ZUS obniża limity dorabiania od września 2025. Emeryci i renciści stracą więcej

Od września 2025 roku wcześniejsi emeryci i renciści, którzy dorabiają do swoich świadczeń, muszą przygotować się na zmiany. ZUS obniża limity przychodów, co oznacza, że tysiące osób mogą stracić część pieniędzy z emerytury lub renty. Dla niektórych seniorów różnica w portfelu sięgnie nawet kilkuset złotych miesięcznie. Powód? Spadek przeciętnego wynagrodzenia w Polsce. W praktyce oznacza to, że aby utrzymać świadczenie w pełnej wysokości, trzeba będzie pilniej niż dotychczas kontrolować wysokość zarobków.

Nowe limity dorabiania dla emerytów. Co zmienia się od 1 września 2025?

Od września do listopada 2025 r. osoby pobierające wcześniejsze emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty rodzinne czy emerytury pomostowe będą mogły dorobić maksymalnie 6124,10 zł brutto miesięcznie bez obniżenia świadczenia. To mniej niż w poprzednim kwartale (6273,60 zł).

Przekroczenie tego progu skutkuje zmniejszeniem wypłaty, a zarobki powyżej 11 373,30 zł brutto oznaczają całkowite zawieszenie emerytury lub renty. Dotychczas limit ten wynosił 11 651 zł.

Kogo to dotyczy?

• wszystkich, którzy nie osiągnęli ustawowego wieku emerytalnego (kobiety 60 lat, mężczyźni 65 lat),
• pobierających renty socjalne i rodzinne,
• korzystających z świadczeń pomostowych i kompensacyjnych.

Realne skutki finansowe dla emerytów i rencistów

Zmniejszenie świadczeń odbywa się w oparciu o tzw. kwoty maksymalnego zmniejszenia. Obecnie (po waloryzacji marcowej 2025) wynoszą one:

• 939,61 zł dla emerytur i rent z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
• 704,75 zł dla rent z tytułu częściowej niezdolności do pracy,
• 798,72 zł dla rent rodzinnych przysługujących jednej osobie.

Oto przykładowe straty:

• przy dochodzie 6200 zł – obniżka o ok. 75 zł,
• przy 6500 zł – strata ok. 370 zł,
• przy 8000 zł – obniżka o maksymalną kwotę, czyli nawet 940 zł.

Dla wielu gospodarstw domowych może to oznaczać realny problem finansowy, szczególnie że świadczenia stanowią często jedyne stałe źródło dochodu.

Podstawa prawna: ustawa i komunikaty ZUS

Zmiany w limitach dorabiania dla wcześniejszych emerytów wynikają z art. 104 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: ISAP).

Kwoty graniczne ustala Prezes ZUS na podstawie przeciętnego wynagrodzenia ogłaszanego przez GUS. Ostatni komunikat z 12 sierpnia 2025 r. wskazuje, że przeciętne wynagrodzenie w II kwartale 2025 r. wyniosło 8748,63 zł brutto.

Szczegółowe dane ZUS dostępne są w Monitorze Polskim i na stronie zus.pl.

Obowiązek informowania ZUS o dochodach - o tym emeryci muszą pamiętać

Każdy emeryt i rencista, który osiąga dodatkowe przychody, ma obowiązek zgłoszenia tego faktu do ZUS. W tym celu należy wypełnić formularz EROP (Oświadczenie o osiąganiu przychodu). Brak zgłoszenia może skutkować koniecznością zwrotu nienależnie pobranych świadczeń.

Do przychodu zalicza się m.in.:

• wynagrodzenie z umowy o pracę,
• dochód z działalności gospodarczej,
• zasiłki (chorobowy, macierzyński, opiekuńczy),
• świadczenia rehabilitacyjne i wyrównawcze.

Nie wlicza się natomiast np. honorariów z tytułu działalności artystycznej i twórczej.

Renta wdowia z ZUS a nowe limity dorabiania

Od 1 lipca 2025 r. obowiązuje tzw. renta wdowia, wprowadzona ustawą z 26 lipca 2024 r. (ISAP). Jej wysokość to obecnie 15% świadczenia, a od 2027 r. wzrośnie do 25%.

W przypadku przekroczenia limitów, renta wdowia także podlega zmniejszeniu. Kwoty potrąceń wynoszą 15% kwot maksymalnego zmniejszenia, czyli m.in.:

• 140,94 zł dla całkowitej niezdolności do pracy,
• 105,71 zł dla renty częściowej.

Niższe limity dorabiania dla wcześniejszych emerytów. Jak przygotować się na zmiany?

Eksperci zalecają, by seniorzy regularnie monitorowali swoje przychody i porównywali je z ogłaszanymi kwartalnie limitami. Warto także:

• korzystać z kalkulatorów ZUS,
• skonsultować sytuację z doradcą podatkowym,
• rozważyć źródła przychodu niewliczane do limitów (np. działalność twórcza).

W ten sposób można uniknąć przykrego zaskoczenia w postaci obniżki świadczenia czy konieczności zwrotu nadpłaty.

Dlaczego limity dorabiania się zmieniły?

Nowe progi są efektem spadku przeciętnego wynagrodzenia w Polsce o 2,4 proc. w II kwartale 2025 r. w porównaniu z początkiem roku. To pierwszy spadek od wielu miesięcy, związany m.in. z ochłodzeniem koniunktury gospodarczej i mniejszym popytem na rynku pracy.

GUS podał, że przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 8748,63 zł. Z kolei jeszcze na początku 2025 r. było to 8962,20 zł. Seniorzy odczują konsekwencje tego spadku w postaci obniżonych progów dorabiania.

Ilu osób dotyczą zmiany w limitach? Kontekst społeczny i gospodarczy

Według danych ZUS, w Polsce na początku 2025 r. było ponad 2,1 mln osób pobierających renty i ponad 6 mln emerytów. Około 500 tys. z nich podejmuje dodatkowe zatrudnienie. Dla wielu, dorabianie nie jest wyborem, lecz koniecznością – z uwagi na rosnące koszty utrzymania i inflację.

Obniżenie progów może więc pogorszyć sytuację tysięcy seniorów, szczególnie tych mieszkających w dużych miastach, gdzie koszty życia są wyższe.