Dodatki dla samotnych rodziców 2025. Czy będą zmiany w przepisach?

Na przełomie 2024 i 2025 roku rząd zapowiadał nowe inicjatywy prorodzinne i reformy w systemie wsparcia społecznego. Wiele osób wychowujących dzieci samotnie miało nadzieję na zwiększenie dodatku z tytułu samotnego wychowywania. Sprawdzamy, czy rzeczywiście trwają konsultacje nad nowymi przepisami i jakie zmiany mogłyby dotyczyć tej grupy. Przyglądamy się dostępnym dokumentom legislacyjnym, planom MRPiPS i rzeczywistej sytuacji prawnej w sierpniu 2025 r.

Czy trwają konsultacje w sprawie dodatku dla samotnych rodziców?

Na dzień 4 sierpnia 2025 r. nie ma oficjalnych informacji o toczących się konsultacjach społecznych ani procedowanych projektach ustaw, które przewidywałyby zmiany w dodatku dla samotnych rodziców. W wykazie prac legislacyjnych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej brak pozycji odnoszącej się bezpośrednio do nowelizacji przepisów dotyczących świadczeń z tytułu samotnego wychowywania dzieci.

Nie oznacza to jednak, że temat nie budzi zainteresowania. Samotni rodzice stanowili istotną grupę beneficjentów w ramach tarcz antykryzysowych i programów osłonowych w czasie pandemii. Obecnie jednak nie przewiduje się dodatkowych rozwiązań legislacyjnych specyficznych dla tej grupy.

Co przewiduje plan prac MRPiPS na 2025 rok?

Z dokumentu pt. "Plan działalności Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na 2025 r." wynika, że główne kierunki legislacji obejmują:

• zmiany w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
• aktualizację przepisów dotyczących świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego,
• cyfryzację systemu obsługi świadczeń społecznych.

Nie ma jednak wzmianki o nowelizacji ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. 2003 nr 228 poz. 2255), która reguluje m.in. dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka.

Aktualna wysokość dodatku dla samotnych rodziców

Dodatek dla samotnych rodziców w 2025 roku przysługuje na zasadach określonych w ww. ustawie. Jest to:

• 193,00 zł na dziecko, ale nie więcej niż 386,00 zł miesięcznie na wszystkie dzieci,
• 273,00 zł na dziecko niepełnosprawne w stopniu lekkim lub umiarkowanym,
• 386,00 zł na dziecko niepełnosprawne w stopniu znacznym.

Dodatek ten przysługuje, gdy osoba samotna wychowuje dziecko i nie otrzymuje na nie alimentów, ponieważ drugi rodzic jest nieznany lub egzekucja alimentów jest nieskuteczna. Aby otrzymać ten dodatek, samotny rodzic musi złożyć wniosek o zasiłek rodzinny i udowodnić, że rzeczywiście samotnie wychowuje dziecko – najczęściej poprzez przedstawienie wyroku sądu o alimentach lub zaświadczenia od komornika o bezskutecznej egzekucji.

Dodatek dla samotnych rodziców. Dlaczego nie planuje się zmian?

Eksperci wskazują, że brak prac legislacyjnych nad tym dodatkiem wynika z priorytetów rządu: reformowane są głównie systemy pieczy zastępczej, funduszu alimentacyjnego oraz dodatki pielęgnacyjne. Jednocześnie budżet państwa na 2025 r. zakłada ograniczoną elastyczność w wydatkach socjalnych.

Ministerstwo może również uznać, że obecna wysokość dodatku jest wystarczająca, a osoby samotnie wychowujące dzieci korzystają dodatkowo ze świadczenia 800+ oraz ulgi podatkowej. Jednak według wielu organizacji pozarządowych kwoty te nie rekompensują faktycznych kosztów samotnego rodzicielstwa.

Czy mogą pojawić się zmiany w przyszłości?

Zespół ds. reformy pomocy społecznej, powołany w czerwcu 2024 r., prowadzi analizy dotyczące integracji systemu świadczeń. W przyszłości może to skutkować propozycjami zmian, takimi jak:

• integracja dodatku z innymi formami wsparcia (np. 800+),
• podniesienie kryteriów dochodowych,
• wprowadzenie dodatku warunkowanego rzeczywistymi wydatkami lub kosztami opieki.

Na razie jednak brak oficjalnych zapowiedzi legislacyjnych w tej sprawie.

Inne formy wsparcia dla samotnych rodziców

Samotni rodzice mogą korzystać także z:

• Świadczenia wychowawczego 800+,
• świadczeń z funduszu alimentacyjnego (gdy alimenty są nieściągalne),
• dodatku mieszkaniowego,
• ulgi podatkowej z tytułu samotnego wychowywania dziecka,
• programów lokalnych (np. dopłaty do żlobków).

Pełny wykaz możliwych świadczeń i warunków ich uzyskania można znaleźć na stronie gov.pl.

Kontekst społeczny: samotne rodzicielstwo w liczbach

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w Polsce żyje ponad 1,2 mln samotnych rodziców wychowujących dzieci, z czego większość to kobiety. Samotni opiekunowie częściej doświadczają ubóstwa, niestabilności zawodowej i problemów mieszkaniowych.

W 2023 r. ponad 38% dzieci wychowywanych samotnie żyło w gospodarstwach domowych o dochodzie poniżej granicy ubóstwa relatywnego (GUS, raport "Warunki życia rodzin w Polsce"). To sprawia, że wsparcie finansowe tej grupy ma kluczowe znaczenie społeczne.

Historia i znaczenie dodatku samotnego rodzica

Dodatek dla samotnych rodziców funkcjonuje od 2004 roku jako element systemu świadczeń rodzinnych. Jego celem było zrekompensowanie braku alimentów i wsparcia drugiego rodzica. Od tamtego czasu nie doczekał się istotnych waloryzacji poza dodatkami dla dzieci niepełnosprawnych.

W opinii ekspertów z Instytutu Spraw Publicznych i Fundacji Dajemy Dzieciom Się, obecna wysokość dodatku nie odpowiada rzeczywistym kosztom życia samotnego opiekuna.