publicznych, a jednocześnie osłabić możliwości inwestycyjne państwa w innych obszarach, takich jak infrastruktura, zdrowie czy edukacja. Dodają też, że pomoc powinna być celowana, a nie powszechna – z uwzględnieniem progu dochodowego.

Kogo miała objąć druga waloryzacja emerytur?

Projekt drugiej waloryzacji dotyczył:

• emerytów i rencistów,
• osób pobierających świadczenia przedemerytalne,
• świadczeniobiorców dodatków pielęgnacyjnych, kombatanckich,
• osób na emeryturach pomostowych i częściowych,
• kobiet pobierających emerytury minimalne,
• mężczyzn pobierających emerytury cząstkowe.

Z szacunków MRPiPS wynikało, że minimalna podwyżka mogła wynieść 60–80 zł brutto miesięcznie, a średnie emerytury wzrosłyby o 130–210 zł. Świadczenia powyżej 5000 zł zyskałyby nawet 350–400 zł, z kolei całkowity koszt dla FUS wyniósłby od 6 do 8 mld zł. Dla przeciętnego emeryta z emeryturą 2800 zł brutto oznaczałoby to ok. 150 zł więcej co miesiąc, czyli 600 zł do końca 2025 roku.

Druga waloryzacja emerytur to obowiązek?

Coroczna waloryzacja emerytur i rent odbywa się na mocy art. 88 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z 17 grudnia 1998 r. (Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118).

Druga waloryzacja to rozwiązanie dobrowolne, przewidziane w sytuacjach nadzwyczajnych. Ustawa nie narzuca obowiązku jej przeprowadzenia, ale daje rządowi taką możliwość, jeśli:

• wskaźnik inflacji przekroczy 5%,
• siła nabywcza świadczeń istotnie się obniży,
• liczba osób pobierających emerytury minimalne rośnie,
• sytuacja ekonomiczna grupy seniorów pogarsza się.

Wymaga to jednak uchwały Rady Ministrów oraz nowelizacji ustawy budżetowej. Do tej pory żadna z ekip rządzących nie skorzystała z tego mechanizmu.

Inflacja w Polsce 2025 – dane, prognozy, skutki dla seniorów

Według GUS, inflacja w pierwszym półroczu 2025 r. wyniosła średnio 5,2%. To więcej niż w Niemczech (3,9%) czy Czechach (4,4%), ale mniej niż na Węgrzech (6,6%).

Najbardziej drożały:

• żywność: +6,8%,
• energia: +5,9%,
• leki i opieka zdrowotna: +4,7%,
• usługi komunalne: +6,1%,
• transport lokalny: +4,2%.

Dla emeryta, który miesięcznie wydaje:

• 700 zł na jedzenie,
• 300 zł na rachunki,
• 250 zł na leki i zdrowie,
• 150 zł na transport i inne usługi, roczne dodatkowe obciążenie sięga nawet 1700 zł.

Z danych GUS wynika, że przeciętny senior przeznacza ponad 65% swojej emerytury na podstawowe wydatki, a każdy wzrost cen pogłębia skalę ubóstwa energetycznego i żywieniowego wśród osób starszych.

Co zamiast waloryzacji emerytur? Dodatek inflacyjny

W miejsce drugiej waloryzacji rozważane są inne mechanizmy:

• jednorazowy dodatek inflacyjny (np. 300–500 zł brutto),
• dodatki celowane dla osób poniżej progu dochodowego (np. 2200 zł brutto),
• zmiana wzoru waloryzacji na 2026 r. – uwzględnienie 50% zamiast 20% realnego wzrostu płac,
• waloryzacja progresywna (większy wzrost procentowy dla najniższych świadczeń).

Według analiz ekonomicznych, waloryzacja według 50% wzrostu płac oznaczałaby:

• dla emerytury 2000 zł: +171 zł,
• dla emerytury 3000 zł: +257 zł,
• dla emerytury 4500 zł: +385 zł, co przekłada się na miesięczne odciążenie budżetu domowego i realny wzrost siły nabywczej świadczeń.

Waloryzacja emerytur w 2026 roku - co się zmieni? Prognozy

Obecny system waloryzacji oparty jest na jednolitym wskaźniku procentowym – bez względu na wysokość świadczenia. Eksperci alarmują, że to niesprawiedliwe i pogłębia nierówności społeczne.

W 2026 roku rozważane są:

• zmiany ustawowe zakładające progresję waloryzacji,
• waloryzacja powiązana z koszykiem inflacyjnym seniora,
• wprowadzenie dodatkowego dodatku dla seniorów z emeryturą minimalną,
• urealnienie wskaźnika o pełny wzrost płac.

Ministerstwo Rodziny i ZUS zapowiadają debatę publiczną oraz publikację białej księgi reformy systemu emerytalnego już na początku listopada 2025 r.